Het leven in naaldbossen

Naaldbossen komen vooral voor in koude streken op het noordelijk halfrond. In deze extreme omstandigheden weten toch veel dieren en planten te overleven. Ze zijn aangepast aan een leven in de kou door een dikke vacht, ze houden een winterslaap om de ergste kou te vermijden of ze migreren tijdens de koudste periode naar zuidelijker gelegen gebieden.

Naaldbossen

In naaldbossen groeien, zoals de naam al aangeeft, vooral naaldbomen. Het aantal soorten bomen dat hier groeit is niet erg divers, maar van de bomen die er voorkomen zijn er erg veel, die vaak dicht op elkaar groeien. Soorten die hier te vinden zijn, zijn onder meer dennen, sparren, ceders, cipressen en de lariks. Naaldbossen komen vooral voor in gebieden waar klimaten met koude winters heersen. De meeste naaldbossen zijn dan ook noordelijk op de wereld te vinden, in de Scandinavische landen, Canada en Siberisch Rusland. Hier liggen uitgestrekte aaneengesloten gebieden die de taiga worden genoemd. Ook wordt dit wel het boreale bos genoemd.

In deze koude streken weten maar weinig planten en dieren te overleven. Naaldbomen zijn wel geschikt voor dit klimaat omdat deze bomen geen platte bladeren hebben maar naalden. In de naalden kan door de vorm weinig water verdampen, daarnaast hebben ze nog een extra laag die ze beschermt tegen uitdroging en koude temperaturen. Hierdoor blijven veel naaldbomen altijd groen, hoewel de lariks hier een uitzondering op vormt. Ook lopen de takken van naaldbomen naar beneden, waardoor ze grote hoeveelheden sneeuw kunnen dragen zonder af te breken.

Bescherming tegen de kou

Een dikke vacht

Ondanks de extreme omstandigheden in naaldbossen leven er toch allerlei soorten dieren. Deze dieren hebben het zeker in de winter niet gemakkelijk. In sommige gebieden daalt de temperatuur in de winter tot -40 °C of nog verder. Een manier voor dieren om zich tegen de kou te beschermen is het hebben van een dikke vacht.

De Siberische tijger is een grote tijgersoort die ruim drie meter lang kan worden en die zo’n 300 kilo kan wegen. Hij leeft in het oosten van Rusland. De tijger leeft vooral van andere dieren als herten, elanden en kleinere dieren waar hij op jaagt. In de winter krijgt hij een extra dikke vacht. Deze vacht en zijn vetlaag houden hem warm in de koude Siberische winter. Helaas leven er nog maar weinig wilde Siberische tijgers en worden ze met uitsterven bedreigd.

De Russische sabelmarter is een dier dat leeft in de naaldbossen in het oosten van Siberië. Hij overleeft zelfs in temperaturen van -50 °C. Ook hij heeft in de winter een dikke vacht die hem beschermt tegen de kou. Zijn menu bestaat uit vogels, knaagdieren, zaden en vruchten. Op de Russische sabelmarter, die de grootte heeft van een vos, is veel gejaagd om zijn vacht, maar de soort is niet bedreigd. Andere dieren die in de koude naaldbossen overleven dankzij een dikke vacht, zijn de Amerikaanse nerts en de wolf.

Migratie

Een volgende manier om de winter te overleven is door de winter te ontvluchten. Dit is een optie voor vogels, die vaak in staat zijn grote afstanden af te leggen. De kruisbek (een zangvogel) migreert in de winter naar het zuiden, richting warmere gebieden waar dan meer voedsel te vinden is dan in de naaldbossen. Toch trekken niet alle vogels in de winter weg. De oehoe bijvoorbeeld weet ook in de winter te overleven in de naaldbossen. Hij eet kleine knaagdieren. Door zijn scherpe gehoor weet hij deze ook te vinden wanneer er in de winter veel sneeuw is gevallen.

Winterslaap

Een derde manier om de winter door te komen is het houden van een winterslaap. Hiermee komt de bruine beer de winter door. Deze beer leeft onder andere in Scandinavië, Rusland en Canada. Voor de winter aanbreekt zoeken bruine beren een hol waar ze bladeren en takken naartoe slepen. Hij eet voor hij definitief zijn hol inkruipt alles wat hij aan eetbaars kan vinden om zo veel mogelijk vet op te slaan. De bruine beer eet vlees zoals herten, hij vangt vissen, maar eet ook gras, insecten, wortels en bessen. Wanneer hij genoeg heeft gehad kruipt hij in zijn hol om daar maandenlang te blijven en te slapen. In slaap verbruikt de beer veel minder energie, waardoor hij met zijn vetreserves de hele winter door kan komen.

Naaldbomen als voedselbron

Zoals genoemd leven er in de naaldbossen dieren die jagen op andere dieren zoals op herten, vogels en knaagdieren. Ook worden er vissen gevangen. Andere dieren eten vruchten. Er zijn echter ook dieren voor wie de naaldbomen een belangrijke voedselbron vormen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de rupsen van de dennenuil. De dennenuil is een nachtvlinder, waarvan de jongen de moeilijk verteerbare naalden van naaldbomen eten. Larven van bladwespen leven hier eveneens van.

Ook elanden leven vooral in naaldbossen. Zij eten graag jonge dennen en takken van dennen. De eland vult dit aan met andere planten en delen van bomen die ook in naaldbossen voorkomen.

De zaden die sommige dieren, zoals de Russische sabelmarter, eten zijn ook afkomstig uit naaldbomen. Deze zitten in de kegels (zoals de dennenappel bij een dennenboom) van de boom. De meeste bomen laten hun zaden vallen voordat de kegels van de boom vallen. Daar zijn ze gemakkelijk op te pikken voor allerlei dieren. Sommige vogels halen de zaden uit de kegels terwijl deze ze nog niet losgelaten hebben. Kruisbekken hebben een snavel die hier zeer geschikt voor is. De uiteinden van de onder- en bovensnavel kruisen elkaar waardoor hij beter bij de zaden kan komen.