Ratten in huis, hoe herken je ze?

Zie je ratten in je huis of in de tuin? Kom dan meteen in actie. Ratten kunnen zich net als muizen, zeer snel voortplanten en een ware plaag worden. Geen ongevaarlijke plaag, want ratten kunnen een scala aan ernstige ziektes overbrengen. Om ratten te bestrijden heb je twee opties. Blijvend, met behulp van een paar sterke katten. Tijdelijk, met behulp van gif wat je in de winkel koopt of van de sanitaire dienst in je gemeente. Hoe kom je aan ratten en hoe kom je er vanaf? Ratten kunnen een grote plaag vormen. Door een rattenplaag loop je risico's op ziektes en parasieten. In huizen waar volwassen katten wonen, zal de rat echter niet snel aarden. Katten zijn een natuurlijke vijand van de rat. Heb je echter te maken met een rattenplaag, of met erg grote ratten, dan is het voor de kat lastiger om ze effectief te verjagen. Het kunnen er dan gewoon te veel zijn. Bovendien gaat een grote rat ook nogal eens een gevecht aan met een kat. Een kat kan daardoor bang worden van ratten en ze op den duur geheel negeren. Signaleer je dus ratten om het huis, dan is het zinvol om een of twee sterke volwassen katten te nemen. Katten die dagelijks rauw vlees eten, hebben sterkere spieren en zijn fitter dan katten die op plantaardig kattenvoer leven, omdat katten van nature carnivoren zijn.

Ratten, hoe herken je ze in huis?

• Ratten scharrelen tussen plafonds en in kastjes. Je hoort geritsel en gebonk. Dit kunnen echter ook muizen zijn.
• Uitwerpselen van ratten liggen meestal in groepjes bij elkaar. Bruine ratten produceren keutels die een beetje een ongepelde pinda-vorm hebben, en ze zijn ongeveer 1 à 2 centimeter lang zijn. Zwarte ratten (deze komen minder vaak voor in Nederland) leggen keutels die krommer zijn. Het lijken kleine banaantjes, ook 1 à 2 centimeter lang.
• Als rattenkeutels vers zijn, dus glimmend van vocht, dan is de rattenplaag actief aan de gang. Rattenkeutels bevatten altijd virussen, parasieten en bacteriën.
• Ratten knagen niet alleen aan voedsel maar soms ook aan elektriciteitskabels, waardoor zelfs brand kan ontstaan. Ze knagen om hun tanden in goede conditie te houden.
• Ratten maken nesten van snippers of pluizen, en ze urineren vaak waardoor een sterke stank ontstaat onder kasten of in kleren en dergelijke.
• Ratten leven in riolen, kelders, schuren, zolders en op donkere plekken in huis. Ze houden ook van stallen. Daar is voer en warmte te vinden.

Ratten bestrijden met katten

De kat zal op ratten jagen zodra hij daartoe kans ziet en ook de geur die de kat verspreidt is voor de rat een herkenbaar signaal. De kat is wellicht meer bekend als muizenvanger maar de kat wordt ook ingezet als rattenvanger en is ook geschikt voor het verjagen van ratten. Vooral meerdere katten, het liefst (grotere) katten die gewend zijn op prooien te jagen (bijvoorbeeld verwilderde katten of katten die vaak buiten komen en hun eigen territorium hebben), zullen niet bang zijn om op ratten te jagen. Te grote ratten laten ze echter links liggen. Katten die op boerderijen wonen en daar de schuren en boerderij vrij van muizen en ratten moeten houden, werken vaak in een groepje en jagen op muizen en ratten. Katten kunnen het beste gewend zijn aan het eten van rauw vlees, dan zullen ze ook sneller een prooi opeten en er fanatiek op jagen. Heb je echter al een rattenplaag, dan kan een kat die al jaren brokjes en blikjes eet, dat niet in zijn eentje aan en de ratten zullen dan steeds brutaler worden. De kat is dan dus vooral geschikt om een huis onaantrekkelijk te maken voor ratten en om ratten te vangen die de kat wel aankan, zoals jonge ratten. Ratten zijn echter niet blij met katten in huis en zullen een huis waar katten wonen het liefst uit de weg gaan. Om kort te gaan kunnen ratten ook bestreden worden door een paar pittige katten in huis te nemen.

Rattenplaag bestrijden met rattengif

Kunnen de katten de ratten niet aan, of wil je geen katten in huis, dan kan je besluiten om gif te strooien of te plaatsen. Er is tegenwoordig (2016) sterk moderne rattengif verkrijgbaar dat vaak effectief is. Probeer verschillend gifstoffen uit als je merkt dat het onvoldoende helpt. Ratten kunnen net als muizen immuun zijn voor een bepaald gif. Als gif helemaal niet helpt kan je een ongediertebestrijdingsdienst inschakelen.

Katten en ratten

Katten zijn door de eeuwen heen vaker als bestrijders van knaagdieren in huis genomen. In de 10e eeuw werd de kat nuttig om in archieven en pakhuizen muizen en ratten te doden en te verjagen. Met name in Engeland werd de kat toentertijd heel belangrijk in de strijd tegen muizen, ratten en andere knaagdieren. In zes jaar tijd doodde een Tabbypoes ruim 12000 ratten in de omgeving van het White Station in Londen. En een kater (tevens een Tabby) doodde ongeveer 10.000 muizen per jaar gedurende zijn leven. De kat woonde in een bedrijf in Lancashire om knaagdieren te verjagen. In de tweede wereldoorlog werden katten ingezet om graanschuren te beschermen tegen ratten en muizen. Uit onderzoek bleek dat katten goed in staat zijn om een flink deel van de ratten te verjagen of te doden, maar bij een grote plaag die reeds bestaat, niet alle ratten te kunnen verdelgen. Bij een grote plaag kunnen er immers honderden ratten in een huis zitten. Voor een kat is het dan gewoon te veel en te zwaar om de plaag te bestrijden. Voorkomen is dus ook nu nog, beter dan genezen. Een kat is geschikt om ratten op afstand te houden, om te voorkomen dat ze jouw huis in de winter uitkiezen om zich te nestelen. Maar heb je al last van een rattenplaag en geen kat in huis, gebruik dan sterk rattengif of schakel de bestrijdingsdienst in om de rattenplaag te verdelgen. Ook de bestrijdingsdienst zal een rattenplaag nooit 100% kunnen uitroeien, echter wel zodanig dat een paar sterke katten daarna het huis rattenvrij kunnen houden. Andere huisdieren, zoals het hondenras de Fox Terriër staan er ook om bekend ratten te kunnen vangen en/of te verjagen.

Ratten in huis, risico's

Het is zinvol om je goed te informeren over ratten en de risico’s van ratten in je omgeving. Zowel mens als dier loopt gevaar als er ratten gesignaleerd zijn. Ratten zijn echte scharrelaars, ze eten vrijwel alles en kruipen overal in, op en onder. Ze eten niet alleen vuilnis en etensresten, maar ook dode dieren. Ze zwemmen door grachten en ze kruipen over vuilnis en door riolen. Ze knagen vuilniszakken open, kunnen goed klimmen en hun ruggengraat is zo gebouwd dat ze kleine kiertjes kunnen gebruiken om een huis binnen te dringen. Ratten dragen parasieten bij zich, zoals vlooien en luizen. Ratten die in de zomer bij water leven, zoeken tegen de tijd, dat het kouder wordt, warmere plaatsen op, zoals woonhuizen, schuren, houtstapels, kantoren en andere gebouwen. Op huizen waar grote volwassen katten wonen zijn ratten dus niet dol op. De katten moeten dan wel je huis als hun eigen huis beschouwen. Geef een kat daarom wel regelmatig wat te eten als je last hebt van muizen of ratten. Niet alleen omdat de kat daar recht op heeft als huisdier, maar ook omdat de kat anders buitenshuis op zoek zal gaan naar knaagdieren en vogels, waarbij de kat met name ook 's nachts flink van huis kan afdwalen, en dan is de kat als rattenvanger in huis van minder nut. Ratten zijn intelligent genoeg om te weten of de kat wel of niet in de buurt is.

Ziektes die door ratten kunnen worden overgebracht

• TBC
• E. Coli
• Ziekte van Weil
• Hantavirus
• Rattenbeetkoorts
• Tularemie
• Salmonella
• Ratten verspreiden vlooien
• Ratten verspreiden teken
• Ratten verspreiden mijten

De pest

De ziekte de pest hoort eigenlijk in dit rijtje voor te komen maar deze ziekte komt in Nederland gelukkig zo goed als niet meer voor. De zwarte rat, die in Nederland grotendeels verdreven werd door de (sterkere) bruine rat, was de overbrenger van de pest. De pest werd namelijk verspreid door de rattenvlooien die in de vacht van zwarte ratten leefden. De bruine rat kan overigens ook de pest overbrengen, maar verbeterde hygiëne en aanpassing van de riolen, heeft de kans op deze ziekte aanzienlijk verkleind. De zwarte rat wordt nu nog maar weinig gesignaleerd in Nederland, bijvoorbeeld in havens, en in het zuiden van Nederland. Bruine ratten doden zwarte ratten en eten ze op. Dankzij de bruine rat is de zwarte rat dan ook zo goed als verdwenen.

Namen voor de bruine rat

Hoewel we met een rat in Nederland vrijwel altijd de bruine rat bedoelen, zijn er verschillende namen voor ratten bekend.

• Rioolrat
• Waterrat
• Stadsrat
• Rat
• Noorse rat
• Woelrat

Ratten bestrijden, hoe?

Ratten in huis moeten altijd bestreden worden. Er zijn verschillende manieren om ratten te bestrijden.

• Katten kunnen ratten verjagen, vangen en voorkomen dat een plaag ontstaat (als er reeds sprake is van een plaag, dan kan de aanschaf van een enkele kat meestal geen wonderen verrichten. De rattenplaag kan dan al te ernstig zijn).
• Kleine honden zoals de Fox Terriër willen ook nog wel eens op ratten jagen.
• Rattenval (onvoldoende effectief).
• Lijmplankjes (omstreden en onvoldoende effectief).
• Gif (effectief indien het juiste gif gebruikt wordt).
• Geluid (ultrasone geluidsgolven om ratten te verjagen zijn onvoldoende effectief).

Ratten bestrijden met gif

Een ware rattenplaag bestrijden lukt het beste als je het aan experts overlaat, bijvoorbeeld via de sanitaire ongediertebestrijdingsdienst in je gemeente. Als je last van ratten hebt kan je zelf ook eerst sterk gif gebruiken, zoals bijvoorbeeld rattengif van Storm BB. Is de plaag te groot neem dan contact op met de ongediertebestrijding. Er zal iemand bij je thuis komen die de ratten zal bestrijden met gif waarvan de meeste ratten zullen doodgaan. Gewone ratten- en muizengiffen die je bij de drogist koopt zijn vaak niet afdoende, omdat ze te zwak kunnen zijn voor ratten die al immuun zijn tegen het gif. (Giffen zijn altijd zeer gevaarlijk voor de mens en voor huisdieren!). Voordat gif geplaatst wordt moet je wel zorgen dat ratten je huis niet meer binnen kunnen komen.

Waarom helpt gif niet altijd?

Ratten worden immuun tegen gif omdat ze zich zo snel kunnen voortplanten dat ze zich per generatie sneller aanpassen aan de werking van gif. Van een gif waarvan de rat alleen maar pijn lijdt heeft de rat veel last. De dieren kunnen zelfs gillend door het huis gaan lopen. Een expert zal de ratten dan een gif geven waar ze snel aan overlijden. Meestal wordt het gif door middel van korrels op de wandelroutes van ratten gezet, hoewel er in 2016 ook zwaar giftige knaagblokken te koop zijn. Soms is het nodig om de vloer open te breken en gif tussen vloeren te strooien, dit is bij ernstige rattenplagen het geval. Zie je een enkele rat in huis, ga er dan vanuit dat je er onder de vloer of op andere plekken verscholen, minstens tien hebt.

Lees verder

• Muizen. Een muizenplaag in huis, wat nu?
• Bedbugs bestrijden, hoe doe u dat?
• Houtworm herkennen, bestrijden en voorkomen