Aziatische hoornaar: gevaar voor mensen in Nederland?

In het voorjaar beginnen de koninginnen op een beschutte plek te bouwen aan hun nest. Als de plek niet geschikt lijkt, onvoldoende ruimte of veiligheid biedt, dan verlaten de hoornaars hun plek. De Aziatische hoornaar heeft zich sinds 2004 in steeds meer delen van Europa gevestigd. Zo leeft hij in 2017 al volop in Spanje en Frankrijk en leeft de hoornaar ook al in Groot-Brittannië en België. Hoewel deze Aziatische hoornaar wel monsterwesp en killerwesp wordt genoemd, is een steek van deze wesp voor de mens niet gelijk gevaarlijk. Wel kan zijn komst grote gevolgen hebben voor de Nederlandse economie. Bij vestiging in Nederland is een grote bijensterfte immers niet uitgesloten. De hoornaar leeft namelijk van het bijenvlees. Het gevolg hiervan is dat de honingproductie afneemt en ook het bestuiven van gewassen door bijen zal afnemen.

De Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar onderscheidt zich van andere hoornaars. Dit komt omdat de Aziatische hoornaar hoofdzakelijk, met een smalle gele band op het eerste segment van het achterlijf en een brede oranje band op het achterlijf, zwart gekleurd is. Van voren af gezien is het aangezicht van de geelpotige hoornaar oranje. De uiteinden van de poten zijn geel. De lengte van een Aziatische hoornaar is tussen de 17 en 32 millimeter.

Bijzondere kenmerken

De geelpotige hoornaar, ook wel Aziatische hoornaar genoemd, heeft dus een aantal bijzondere kenmerken. Zo heeft deze hoornaar een zwarte kop en een geeloranje gezicht. Ook het borststuk van deze hoornaar is volledig donkerbruin of zwart gekleurd en afgewerkt met een smalle gele band. Alleen het vierde achterlijfsegment van deze hoornaar is geeloranje gekleurd. Ook de poten van de Aziatische hoornaar zijn kenmerkend gekleurd. Ze zijn bruin met gele uiteinden. De werkster van deze wespensoort wordt gemiddeld 25 mm groot, terwijl een koningin wel 30 mm kan worden.

Leefgebied

De Aziatische hoornaar komt van oorsprong voor in Azië, maar is in 2004 in het zuiden van Europa terecht gekomen. De zogenoemde monsterwesp zou destijds via aardewerken potten meegereisd zijn vanuit China naar het Franse Bordeaux. Zodra de Aziatische hoornaar in winterslaap is, kan de wesp minstens een periode van vier maanden overleven. Daardoor heeft de reis voor hem geen probleem opgeleverd. Sindsdien heeft de wesp zich verder verspreid in Europa. In eerste instantie bleef hij vooral in Frankrijk en Spanje, maar in 2017 is hij ook gesignaleerd in Groot-Brittannië en België.

Nederland

In september 2017 zijn Dreischor, een dorp in de provincie Zeeland, meerdere exemplaren van de Aziatische hoornaars gevonden. In hoeverre de Aziatische hoornaar zich daadwerkelijk gevestigd heeft in Nederland moet nog blijken.

Steek van Aziatische hoornaar

Wanneer je als mens een steek van de Aziatische hoornaar krijgt is dit normaal gesproken niet levensbedreigend. De levensbedreiging kan wel aanwezig zijn bij mensen met een allergie. De pijn van de steek is vergelijkbaar met die van een gewone wesp. Wanneer iemand te maken krijgt met vele steken tegelijkertijd, dan kan dit wel gevaarlijk voor deze persoon zijn. Het direct raadplegen van een arts is dan ook aan te bevelen.

Bijensterfte

Hoewel de Aziatische hoornaar voor de mens niet gelijk gevaarlijk is, staat hij toch sinds 3 augustus op een EU-lijst met schadelijke planten- en dierensoorten. Omdat de hoornaar op deze lijst staat, zijn de lidstaten verplicht om een bestaande populaties op te sporen, te vangen en vervolgens te vernietigen. Zodra de Aziatische hoornaar zich in een gebied vestigt kan dit namelijk grote gevolgen hebben op het ecosysteem en vervolgens ook economische gevolgen hebben. De Aziatische hoornaar eet onder andere honingbijen. Door de bijensterfte die kan ontstaan kan vervolgens de honingproductie afnemen.

De woonplek

Van de Aziatische hoornaar leeft 73% in bomen die langer zijn dan tien meter. Daarnaast woont 10% in gebouwen en 3% in heggen. De nesten die gebouwd worden zijn bol- tot peervormig en hebben aan de onderzijde een kleine ingang. Een nest is ongeveer 60 bij 60 centimeter.

Het Nederlandse klimaat

De Aziatische hoornaar kan zeer goed tegen het Nederlandse klimaat. Als het tussen de 10 en 40 graden is, dan kan de hoornaar zijn broed nog wel op temperatuur houden.

Het effect van de Aziatische hoornaar op het ecosysteem en de biodiversiteit

De honingbij en andere vliesvleugeligen, zoals alle bijensoorten, de mieren en de hommel, maar ook de rups, vlieg en vlinder worden graag door de Aziatische hoornaar gegeten. Het gevolg van de eetkeuze van de Aziatische hoornaar is dat het aantal van deze insecten afneemt. Deze insecten zorgen dat de bevruchting van planten op een natuurlijke wijze gebeurt. Onduidelijk is het in 2017 nog hoe groot het effect voor de natuur en de biodiversiteit zal zijn. Bij vestiging van de Aziatische hoornaar in Nederland, zijn een sterke afname van de populatie bijen en wellicht ook van de hommels te verwachten. Bij een sterke afname van de hommels en de bijen in de Nederlandse natuurgebieden zal dit ongetwijfeld een effect geven op de bestuiving van planten. De groei en ontwikkeling van beschermde plantensoorten kan daardoor in gevaar komen.