Libel - Geelvlekheidelibel

De geelvlekheidelibel is een libel die in sommige jaren opeens heel veel voorkomt en een paar later bijna niet gezien wordt. Hij komt met invasies en zwerft dan over het land uit. Het is een jager die insectjes eet. Hij dankt zijn naam aan de gele vlekken op zijn doorzichtige vleugels. De libel is vooral aan te treffen bij stilstaande waters en in moerasachtig gebied.

Een libel die komt en gaat

• Geelvlekheidelibel
• Libel
• Familie
• Invasies
• Vliegtijd en gedrag
• Namen
• Ameland

Geelvlekheidelibel

De geelvlekheidelibel is een libel met een spanwijdte van 50 tot 60 mm. Zijn naam dankt hij aan de oranje-gele vlekken op zijn vleugels. Ze zitten tegen zijn lijf aan, aan de basis van de achtervleugels en soms ook op de voorvleugels. Hij heeft ook een doorlopende lijn langs het achterlijf. Het zijn de kenmerkende uiterlijkheden waaraan je de geelvlekheidelibel kunt herkennen. De libel komt vrij algemeen voor. Je kunt hem zien bij stilstaande wateren en moerasachtige gebieden die zomers droog staan. Het is een zwerver onder de libellen, die overdag jaagt op insecten. Doorgaans jagen libellen bij waterpartijen, maar de geelvlekheidelibel is ook ver van water te signaleren. De lichaamslengte van deze libel is 32-37 mm. De pootjes zijn zwart met gele strepen. De vrouwtjes hebben ook vaak een gele vlek rond de knoop. Sommige vrouwtjes hebben meerdere gele vlekjes.

Libel

Een libel heeft een langerekt achterlijf en vier grote vliezige vleugels. Ze hebben samengestelde ogen en de beestjes zijn er in bonte kleuren. Verschillende soorten zijn verspreid over bijna de hele wereld. Alleen in woestijnen en op de polen tref je geen libellen aan. Libellen verpoppen zich niet, ze hebben een onvolledige ontwikkeling. Hun levenscyclus van één jaar doorloopt de stadia van ei, nymf en insect. Deze libel overwintering als ei. In het voorjaar ontwikkelen de larven zich snel en in de zomer sluipen de imago’s uit.

Familie

De wetenschappelijke benaming van de geelvlekheidelibel is Sympetrum flaveolum. Hij hoort tot de onderorde van de libellen en is familie van de korenbouten (Libellulidae), echte libellen.

Invasies

Deze libel komt regelmatig met invasies naar ons land. Dan komen ze algemeen voor. De jaren daarna wordt hun aantal steeds minder, totdat er een gering aantal overblijft en de soort als vrij zeldzaam doorgaat. Hun aantal varieert dan ook enorm.
In 2005 was er in Nederland een invasie van geelvlekheidelibellen te zien. Op diverse plekken in het land werden er toen zwervende exemplaren waargenomen.

Vliegtijd en gedrag

De geelvlekheidelibellen die in Nederland gezien worden komen uit oost-Europa of komen voort uit de invasie. De dieren die vanuit Oost-Europa komen, zijn te zien van eind juni tot en met begin oktober. In augustus worden ze het meeste waargenomen. De dieren die in Nederland uitsluipen, in de jaren na een invasie, vliegen vroeger in het jaar. Deze libellen zijn te zien van eind mei tot en met begin juli. Het kan voorkomen dat er in een jaar twee libellenpieken zijn te zien, een kleine in juni (van de dieren uit de invasie) en een grote in augustus. Die laatste piek wordt dan veroorzaakt door de immigranten.

Namen

• Nederlands - Geelvlekheidelibel
• Engels - Yellow-winged Darter
• Frans - Sympétrum jaune d'or
• Duits - Gefleckte Heidelibelle

Ameland

Op 4 augustus 2013 zag vlinderliefhebber Theo Kiewiet op Ameland voor de eerste keer een geelvlekheidelibel op het Waddeneiland. Op de website van Waarnemingen staat niet eerder een waarneming van deze libel op Ameland gemeld. Het betreft een immigrant uit Oost-Europa, die naar Nederland is gevlogen en het wad is overgestoken. Kiewiet maakte een foto van het dier.

Lees verder

• Vlinder – Landkaartje
• Vlinder – Standvlinder het hooibeestje
• Nachtvlinder Walstropijlstaart
• Vlinder – Klein geaderd witje
• Vlinder – Kommavlinder op Ameland