Help, mijn kat plast in huis!
Als je kat plotseling in huis plast, is dat natuurlijk heel vervelend. Vooral wanneer dit op plekken gebeurt die niet gemakkelijk zijn schoon te maken, zoals de bank, de vloerbedekking of je dekbed. Kattenplas bevat veel ammoniak en dit zorgt voor de doordringende, vieze geur. Wanneer je kat niet meer (uitsluitend) op de bak plast, heeft dit echter altijd een reden. Soms is een ziekte of aandoening de oorzaak of wellicht markeert de kat zijn territorium. Vaak is er echter sprake van stress.Als je ineens urine van je kat in huis vindt, is het om te beginnen belangrijk om te weten of je kat dit bewust of onbewust doet. In dit laatste geval realiseert je kat zich meestal niet dat hij zijn plas laat lopen. Hij is incontinent en je vindt de plas dan vooral op de plekjes waar je kat veel ligt of slaapt. Incontinentie wordt meestal veroorzaakt doordat de sluitspier in de blaas is verslapt en niet meer genoeg kracht heeft om de uitgang gesloten te houden. Incontinentie komt bij katten niet zo veel voor. In verreweg de meeste gevallen plast je kat bewust naast de bak. De oorzaak hiervan kan een ziekte of aandoening zijn, het markeren van zijn territorium of stress.
Lichamelijke oorzaak: blaasontsteking of blaasgruis
Wanneer je kat een blaasontsteking of blaasgruis heeft, vind je meestal verschillende kleine plasjes in huis. Soms zit er zelfs bloed bij de urine. Door de blaasontsteking of verstopping van de plasbuis met blaasgruis, heeft je kat een enorme aandrang om te plassen. Het zal je over het algemeen dan ook opvallen dat je kat vaak probeert te plassen (al dan niet op de bak), maar dat hij weinig tot geen urine produceert. Door de grote aandrang, kan je kat zijn plas niet ophouden en haalt hij de kattenbak vaak gewoonweg niet. Plassen met een blaasontsteking is bovendien pijnlijk. Je kat associeert de kattenbak dan vaak met pijn en zal hem dus liever vermijden.Een kater die niet kan plassen of slechts enkele druppels urine produceert is een spoedgeval! De plasbuis van een kater is erg nauw en kan gemakkelijk verstoppen met blaasgruis (kleine steentjes). De urine kan de blaas niet verlaten, waardoor je kat zichzelf vergiftigt. Gifstoffen die normaal via de urine het lichaam verlaten, worden nu in het bloed opgenomen. Wanneer je kat niet behandeld wordt, kan hij binnen 24 uur overlijden. Een enkele keer kan door de enorme druk in de blaas, de blaas knappen. Bij een poes zal slechts heel zelden een volledige verstopping voorkomen, omdat de plasbuis korter en wijder is dan bij een kater. Behandeling van een blaasontsteking of blaasgruis is echter altijd noodzakelijk.
Markeren van het territorium: sproeien
Vooral ongecastreerde katers willen hun territorium nog weleens markeren door veelvuldig te sproeien. De kat staat dan met trillende, rechtopstaande, staart en sproeit een klein beetje urine naar achteren tegen een vertikaal oppervlak, zoals de deur, de kast of de gordijnen. Wanneer de kat urine sproeit, neemt hij dus niet de gebruikelijke plashouding aan. Ook gaat het meestal maar om een kleine hoeveelheid urine, die overigens wel sterk ruikt. De kat sproeit vooral aan de rand van zijn territorium, waar hij zelf vaak in- en uitloopt, dus bijvoorbeeld bij de voor- of achterdeur. Sproeien is eigenlijk een heel normaal en natuurlijk gedrag. Je kat geeft een vertrouwd geurtje af aan de omgeving, waardoor hij zich veilig voelt. Daarnaast laat hij andere katten in de omgeving op deze manier weten dat ze zich in zijn territorium bevinden. Vaak doet hij dit om de andere katten uit zijn buurt te houden, maar soms dient het sproeien ook juist om krolse poezen aan te trekken. Sproeigedrag in huis komt vooral voor wanneer er meerdere katten in één huis leven. Overigens kan ook een ongecastreerde (krolse) poes sproeien, al gebeurt dit veel minder vaak dan bij ongecastreerde katers. In negen van de tien gevallen zal het sproeigedrag verdwijnen wanneer je je kater of poes laat castreren.De kattenbak zelf veroorzaakt vaak onzindelijkheid
Wanneer je kat op slechts één andere plek in huis plast, is de oorzaak van zijn onzindelijkheid vaak de kattenbak zelf. Een kat is een gewoontedier en houdt niet zo van veranderingen. Gebruik je sinds kort andere kattenbakkorrels of heb je de kattenbak verplaatst, dan is dit mogelijk de reden dat je kat een andere plek in huis uitkiest om te plassen. Een kat is ook een schoon dier en een vuile kattenbak wordt niet gewaardeerd. Schep minstens twee keer per dag de urine en ontlasting uit de kattenbak en maak de bak minimaal één keer per week helemaal schoon met warm water en bijvoorbeeld chloor (wel goed naspoelen met schoon water!). Chloor ontsmet goed en blijkt daarnaast een aantrekkende werking te hebben op katten. Sommige aandoeningen zorgen ervoor dat je kat meer gaat drinken en plassen. Hoewel je de kattenbak wellicht net zo vaak schoonmaakt als normaal, wordt hij door het overmatige plassen veel sneller vuil. Chronische nierinsufficiëntie (slecht functionerende nieren), suikerziekte en een te snel werkende schildklier zijn ziekten die ertoe kunnen leiden dat je kat veel meer drinkt en plast dan normaal. Vaak zijn dit zelfs de eerste opvallende symptomen. Het is dan ook belangrijk om het plasgedrag van je kat goed in de gaten te houden.De kattenbak kan ook op de verkeerde plaats in huis staan: te dicht bij het eet- en drinkbakje of op een te drukke plek. De bak kan het beste op een rustige, stille plaats in huis staan, waar de kat wel overzicht over de ruimte heeft. Zet de bak dus niet te dicht bij de voor- of achterdeur, langs je looppad of in een hoekje achter de kast, als de kat daardoor de ruimte niet kan overzien. Bij voorkeur staat de kattenbak in een andere kamer dan waar de kat eet en drinkt. Mogelijk heb je ook te weinig kattenbakken in huis. De algemene regel is dat je altijd één kattenbak meer hebt, dan het aantal katten dat in huis leeft.
Veel mensen geven de voorkeur aan een dichte kattenbak. Je hebt minder last van nare geurtjes en je hebt minder rommel rondom de bak. Veel katten hebben echter een hekel aan een dichte kattenbak. De ventilatie is er slecht en het stinkt er vaak erg, zeker als de ingang van de bak ook nog een luikje heeft. Het luikje wordt bovendien door veel katten als erg vervelend ervaren. Iedere keer als de kat in of uit de bak gaat, tikt het tegen zijn achterwerk. Voor sommige katten is dit zo'n nare ervaring, dat ze de bak daardoor gaan mijden. Tot slot is zo'n gesloten kattenbak nogal eens te klein. Vooral grote katers of oudere katten met gewrichtsproblemen kunnen hier veel last van hebben. Ze kunnen zich niet goed draaien of slecht de juiste houding vinden. Als de bak geassocieerd wordt met pijn of ongemak, kan dit voor de kat een reden zijn om een andere plek te zoeken waar hij zijn behoeften kan doen.
Onzindelijkheid door stress of onzekerheid
Als je kat stress ervaart, kan dit gemakkelijk leiden tot uiteenlopende gedragsveranderingen. Je kat gaat zich verstoppen, rent voor je weg, wordt agressief of bang of gaat op verschillende plekken in huis plassen. Een grote verandering in de gezinssamenstelling heeft al menig kat tot onzindelijkheid gedreven. Een echtscheiding, een kind dat uit huis gaat, de komst van een nieuwe kat, hond, partner of baby kunnen je kat erg onzeker maken. Ook een verhuizing, een verbouwing of zelfs een andere inrichting (je hebt bijvoorbeeld de bank verplaatst) kunnen de wereld van je kat – in zijn ogen – erg chaotisch en dus stressvol maken. Wanneer je op vakantie gaat of thuiskomt na de vakantie, reageren sommige katten hierop door naast de bak te gaan plassen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, doet de kat dit niet uit wraak omdat je hem 'in de steek' hebt gelaten. De waarheid is dat je kat niet erg goed om kan gaan met veranderingen en dit uit door op verschillende plekken in huis te gaan plassen. Soms ligt de oorzaak niet zo voor de hand. Wellicht komt, tijdens jouw afwezigheid, de kat van de buren stiekem op bezoek. Of misschien is je kat onlangs heel erg geschrokken toen hij op de bak zat, omdat er iets is omgevallen of omdat er buiten een harde knal klonk.In de meeste gevallen heeft je kat gewoon even wat tijd nodig om aan de verandering te wennen. Met een beetje geduld, schikken de meeste katten zich uiteindelijk wel in de nieuwe situatie en behoren de 'ongelukjes in huis' tot het verleden. Soms blijft de kat echter hardnekkig weigeren om zijn kattenbak te gebruiken. In dat geval kan het helpen om de bak te verplaatsen naar een andere, rustige plek (en om ervoor te zorgen dat de buurkat niet meer door het luikje naar binnen kan komen!).
De geur van chloor is erg aantrekkelijk
Als je kat in huis plast, is dat erg vervelend. Pak eventuele problemen met de kattenbak dan ook goed aan (een schone bak, het vertrouwde kattengrit, de bak op de juiste plaats, voldoende bakken) of geef je kat even de tijd om te wennen aan eventuele veranderingen in het gezin of in huis.Daarnaast kun je onderstaande tips proberen:
- Maak de plekken waar je kat geplast heeft niet schoon met chloor, ammoniak of sterk ruikende schoonmaakmiddelen. Deze geuren stimuleren de kat juist om op die plek te plassen. Beter is om lauwwarm water te gebruiken met een flinke scheut azijn, biotex of een alcoholoplossing. Er zijn ook speciale middelen te koop in de dierenspeciaalzaak.
- Maak de plekken waar je kat plast ontoegankelijk of onaantrekkelijk voor hem: houd je kat een paar maanden uit de babykamer of de hal of leg aluminiumfolie neer op de plaatsen waar hij vaak plast. De meeste katten vinden het gevoel en geluid van aluminiumfolie erg onaangenaam.
- Zet een bakje met eten of een extra kattenbak neer op de plek(ken) waar je kat vaak plast.
- Gebruik op de plaatsen waar je kat vaak plast een spray, druppels of een verdamper met speciale geurstoffen die voor katten aantrekkelijk zijn (feromonen). Feromonen werken stressverlagend.
- Probeer eventueel meerdere soorten alternatieve kattenbakvulling (krantensnippers, aarde, turfmolm, steentjes, etc.) of doe een paar druppels valeriaan in de kattenbak (de meeste katten zijn er dol op).
- Straf de kat niet en duw hem ook niet met zijn neus in zijn eigen urine. Dit heeft absoluut geen zin! Je kat heeft een reden om niet op zijn bak te plassen en ziet niet in dat hij iets verkeerd doet. Bovendien legt hij niet de relatie tussen het plassen en het straffen.
- Bij de dierenarts is stressverlagende medicatie verkrijgbaar. Als het plassen naast de bak door stress wordt veroorzaakt, kan dit soms helpen. Medicatie alleen zal echter vrijwel nooit het gewenste effect hebben.
Hoe langer de onzindelijkheid van je kat duurt, hoe moeilijker het is om dit probleem op te lossen. Houd je kat dan ook goed in de gaten en grijp bij de eerste signalen direct in. Met een goede aanpak, gaat uiteindelijk meer dan 90% van de katten weer gewoon op de kattenbak.
