De kooikerhond of kooikertje: werkhond met Nederlandse roots

De kooikerhond of het kooikertje is een hondje met Nederlandse roots. Van oudsher een werkhond, die erg veel energie heeft en veel moet buiten zijn. Het liefst werkt hij met eenden, die blindelings zijn mooie pluimstaart volgen en zo de kooi in gaan. Een hondje dat bijna uitgestorven was, maar dat dankzij de inzet van Baronesse van Harderbroek een nieuw leven ingeblazen kreeg. Een nadeel van deze hond is dat hij nogal eenkennig is: zijn baasje is zijn alles, voor vreemden is hij schuw. Ander nadeel: hij heeft veel beweging nodig door zijn werkverleden.

De kooikerhond of het kooikertje

De kooikerhond is een oer-Nederlandse hond. Van oorsprong is het een werkhond, een jachthond. Zijn voornaamste bezigheid vroeger was het in kooien jagen van eenden. Daar komt dan ook zijn naam vandaan. Door zijn werk en zijn geschiedenis is het een hond die goed bestand is tegen kou en vochtigheid en die erg snel kan lopen.

Het uiterlijk van de kooikerhond

Een kooikerhond heeft een gemiddelde schofthoogte van zo'n 35 à 40 cm. Gemiddeld weegt hij tussen de 10 en de 15 kilo. Hij leeft zo'n 10 à 15 jaar. Het is een witte hond met oranje of rode vlekken. Zijn vacht is halflang, licht gegolfd en moet regelmatig geborsteld worden. De kooikerhond heeft een prachtig witte pluimstaart, die horizontaal wordt gedragen. Aan de uiteinden van zijn hangende oren zijn lange zwarte haren, de zogenaamde oorbellen. De ogen zijn donkerbruin en amandelvormig.

Het werk van de kooikerhond

Vroeger waren er in Nederland veel kooibazen. Zij lokten, met behulp van hun hond, eenden in de kooi. Hiervoor maakten ze aan een waterplas een soort gangetje, met een houten constructie en netten boven. Naast het water liep een smal padje aan weerskanten. Bedoeling was dat de eenden het smalle gangetje inzwommen, de kooikerhond achterna. De kooikerhond gebruikte om de eenden te lokken zijn mooie witte pluimstaart. De eenden volgden die staart blindelings. Aan het einde van de gang was dan de kooi en daar moesten de eendjes ingedreven worden. Naast het werk met de eenden moest de kooikerhond ook het erf en het huis van het gezin bewaken en de muizen, ratten en mollen verjagen en verdelgen.

Het karakter van de kooikerhond

Eenkennig

Aangezien de kooikerhond vaak alleen was met zijn baasje en de eenden in de vrije natuur, is de kooikerhond een hond die nogal eenkennig is. Hij luistert blindelings naar zijn baasje, maar voor andere mensen en honden is hij nogal schuw en achterdochtig. Hij zal dan ook wel eens grauwen of in het slechtste geval happen naar vreemden.

Energiek

Door het feit dat de hond vroeger veel buiten was en veel beweging had, is het ook nu een hond die veel uitdagingen nodig heeft. Lange wandelingen, eens stevig uitwaaien aan zee, rennen door de bossen. Ook thuis heeft hij veel aandacht nodig: behendigheidsspelletjes, dingen verstoppen, veel mee spelen. Het is dus niet echt een hond voor op een appartement en die je een hele dag alleen kan laten.

De kooikerhond in de kunst

Reeds in de 17de eeuw werd de kooikerhond afgebeeld op de schilderijen van onder andere Jan Steen. In het schilderij "Het vrolijke huisgezin" zien we op de voorgrond een wit-oranje kooikerhond. Ook in de litteratuur zijn reeds vroeg verwijzingen naar de kooikerhond. Zo in een geschiedkundig werk van Piet Hooft.

De kooikerhond nu

Kooibazen en eendenkooien verdwenen langzamerhand. Tegenwoordig zijn er nog slechts zo'n honderdtal kooibazen. De kooikerhond dreigde dus te verdwijnen, werd niet meer intensief gefokt. Dankzij Baronesse van Hardenbroek van Ammerstol kon dit hondenras behouden en verder ontwikkeld worden. Baronesse van Hardenbroek ging aan het kweken met stammoeder "Tommie", een kooikershondje dat op het Friese platteland werd gevonden. In 1966 werd de kooikerhond dan officieel erkend. Nu heeft hij een standaard en worden er wedstrijden mee gedaan.