Stress bij katten

Voor een kat is alles bij hetzelfde laten veruit het beste. De kat houdt, een uitzondering daargelaten, nu eenmaal niet van veranderingen. Veranderingen brengen stress bij de kat teweeg en dit kan, indien het aanhoudend is, weer gevolgen hebben voor de gezondheid van de kat.

Algemeen

Behalve het gegeven dat de gezondheid van de kat er onder te lijden heeft, kan het gedrag van de kat ook veranderen. Hoe kan stress verder nog meer ontstaan en wat zijn de gevolgen van stress bij de kat?

De jonge kat

Erg belangrijk in het proces is de socialisatie van de jonge kat. Tussen de 2 en 7 weken, als het kitten nog bij de moeder is, gaat het jonge katje ervaren wat de wereld allemaal in petto heeft. De kittens leren mensen kennen, de telefoon of de deurbel die geluid maakt als er iemand contact zoekt, een stofzuiger die herrie maakt en de muziek die uit de radio komt.

Als de jonge kat hier niet of nauwelijks mee in aanraking komt, snapt het dier op latere leeftijd niet wat het allemaal betekent. Denk bijvoorbeeld aan de typische boerderij kat. Veel van deze katten kennen de dagelijkse, huislijke zaken van het leven niet en hebben wellicht nauwelijks mensen gezien. Zo’n kat is dan ook niet eenvoudig rustig in huis te houden. De kans is groot dat het dier op de vlucht wil slaan als er een bepaald geluid in huis is, wat hij/zij niet kent.

Bij moeder

Als een kitten te vroeg bij de moeder wordt weggehaald, is dit ook niet bevorderlijk voor het proces. De moeder is een veilige haven en kittens blijven in het wild ook vaak tot 16 weken bij moeder. Vandaar ook dat kittens bij fokkers in principe niet voor de 12e week weg mogen. Het basisproces moet goed afgerond worden, om een gezond en lief gesocialiseerd kitten mee te geven. Zo kan het kitten zich ook weer hechten aan anderen (mensen of dieren).

Stress

Stress begint bij de kat als hij of zij een situatie als bedreigend ervaart. Dit kan variëren van een indringer in het territorium (het gebied wat toegeëigend is) van de kat, bijvoorbeeld als er iemand aanbelt of zelfs binnen komt. Maar kan ook een andere kat of hond zijn waar de kat niet mee bekend is. Het territorium wordt verdedigd, zo gaat het ook in de natuur, en de kat zal niet iedereen met het grootste gemak toelaten in het territorium. Een tuin hoort bijvoorbeeld ook bij het “eigen” gebied en een andere kat die een kijkje komt nemen, zal verjaagd worden. Als de kat hard leers is en terug blijft komen, kan dit bij de kat die er woont tot stress leiden.

Maar stress kan ook onder de eigen “kattenbevolking” ontstaan. Als er een nieuwe kat bijkomt, is dat even aftasten en zal zeker in het begin wat stress opleveren. Maar dit gaat over het algemeen enig moment over. Echter, het komt ook wel eens voor dat katten het echt niet met elkaar gaan vinden en dan ontstaat er een voortdurende stresssituatie. Als de ruimte maar groot genoeg is, kunnen de katten elkaar ontlopen, maar als dit niet zo is, kan de situatie onthoudbaar worden. Wat voor beide partijen niet bevorderlijk is voor de gezondheid. Herplaatsing kan dan de beste oplossing zijn, hoe moeilijk dit ook is.

Weer een andere situatie is een nieuwe woning. De baas gaat verhuizen en dat nieuwe huis levert stress op, immers het bekende is niet meer bekend met andere ruimtes en geuren. Met name die geuren zijn erg belangrijk voor de kat. Want de kat “leeft” met geuren.

Achteraf straffen kan ook een stressvolle periode opleveren. Als je bijvoorbeeld bij thuiskomst merkt dat de kat iets kapot gemaakt heeft of de aarde uit de bloempot gehaald heeft. Om dan nog de kat te straffen is zinloos, de kat snapt niet waarom je schreeuwt of kwaad wordt of zelfs een tik uitdeelt. Straffen moet binnen 2 seconde, anders komt het niet meer aan bij de kat. Achter straffen kan, als het vaker voorkomt, eerder leiden tot angst voor de baas.

Plotselinge en tijdelijke gebeurtenissen kunnen de stress hormonen bij de kat ook tot ongekende hoogtes brengen. Denk bijvoorbeeld aan een groot feest wat in de zomer in de tuin gehouden wordt, of het knalwerk van oud en nieuw.

De luie kat kan ook gestresst raken omdat hij/zij noodgedwongen te weinig te doen heeft, want katten zijn immers jagers van nature. Spelen, jagen, bewegen zijn essentieel voor de kat. De kat moet voldoende in de buurt hebben om zijn jachtinstinct te kunnen botvieren.

Herkennen

Dit is een lastige, want stress herken je niet altijd met het grootste gemak. Heb je een drukke kat, en sommige rassen zijn nu eenmaal relatief druk van nature (Siamees bijvoorbeeld), en wordt deze plots een stuk rustiger en zelfs teruggetrokken, dan kan je er gif op innemen dat er iets aan de hand is. De Pers of de Britse korthaar daarentegen zijn veel rustiger van aard en dan wordt herkenning lastiger.

Wat je veel bij katten ziet is dat ze – soms licht afwijkend – gedrag gaan vertonen. Een kat kan bijvoorbeeld gaan sproeien (wat je normaal over het algemeen alleen bij ongecastreerde katers ziet). Maar een overmatig wassen kan ook het gevolg van stress zijn. Katten zijn schoon en wassen hoort bij het ritueel, maar als de kat zich beduidend meer gaat wassen, kan dit een uiting van stress zijn. Ze slaan als het ware door in het hun normale doen.

Oplossen

Herkennen is de eerste belangrijke stap en daarna moet het probleem aangepakt worden. Bekijk, als je de aanleiding niet direct herkent, alle veranderingen van de afgelopen tijd. Wegnemen, oplossen van hetgeen er geconstateerd is, is de beste oplossing. Maar een nieuwe woning gaat niet ongedaan gemaakt worden door een kat. Zorg dan dat alle randvoorwaarden voor de kat gecreëerd worden en deze zich weer veilig gaat voelen. Dit kost wel wat tijd, maar als je de randvoorwaarden in kunt vullen, komt het wel weer goed. Een nieuwe kat bij een reeds in huis wonende kat is een kwestie van aankijken of het tijdelijk is e/o dat er voldoende ruimte is, waar de kat zich terug kan trekken. Neem er de tijd voor, maar handel wel.

Verder is er gedragstherapie te geven en kunnen er tijdelijk medicijnen (rustgevende medicijnen) gegeven worden. Raadpleeg hiervoor de dierenarts, het is afhankelijk van de situatie. Vraag bij de dierenarts ook eens naar de voedingsmogelijkheden. Er is ook voeding welke een positieve werking heeft of gedragsproblemen.

Over het algemeen is het probleem wel op te lossen, om op deze manier een heerlijk huisdier in je omgeving te hebben die er zelf ook plezier in heeft bij je te zijn.