Wandelende takken houden, verzorgen en kweken

Wandelende takken houden, verzorgen en kweken Misschien heeft u ze wel eens gehad of gezien, en waarschijnlijk komt u niet verder dan 'de wandelende tak', niet wetend dat er meer soorten zijn. Maar wist u dat er wel duizenden soorten wandelende takken zijn, in alle soorten en maten? Het is ontzettend leuk en interessant deze beestjes te houden!

De wandelende tak

Waarschijnlijk ken je slechts het bestaan van één soort wandelende tak, welke vaak de 'gewone tak' (PSG 1 - Carausius morosus) is. Er zijn echter duizenden soorten wandelende takken, waarvan enkele honderden in cultuur worden gekweekt! Ze zijn er in alle soorten en maten, klein, groot, stekelig, groen, bruin, zwart, en ga zo maar door. Daarom is het erg leuk om deze beestjes als 'huisdier' te houden en verder te kweken! Ik zal in dit artikel aandacht besteden aan de algemene verzorging van deze prachtige beestjes.

In dit artikel worden steeds de Latijnse namen gebruikt. Voor andere benamingen/afbeeldingen verwijs ik je door naar de links onderaan dit artikel.

Wandelende tak houden


Soorten en PSG

De wandelende takken en balderen behoren tot de insecten. Daaronder vallen ze onder de Exopterygota, ofwel soorten met een onvolledige gedaanteverwisseling. Hierna vormen ze een aparte orde genaamd Phasmatodea of ook wel Phasmida.

Zoals al vermeld, zijn er enkele honderden soorten die in cultuur gekweekt kunnen worden. De soorten hebben allemaal een naam. Als eerste komt de geslachtsnaam en daarna volgt de soortnaam. De namen zijn in het Latijn of een variatie daarop. Het is gebruikelijk om de naam van een soort cursief te zetten. Zo is het duidelijk dat het een soortnaam betreft. Zo heet de meest gehouden soort Carausius morosus: 'Carausius' is de geslachtsnaam en 'morosus' is de soortnaam.

Het kan ook zijn dat men de precieze soortnaam niet kan determineren. Ze weten dan vaak wel van welk geslacht de soort komt. In dat geval wordt er vaak 'sp.' achter gezet, wat een afkorting is van 'species' ofwel soort.

Om het allemaal nog ingewikkelder te maken, heeft het overgrote deel van de soorten die in cultuur worden gehouden ook nog eens een nummer. Dit is het zogenaamde 'PSG-nummer'. PSG staat voor 'Phasmid Study Group': dat is een groep die phasmiden (wandelende takken en bladeren) bestudeerd. Zij hebben een lijst ontwikkeld waar veel soorten een nummer hebben gekregen, de zogenaamde 'PSG-lijst'. Deze nummers zijn om het gemakkelijker te maken. Zo weet iedereen over welke soort je het hebt als je PSG 9 zegt, namelijk de Extatosoma tiaratum tiaratum. Dit zorgt ook voor minder verwarring als de soortnamen veranderen, wat regelmatig gebeurd.

Let op: Niet alle soorten hebben een PSG-nummer. Soorten krijgen deze alleen als er voldoende informatie over is en de determinatie compleet is.

Het terrarium

Maten

Een van de belangrijkste benodigdheden is het terrarium. Een terrarium is een kunstmatige leefomgeving van een in gevangenschap gehouden diersoort. Hier kunnen piepkleine beestjes in worden gehouden, maar ook meters lange reptielen. De maat is daarom erg belangrijk. Het verschilt nogal welke soort wandelende tak je er in wilt gaan houden. Er zijn wandelende takken die zeker 13 cm worden, en andere die slechts een paar cm blijven. Ook hebben je takken ruimte nodig om goed te kunnen vervellen. Je moet er vanuit gaan dat ze niet aan het bovenste puntje van de bak gaan hangen, en dat ze er dan 2x in moeten kunnen in de hoogte. Over het algemeen geldt dus: de hoogte van je bak moet 3x zo groot zijn als de lengte van de volwassen tak. Daarbij moeten je beestjes voldoende ruimte hebben om te bewegen, verschuilen en eten. Het hangt er ook vanaf hoeveel takken je er in wilt zetten, ze moeten elkaar natuurlijk niet in de weg lopen. Neem daarom altijd een ruime bak. Als je wilt weten hoe groot een soort kan worden, kun je de PSG-lijst raadplegen.

Je terrarium kan een grote glazen bak zijn met een deksel, maar ook een oud aquarium of plastic bak met horgaas erover. Zorg wel dat je geen ontsnappingsmogelijkheden biedt, de kleine nimfjes kunnen al door het kleinste gaatje!

Kijk ook goed naar de ventilatie die een soort vereist, en zorg dat er dus voldoende ventilatieroosters aanwezig zijn, en maak zonodig wat bij. Zo kun je in de deksel van een oud aquarium al gauw een stuk gaas plaatsen.

De inrichting

Als eerste moet je kijken voor een goede bodembedekking. Je moet hiervoor ten eerste weten of je soort eventueel eitjes in de grond boort. Dit kun je wederom vinden op de PSG-lijst. Als dit zo is moet je een bodembedekking van bosgrond, cocopeat, cactusaarde, turf, o.i.d. gebruiken. Je mag geen potgrond gebruiken, aangezien hier pesticiden in worden gedaan, waaraan je takjes dood kunnen gaan. Als de betreffende soort géén eitjes in de grond boort maar gewoon laat vallen kun je ook keukenpapier gebruiken. Dit is makkelijk met het verschonen en het uitvissen van de eitjes, maar ziet er wel onnatuurlijk uit, dus aan jou de keus.

Daarnaast moet je terrarium over de benodigde voedselplanten beschikken. Deze kun je weer vinden op de PSG-lijst. Veel voorkomende voedselplanten zijn: Klimop, braam, eik, hazelaar, roos, Eucalyptus, Hypericum, liguster, sering, etc. maar sommige exotische soorten vereisen mogelijk wat moeilijker aan te komen planten als guave. In principe moet je zorgen dat je ten minste één van de voedselplanten biedt, maar over het algemeen geldt dat meerdere voedselplanten bieden leidt tot sterkere beestjes. Zo is het beter om aan de PSG 9 én braam én Eucalyptus te bieden, dan enkel braam. Je voedselplanten kun je het beste in een blokje vochtig steekschuim steken, of een reageerbuis met water, zodat deze wat langer vers blijven.

Er zijn soorten die zich overdag verschuilen, of die juist veel klimmen. Zorg dus eventueel voor schors op de bodem, wat klimtakken etc.

Verschonen

Je beestjes moeten af en toe ook wat ontlasting kwijt, en dit valt gewoon op de grond en gaat op den duur schimmelen. Ook verdorren de voedseltakken en vallen de blaadjes af. Het is dus nodig dat je af en toe de bak verschoont. Een keer per 1 à 2 weken is voldoende. Je zet de beestjes tijdelijk in een apart bakje, haalt alle voedselplanten eruit, ruimt de beschimmelde poepjes op de bodem op (als je keukenpapier gebruikt kun je deze ook verversen), en zoekt eventueel de eitjes er uit en stopt alles er weer schoon en vers in. Dan de beestjes weer terug en de 'onderhoudsbeurt' is weer klaar. Eens in de 2-3 maanden moet je de bak wel echt helemaal uitkuisen, dus ook de grond vervangen en de wanden wat schoonmaken met wat schuurmiddel.

Luchtvochtigheid en Temperatuur

Wat erg belangrijk is voor de wandelende takken is een jusite temperatuur en luchtvochitgheid (RV). De meeste wandelende takken kunnen gewoon op kamertemperatuur, als het 's-nachts niet onder de 17 à 18°C daalt. Sommige soorten vereisen echter een hogere temperatuur. De temperatuur kun je het beste verhogen d.m.v. een gloeilamp (10-30W, afhankelijk van de gewenste temperatuur), welke je op een timer zet. Je kunt het ook doen via speciale warmtematjes en -kabels, welke in speciaalzaken verkrijgbaar zijn. Zorg er ook voor dat het in de winter niet teveel afkoelt.

Een ander aspect is de luchtvochtigheid ofwel RV. Sommige soorten hebben een hele lage RV nodig, dat betekend dat je er dus niets aan hoeft te doen, en moet zorgen voor een goede lamp en veel ventilatie. Veel soorten hebben echter een hogere RV nodig dan normaal. Dit kun je wat opkrikken door met een plantenspuit wat water te vernevelen in de bak. Doe dit bij voorkeur 's-avonds, dan zijn de takken actief en kunnen ze nog wat drinken. De RV kun je meten met een hygrometer, maar het komt echt niet op de % nauwkeurig. Je moet alleen niet overdrijven, het zijn nog altijd geen vissen! Als een soort een zeer hoge RV vereist moet je minder ventilatie bieden, en een vochtvasthoudende bodem als cocopeat draagt ook bij.

Informatie over de temperatuur en luchtvochtigheid van bepaalde soorten is weer te vinden op de PSG-lijst.

Kweken

De meeste soorten wandelende takken kweken seksueel: een mannetje bevrucht het vrouwtje waarna deze haar hele leven lang bevruchte eitjes legt. Sommige soorten zijn parthenogenetisch, d.w.z. dat het vrouwtje zónder mannetje eitjes kunnen leggen. Sommige soorten kunnen het beiden, dat ze alleen parthenogenetisch eitjes leggen als er géén mannetje in de buurt is, maar als deze er wel is doen ze het gewoon seksueel.

Als een vrouwtje volwassen is kan ze bevrucht worden door een volwassen mannetje. De meeste soorten hebben constant geslachtsgemeenschap, en er zijn zelfs soorten waarbij het mannetje zijn hele leven op het vrouwtje blijft zitten. Als ze bevrucht zijn, duurt het een tweetal weken voordat de eierleg volledig op gang is. Afhankelijk van de soort leggen ze dan zo'n 5 eitjes per dag tot een paar eitjes per week. De meeste soorten laten ze gewoon op de grond vallen, maar er zijn een aantal soorten die hun eitjes via een legboor in de grond stoppen. Houd hier rekening mee bij het inrichten van je terrarium!

Incuberen

Eitjes van de PSG 1 / Bron: Evanherk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Eitjes van de PSG 1 / Bron: Evanherk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
De meeste soorten hebben een vrij lange incubatietijd (de tijd dat het duurt voordat de eitjes uitkomen). Meestal ligt het tussen de 4 maanden en een jaar. Er zijn ook snellere soorten, die bij ideale omstandigheden een incubatietijd hebben van slechts 2 weken. Je incubatietijd kan erg verschillen afhankelijk van de omstandigheden (vochtigheid, temperatuur, etc.). Je kunt de eitjes gewoon op/in de grond laten zitten. Wat je ook kunt doen, en vaak het uitkomstpercentage verhoogt is de eitjes uit de bak halen en deze in een apart bakje op een vochtig substraat leggen. Dit kan keukenpapier zijn, maar dit moet je snel vervangen i.v.m. schimmels e.d. Beter is vermucliet, cocopeat of speciaal incubatiemateriaal verkrijgbaar in speciaalzaken. Deze houden erg lang vocht vast en er komen bijna geen schimmels op. Als er toch schimmels op komen kun je er springstaartjes bij zetten.

Makkelijk is ook een lamp boven de bakjes. Dit verhoogt de temperatuur net wat, waardoor ze sneller uitkomen. Als ze zijn uitgekomen kun je de nimfen in een apart bakje zetten, maar ook meteen in het grote terrarium.

De wandelende takken

Ook niet onbelangrijk zijn de beestjes zelf. Waar kun je nu zo'n wandelende takken halen? Soms verkopen ze de beestjes in de dieren-/terrariumwinkel. Anders kun je terecht op verschillende fora zoals www.wataforum.be. Ook zijn er verschillende verenigingen zoals Phasma (www.phasma.eu). Zij houden twee keer per jaar een meeting waar je gratis soorten kunt meenemen. Kijk wel eerst of je alles, maar dan ook alles hebt voordat je de beestjes in huis haalt. Heb je een terrarium dat aan alle eisen van de soort voldoet? Beschik je over de juiste voedselplanten? Ook in de winter?

Goede beginnerssoorten zijn bijvoorbeeld:
  • PSG 1 - Carausius morosus
  • PSG 4 - Sipyloidea sipylus
  • PSG 5 - Medauroidea extradentata
  • PSG 9 - Extatosoma tiaratum tiaratum
  • PSG 23 - Eurycantha calcarata
  • PSG 44 - Eurycantha calcarata var.
  • PSG 255 - Trachyaretaon carmelae
  • PSG 270 - Peruphasma schultei

Niet zomaar een hobby!

Wandelende takken (en andere dieren) houden is niet zomaar een hobby! Weet waar je aan begint, anders gaat het ten koste van de dieren. De dieren hebben redelijk wat aandacht nodig. Ook zal het redelijk wat geld kosten (denk aan terrarium, stroom etc.). De dieren gaan ook best lang mee, zeker meerdere generaties. Daarbij zijn het geen huisdieren, zoals honden, katten en cavia's. Je moet ze niet continu oppakken en hoeft ze ook echt niet te aaien o.i.d. Pak ze alleen op als het echt nodig is, af en toe om te verschonen of aan iemand te laten zien is niks op tegen, maar maak er geen tamme schoothondjes van, dat zijn ze gewoonweg niet! Bedenk dus goed of je echt wandelende takken wilt!

Ik hoop dat je nu wat meer weet over het houden van wandelende takken en dat we er een nieuwe hobbyist bij hebben die ik een eind op weg heb geholpen. Voor vragen, meer informatie en tips verwijs ik je door naar www.insectfocus.nl of www.wataforum.be.
© 2009 - 2024 Masterbas, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wandelende takken: voortplanting, kweken en eitjes verzorgenWandelende takken: voortplanting, kweken en eitjes verzorgenInsecten houden als huisdier is niet heel gebruikelijk in Nederland. Ondanks dat ze er niet altijd even knuffelbaar uitz…
Wandelende tak uit de reeks Kleine beestjesrecensieWandelende tak uit de reeks Kleine beestjesHet boek met de titel Wandelende tak behoort tot de reeks Kleine beestjes van uitgeverij Ars Scribendi. In het boek kun…
Miljoenpoten houden en kweken in de hobbyMiljoenpoten houden en kweken in de hobbyMiljoenpoten kunnen ook als huisdier gehouden worden. Iedereen zal nu denken, jaja, je hebt toch niks aan die kleine die…
Een paludarium, al geprobeerd?Een paludarium is een combinatie van een terrarium en een aquarium. Voor het houden van bepaalde dieren is dit de enige…

Maak je konijn gelukkiger met speelgoedMaak je konijn gelukkiger met speelgoedKonijnen zijn sociale, gezellige en vrolijke dieren. Daarom kiezen mensen vaak snel voor een konijn als huisdier met de…
De Cesar Millan methode: de basisDe Cesar Millan methode: de basisCesar Millan is wereldberoemd geworden als “de hondenfluisteraar”. Wereldwijd leert hij hondeneigenaren hoe ze een goede…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: WikimediaImages, Pixabay
  • Vooral eigen ervaring en kennis, mede dankzij Wataforum (www.wataforum.be) en Insect Focus (www.insectfocus.nl).
  • Afbeelding bron 1: Evanherk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Reactie

Janneke, 26-05-2016
Ik kom al enkele malen tegen dat verschillende soorten een verschillend ventilatie nodig hebben. maar dus niet welke soort dan wat nodig heeft.
Wat heeft de gewone indische wandelende tak (psg 1) nodig? Reactie infoteur, 06-06-2016
Dag Janneke,

Je kunt op verschillende websites en in verschillende boeken informatie vinden over de specifieke soorten, vaak inclusief voeding & verzorging. Zelf gebruik(te) ik daarvoor altijd: http://www.wandelendetakken.be/verzorgingsfiches-en-psg-lijst/op-nummer/

Hopelijk weet je daarmee voldoende!

Masterbas (3 artikelen)
Laatste update: 19-02-2010
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Huisdieren
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.