Markeergedrag bij honden buiten- en binnenshuis

We merken heel vaak dat als we de hond uitlaten, zijn geliefkoosde bezigheid is om overal kleine plasje te gaan doen. Dit kan zowel tegen muren, als bomen, struiken of over voorwerpen. We krijgen het gevoel dat de hond nooit uitgeplast is. In sommige gevallen zien we dat honden hun poot zelfs in huis durven optillen. Wat willen ze daar nu mee aangeven en kunnen we er iets aan doen?

• Wat is markeergedrag?
• Wat kan de hond te weten komen?
• De hond heeft een sterk ontwikkeld reukorgaan
• Overmarkeren
• Snuffelsessies buiten zijn een noodzaak
• In huis markeren/of plasjes in huis
• Castratie/ sterilisatie bij markering in huis
• Wat moet je zeker niet doen

Wat is markeergedrag?

Markeren kunnen we omschrijven als het plassen en ontlasten van honden op een welgekozen plaats, met de bedoeling iets over te brengen naar soortgenoten. Het is als een soort dagboekje waar honden informatie met mekaar uitwisselen. Geuren die door een hond worden achtergelaten, hebben unieke kenmerken en een unieke identiteit. In de ontlasting en de urine zitten feromonen die informatie doorgeven aan de afzender van de boodschap (andere honden). Met het achterlaten van geurvlaggen communiceert de hond als het ware met zijn soortgenoten in de omgeving.

Doel

Bij het wandelen verspillen ze niet zomaar hun plas of ontlasting en zijn ze er erg druk mee bezig. Het markeren van het territorium heeft voornamelijk twee doelen namelijk:

• Als de hond later op de dezelfde plaats terug komt, weet hij dat hij zijn eigen territorium binnen treedt.
• Andere soortgenoten die op de gemarkeerde plaats terecht komen, weten dat ze een vreemd territorium zijn binnengedrongen.

Sommige honden wroeten in de grond nadat ze hun behoeften of plasje deden. Dit is nog een extra manier om te markeren omdat honden ook geurklieren hebben aan de onderkant van hun poten. Bij oude geuren, zullen de honden in veel gevallen hun eigen geur er meteen overheen zetten, zodat zij zich baas maken van de plaats of nieuw territorium. Wanneer onbekende honden elkaar begroeten, zullen ze dit ook doen door elkaars achterste te besnuffelen. Dit is een manier om elkaar te leren kennen, herkennen en ook buitenhuis de geur de herkennen.

Wat kan de hond te weten komen?

• Urine verraadt in de eerste plaats het geslacht en de hormonale status van de andere hond
• Bij een teef weet de hond of ze loops is, in welke stadium van haar voortplantingscyclus ze zit, of ze in verwachting is, net bevallen is en of ze haar pup melk geeft.
• Alle bekende soortgenoten worden herkend, ook al hebben de honden elkaar nog maar één keer gezien.
• Het zegt ook iets over de gemoedstoestand van de markeerder ( is hij emotioneel stabiel )
• Hij herkent ook of de hond ziek is
• Hij kan ook achterhalen wat de markeerder gegeten heeft

De hond heeft een sterk ontwikkeld reukorgaan

De oppervlakte van het reukslijmvlies bij honden bedraagt 75 tot 150 cm² ( bij de mens is dat 5 cm²). Op de neusslijmvlies van een hond bevinden zich zo'n 120 tot 500 miljoen geurreceptoren. Bij de mens is dit slechts 20 miljoen. In de hersenmassa van de hond wordt bovendien 12% voorbehouden voor de verwerking van geuren terwijl dit bij de mens slechts 2 tot 3% is. Wat de geur betreft hebben honden duidelijke superieure reukorganen.

Overmarkeren

Dit is het markeren over reeds gemarkeerde plaatsen. Dit zou vooral gebeuren door niet-gecastreerde reuen over de markering van niet-gesteriliseerde teven. Dit zou de geur van de teef maskeren waardoor de hond zo denkt de teef voor zichzelf te kunnen houden.

Ook in groep zien we vaak het fenomeen van overmarkering. Honden die elkaar gewoon zijn, plassen graag de één na de ander of samen over één urinespoor van een andere hond. Dit zou het samenhorigheidsgevoel van de groep waarin ze mekaar gewoon zijn nog eens versterken.

Snuffelsessies buiten zijn een noodzaak

Nu we weten dat geuren een belangrijke communicatiemiddel is voor de hond, kunnen we daar ook belang aan hechten in de opvoeding van de hond. Bij het uitlaten van de hond is het dus belangrijk daar oog voor te hebben en niet steeds te gaan trekken aan de leiband als de hond iets wilt besnuffelen. Natuurlijk moet dit liefst gebeuren op plaatsen waar dit mogelijk is en niet op een drukke baan. Bij het besnuffelen is de hond bezig met het interpreteren van allerlei informatie. Als ze nooit de kans krijgen om te besnuffelen, zullen ze ook nooit leren hoe ze deze signalen moeten interpreteren. Als je gaat wandelen met je hond laat je hem best zo lang en zo veel mogelijk van alles besnuffelen. Dit is trouwens even belangrijk voor de hond als de hoeveelheid lichaamsbeweging en minstens even uitputtend.

In huis markeren/of plasjes in huis

Gebrek aan zindelijkheidstraining en rangordebepaling

Bij markering in huis, kan het gewoon zijn dat de hond dominant is en zijn territorium ook in huis wilt afbakenen. Dit gebeurt het vaakst bij reuen maar ook teven kunnen dit gedrag vertonen. Hierbij is het belangrijk dat de hond zijn plaats kent in de gezinshiërarchie. Hij moet jou als baas leren aanvaarden en erkennen. Je moet de hond duidelijk maken dat jij de baas bent en boven hem staat, zodat hij zijn positie duidelijk kent. Indien dit met de nodige training niet lukt, kun je altijd overwegen om naar een hondenschool te gaan. Meestal zal een gehoorzaamheidstraining ook goed helpen. Blijft het probleem toch bestaan, dan is het misschien nuttig om een dierenarts te raadplegen. Als een teef loops is, kan het ook gebeuren dat de reu omwille van de zenuwen gaat markeren.

Medische oorzaak

Het is belangrijk te achterhalen of het plassen in huis geen medische oorzaak kent. Om dit volledig uit te sluiten is het altijd goed om de hond bij de dierenarts te laten controleren. Plasjes in huis kan dus één van volgende medische oorzaken hebben namelijk:

• suikerziekte
• nierproblemen
• urineweginfectie
• rugklachten: het kan gebeuren dat de zenuwen beschadigd of bekneld zitten, waardoor ze geen controle meer hebben over hun spieren

Markeringsplasjes zijn ook niet te verwarren met opwindingsplasje of submissief plassen.

Opwindingsplasjes

Iedereen met een hond kent het wel. Je komt net thuis en je hond is heel erg enthousiast bij bijvoorbeeld, het spelen, dan kan hij een klein beetje urine laten lopen. Dit gebeurt omdat op deze momenten de hond geen controle heeft over zijn blaasspier. Dit is op zich vervelend maar niet erg. Het beste is om dit te negeren en de hond te laten kalmeren.

Submissief plassen

Dit wordt ook wel het onderdanigheidsplasje genoemd. Dit gebeurt heel vaak bij onderdanige angstige of onzekere honden, als ze bijvoorbeeld van iets schrikken of onder de indruk van iets staan. Ook deze vorm van onzindelijkheid kun je best negeren. Deze vorm van onzindelijkheid gaat meestal vanzelf over als de hond genoeg vertrouwen gekweekt heeft.

Castratie/ sterilisatie bij markering in huis

Bij markeergedrag spelen dus zowel sociale als hormonale factoren een rol. Markeergedrag komt het meest voor bij ongecastreerde reuen. De hond castreren zal in 67% van de gevallen zorgen voor een stopzetting van het gedrag of een vermindering van het gedrag. Markeergedrag kan ook beïnvloedt worden door leerprocessen in de opvoeding. Hierbij is het vooral belangrijk om na te gaan wat de oorzaak is van het markeergedrag in huis ( bv.onzekerheid). Dan kan je de oorzaak aanpakken en niet enkel het gevolg.

Wat moet je zeker niet doen

• Roepen of straffen tijdens het markeren
• Reinigen op basis van ammoniak. Urine bevat ammoniak waardoor hij opnieuw op dezelfde plaats zal markeren.
• Tijdens wandelingen je hond verbieden om te markeren