Gezondheidsproblemen bij honden: hormoonafwijkingen

Hormonen zijn chemische berichten die de activiteit van cellen en weefsels in het lichaam regelen. De eerste hormonen die werden ontdekt, kwamen uit duidelijk zichtbare klieren zoals de schildklieren en de hypofyse. Later ontdekten wetenschappers andere berichtstoffen, waaronder biochemische stoffen uit de hersenen zoals dopamine en serotine, en chemische sporenelementen, de zogenaamde cytokines. Nieuwe cytokines worden bijna maandelijks ontdekt.

Hypofyseafwijkingen bij honden

De hypofyse is de centrale klier aan de hersenbasis die veel van het hormoonsysteem controleert. De bekendste klinische hypofyseafwijking is diabetes insipidus (iets anders dan diabetes mellitus ofwel suikerziekte). Deze aandoening is het gevolg van een gebrek aan productie van het antidiuretisch hormoon (ADH) - een hormoon dat de nieren opdraagt de urine sterker te concentreren. Een hond met deze ziekte drinkt en plast overvloedig. De behandeling bestaat uit een kunstmatig ADH-hormoon dat als pil of oogdruppel wordt gegeven.

Schildklierafwijkingen bij honden

Het schildklierhormoon regelt de stofwisseling van het lichaam. De werking is ingewikkeld, dus lopen klinische symptomen van schildklieraandoeningen sterk uiteen. Te geringe activiteit van de schilklieren, of hypothyroïdisme wordt vaak niet gediagnosticeerd en kan zelfs een algemeen probleem van honden zijn. In vier van de vijf gevallen wordt een infectie als oorzaak aangenomen, met een overreactie van het immuunsysteem als gevolg, waarbij antistoffen ontstaan die de schildklieren vernietigen.

Algemene symptomen van deze aandoening zijn dikker worden, minder tolerantie tegen beweging, dunner haar en rusteloosheid. Dergelijke honden kunnen ook huidinfecties, een slechte vachtconditie, slapte, toegenomen huidpigmentatie en een ‘tragische’gelaatsuitdrukking ontwikkelen.

Behandeling met het schildkliermiddel L-thyroxine blijkt enorm effectief. De behandelde hond wordt snel weer alert en wil weer bewegen. Gewichtsverlies is binnen weken duidelijk, maar het vachtherstel duurt veel langer, misschien wel twaalf weken.

Als de schilklieren overactief zijn, ontstaat het zeldzame hyperthyroïdisme. Honden met deze afwijking hebben een reusachtige eetlust maar verliezen gewicht en drinken en plassen meer. Hyperthyroïdisme wordt meestal veroorzaakt door een hormoonproducerende schildkliertumor.

Adrenalineklierafwijkingen bij honden

De adrenalineklieren - in de buurt van de nieren gelegen (bijnieren) - maken het hormoon cortisol aan, levensbelangrijk voor de stofwisseling. Overactiviteit veroorzaakt de ziekte van Cushing (hyper - adrenocorticisme). Kleine terriërs, Poedels, Cavalier King Charles Spaniels en Boxers zijn er zeer vatbaar voor. Een dergelijke hond drinkt en plast overvloedig en heeft voortdurend honger. Hij kan een opgezette buik krijgen en haar verliezen van zijn lichaam maar niet van zijn hoofd en benen. De hond hijgt meer en wordt zwakker en lustelozer. Huidinfecties (pyoderma) komt ook veel voor. De behandeling van de ziekte van Cushing hangt af van de oorzaak van de aandoening. Dergelijke honden worden vaak behandeld met trilostene of ketoconazol om de overproductie van hormonen te verminderen. Chirurgisch wegnemen van de tumor is vaak de beste oplossing.

Als de adrenalineklier te gering werkt, veroorzaakt dat hypoadrenocorticisme, of de ziekte van Addison. Deze aandoening ontstaat vaak als het immuunsysteem adrenalineklierweefsel vernietigt.

Algemene symptomen zijn gebrek aan eetlust, lusteloosheid, depressie, gewichtsverlies en zwakte. Het ziektebeeld is echter wisselend en omdat het komt en gaat, is het moeilijk te diagnosticeren. De Leonberger heeft als ras de meeste aanleg voor de ziekte van Addison. De behandeling houdt meestal een aanvulling van de hormoontekorten in.