Contact met huisdieren is gezond

We kennen allemaal de positieve effecten van huisdieren tegen eenzaamheid bij ouderen. Met name honden, katten maar ook paarden geven affectie en hebben zelf aandacht en zorg nodig. Dat heeft een positieve werking op ons humeur. Opvoedkundigen adviseren ouders hun kinderen in contact te brengen met dieren. Huisdieren versterken vaak ons gevoel van welbevinden, maar steeds meer wordt duidelijk dat ook onze fysieke gezondheid is gebaat bij een goede band met een dier. Dieren helpen mensen genezen. Vanaf 1 juni 2013 kent Nederland de eerste hoogleraar Relatie mens-dier, oftewel Anthrozoölogie. In de gezondheidszorg worden dieren regelmatig ingezet om mensen te genezen. Dit wordt een diereninterventie genoemd. Medici en met name huisartsen weten al langer uit eigen waarneming dat dieren heilzaam voor ons kunnen zijn maar er is nog geen wetenschappelijke grond voor harde beweringen. Er is simpelweg geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de helende werking van het contact met huisdieren. Maar per 1 juni 2013 is er een hoogleraar Anthrozoologie (relatie mens-dierstudies) een bijzondere leerstoel aan de faculteit Psychologie van de Open Universiteit.

Praktijkvoorbeelden

Er zijn veel voorbeelden uit de praktijk van de gezonde invloed van dier op mens: slachtoffers van de brand in Het Hemeltje in Volendam kregen een behandeling waarvan een succesvolle paardentherapie deel uitmaakte. Bewoners van zorginstellingen blijken minder te klagen wanneer er ook dieren verblijven. Bovendien is het medicijngebruik minder en de sfeer beter. Artsen weten dat zieke kinderen sneller herstellen wanneer ze een band opbouwen met een huisdier. Buddyhonden worden ingezet om veteranen met posttraumatische stress te helpen genezen. Ook blijkt een huisdier een positief effect te hebben op het herstel na een hartaanval. Prachtige resultaten maar Bello is daarnaast ook gewoon een stok achter de deur om te bewegen. Een hond heeft structuur nodig en moet elke dag worden uitgelaten, liefst tijdens een lange -gezonde- wandeling.

Leerstoel

Naar de precieze biologische en psychische mechanismen achter de positieve invloed van dieren op onze kwaliteit van leven, is voor juni 2013 geen wetenschappelijk onderzoek gedaan. De leerstoel die vanaf 1 juni 2013 wordt bekleed door Dr. Marie-Jose Enders is mogelijk gemaakt door de stichting Animal Assisted Interventions in Zorg, Onderzoek en Onderwijs (AAIZOO). Enders was twintig jaar verbonden aan de Universiteit Utrecht als docent en onderzoeker aan de afdeling klinische en gezondheidspsychologie. Ze richt zich met de leerstoel vooral op de bevordering van de psychische en fysieke gezondheid.

Internationaal is er ook belangstelling voor haar werk. Enders werkt voor haar onderzoek bijvoorbeeld samen met diverse nationale en internationale instituten en is als fellow verbonden aan de University of Denver (VS). Verder is ze bestuurslid van de International Society of Antrozoology (ISAZ) en van de International Association of Human Animal Interaction Organizations (IAHAIO).

Onderzoeken

Enders startte in juni direct vier onderzoeken:

• het effect van paarden op jongeren met hechtingsproblematiek;
• volwassen authisten worden gevolgd met speciaal opgeleide honden;
• het effect van dolfijnen op kinderen met het Downsyndroom;
• de invloed van gezelschapsdieren op dementerende ouderen.

Het laatste onderzoek behandelt een onderwerp waarop Enders zelf in 2000 promoveerde aan de Universiteit Utrecht.

AAIZOO

De Open Univeristeit neemt een voortrekkersrol op zich door deze leerstoel in te stellen. Het wil de kennis en nieuwe inzichten breed toegankelijk maken. Antrhozoologie is anno 2013 nog een zeer jong wetenschapsgebied. De leerstoel is een initiatief van de Stichting AAIZOO waarvan Enders overigens voorzitter is. Zij richtte de stichting op in 2009 met als doelstelling zich bezig te houden met de ontwikkeling en onderzoek naar dierondersteunde zorg, activiteiten en onderwijs in Nederland.