Praktische tips voor het voeren van egels in de tuin
Egels zijn boeiende en nuttige dieren en daardoor een welkome gast in de meeste tuinen. Maar doordat de mens steeds meer zijn leefgebieden vernietigt, is de egel intussen op de lijst van beschermde dieren geplaatst. Om de diertjes een handje te helpen kunt u ze een beetje (bij) voeren, de egels zullen er dankbaar gebruik van maken. Maar hoe kunt u ze het beste (bij)voeren en wat mag u ze geven?De egel
De meeste mensen kennen wel een egel, minder bekent is zijn wetenschappelijke naam: Erinaceus europaeus. Het is een klein bruingrijs diertje met stekels. De stekels dienen ter bescherming, het diertje rolt zich, indien er gevaar dreigt, binnen drie seconden op. Een vijand kan namelijk helemaal niks met zo'n prikkend rond "speldenkussentje" en laat de egel vervolgens met rust. Uilen en roofvogels trekken zich echter niks van de stekels aan en pakken wel een egel als ze de kans krijgen. Egels zijn op zich niet erg groot, ze hebben een lengte van 18 tot 31 centimeter en een hoogte tot ongeveer 20 centimeter. Een volwassen egel kan maximaal anderhalve kilo zwaar worden.Egels zijn zoogdieren en kunnen per keer drie tot zes jongen krijgen. De jongen zijn vlak na hun geboorte kaal, blind en doof, ze wegen slechts 12 tot 25 gram. Twee maanden na hun geboorte, zijn ze al zelfstandig en worden ze door hun moeder verstoten. Egels worden tegenwoordig slechts zo'n vier jaar oud, dit mede door de vele verkeersslachtoffers.
Een belangrijk kenmerk van egels, naast hun stekelvacht, is hun winterslaap.
Winterslaap
Egels houden een winterslaap, ze kruipen dan weg in een warm holletje om te kunnen overwinteren. Zonder winterslaap kunnen egels niet overleven want ze hebben geen (geschikte) vacht die hun warm houdt, bij temperaturen lager dan 12 °C zullen ze het op den duur erg moeilijk krijgen. Worden de temperaturen nog lager en ze kunnen niet schuilen, dan zal de egel het niet overleven. Volwassen egels gaan eind november beginnen met hun winterslaap, de jonge egels stellen dit nog een maand uit en beginnen daar pas eind december mee. Tijdens hun winterslaap gaat de stofwisseling zeer traag waardoor ze erg weinig energie verbruiken. De energie die ze nodig hebben voor hun winterslaap, halen ze uit hun dikke vetlaag die ze in de herfstperiode erbij hebben gegeten.U kunt de egel een handje helpen met het vinden van een geschikte winterslaapplaats door een composthoop te maken of dorre bladeren (deels) in uw tuin te laten liggen. De egels zullen er dankbaar gebruik van maken.
Wanneer eet een egel
De egel is een echte slaapkop, het diertje slaapt in de lente, zomer en herfst ongeveer 18 uur per etmaal. Overdag slaapt hij en in de avond wordt hij actief om eten te zoeken. Meestal gaat hij drie keer per nacht op zoek naar voedsel, in het begin van de avond, rond middernacht en tegen de ochtend. Op zoek naar zijn eten legt een egel al gauw een afstand af tot zo'n vijf kilometer.De kans dat men een egel hoort is groter dan dat men egel ziet want tijdens zijn zoektocht kan men vaak duidelijk het geritsel van de bladeren in de tuin horen. Ook kunnen sommige mensen schrikken van een "snuivend" geluid in de tuin en denken soms dat er iemand in de tuin staat, dit geluid wordt echter ook veroorzaakt door de egeltjes. Op zoek naar eten maken egels gebruik van een vaste route, dit betekent dat als u eenmaal een egeltje in de tuin hebt gezien, de kans groot is dat u hem vaker aan zult treffen.
Menukaart
De egel is een omnivoor, oftewel een alleseter, dit houdt in dat hij zowel plantaardig als dierlijk voedsel eet. Af en toe eet hij plantaardig voedsel zoals vruchten en bessen daarnaast eten ze ook wel eens paddenstoelen. Een enkele keer pikken ze een eitje, kikker of een hagedisje maar procentueel bestaat hun voedsel voornamelijk uit slakken, wormen, rupsen, pissebedden en insecten. Hun voorkeur gaat echter uit naar zachte ongewervelde prooien.(Bij)voeren
Wanneer men veel struiken in de tuin heeft staan en het is erg beschut en dichtbegroeid, dan kunt u zomaar op een avond of in de nacht een egel in de tuin aantreffen. Ze zoeken graag tussen (dorre) bladeren en in losse grond naar hun voedsel, die ze met hun sterke neus makkelijk kunnen ruiken. Indien u voorzichtig een egel nadert kunt u hem vanaf een afstandje bewonderen, stoor het diertje echter niet.Egels kunt u ook vrij eenvoudig uw tuin in lokken, als u elke avond een schaaltje water en wat voer voor ze neerzet, is de kans groot dat er een egel op afkomt.
Wat u met een gerust hart mag voeren:
- Water
- Kattenvoer
- Enkele rozijntjes
- Enkele meelwormen
Een echte aanrader is kant-en-klaaregelvoer, dit is een mix met allerlei lekkernijen speciaal voor egels samengesteld. Deze mixen zijn te verkrijgen bij de betere diervoederspecialisten. Tegenwoordig zijn er zelfs kuipjes egelvoer te koop, de kuipjes zijn te vergelijken met de platte kuipjes kattenvoer.
Niet alles is echter geschikt om egels (bij) te voeren, de diertjes kunnen ziek worden en uiteindelijk zelfs sterven. In "onze" producten zit te veel zout, suiker en/of andere stoffen en toevoegingen die schadelijk voor de stekelige diertjes kunnen zijn. Hieronder enkele producten die u absoluut niet mag voeren.
Wat u nooit mag voeren:
- Melk
- Brood
- Gezouten voedingsmiddelen
- Kliekjes uit onze keuken
Luidruchtig
Een egel kan behoorlijk veel lawaai maken, enkele verschillende geluiden onder verschillende omstandigheden:- Eten: snuiven en heerlijk smakken
- Opwinding: sissen en hard snuffelen
- Boos: gillend geluid
- Extreem pijn en/of angst: krassende ijzerzaag-geluid
- Egeljongen die maken net als een vogel een tjilpend geluid, dit doen ze bij honger en indien ze hun moeder kwijt zijn
Gevaar voor de egel in uw tuin
Indien u egels de tuin in lokt, zorg er dan voor dat ze daar niks kan overkomen. Een groot gevaar voor onze stekelige vrienden, zijn de tuinvijvers, want ondanks dat egels goed kunnen zwemmen, verdrinken ze toch regelmatig in een vijver. Dit komt omdat door gladde en steile randen de egel niet meer uit de vijver kan komen en uiteindelijk door vermoeidheid zal verdrinken. Een simpele plank of een ruwe rand kan zijn leven al redden.Sommige slakkenkorrels zijn puur vergif voor egels, want ook dode slakken worden door egels opgegeten. Strooi daarom bij voorkeur een "egelveilige" variant of kies een ander manier om slakken te bestrijden. Egels eten ook aas, dieren zoals muizen en mollen die vergiftigd zijn kunnen uiteindelijk dodelijk zijn voor egels.
Pas op met het opruimen van een composthoop of een hoop bladeren, er kan een egel in slapen, in de maanden juli tot en met oktober kan er zelfs een nestje met jongen in zitten.
Netten die worden opgehangen om bijvoorbeeld bessen tegen vogels te beschermen, kunnen dodelijk zijn zodra een egel erin verstrikt raakt. Hang netten daarom niet lager dan 30 centimeter boven de grond.
Egels in nood
Helaas is het voor de egels niet altijd rozengeur en maneschijn, de diertjes kunnen ziek worden of gewond raken. Ook kunnen jongen door hun moeder in de steek worden gelaten met alle gevolgen van dien. Vindt u een zieke of gewonde egel of een verlaten jong, neem dan contact op met de dierenambulance of egelopvang bij u in de buurt. Ook wanneer u in de winter een egel ziet lopen, dan heeft het dier uw hulp hard nodig.Voor meer informatie over egelopvang in het algemeen kunt u terecht op de site www.egelbescherming.nl. Probeer nooit zelf een egel te verzorgen of een jong te houden als huisdier, egels, vooral de jongen, hebben speciale zorg en voeding nodig die we hen niet kunnen geven, ze zullen uiteindelijk sterven.
Beschermd
Helaas gaat het met de egels in Nederland niet best, het aantal egels gaat hard achteruit. Dit is de reden dat de egel op de lijst van beschermde dieren in de Natuurbeschermingswet is komen te staan. U bent strafbaar indien u een egel verstoot, doodt of (als huisdier) gevangen houdt.Een eigen stekkie
Een egel zoekt overdag graag rust en bescherming in een oud konijnenhol, een holle boomstam of een eigen gemaakt holletje. Maar u kunt de egel ook een eigen stekkie geven, zoals een egelhuis. Niet ieder hokje is echter zomaar geschikt als egelhuisje, het dient voldoende bescherming te bieden tegen (roof)dieren zoals marterachtigen en katten. Ook tegen de verschillende weersomstandigheden moet het huisje bestand zijn. Wanneer een egel het huisje gebruikt om haar jongen te krijgen, is het erg belangrijk dat er geen andere dieren bij het nest kunnen komen. Ook is verstandig dat men zelf ook zoveel mogelijk het huisje met rust laat, indien een nest wordt verstoort kan moeder egel haar jongen dood bijten. Maar heeft een egel eenmaal zijn draai gevonden in het huisje dan kan het zelfs jarenlang door dezelfde egel bewoond worden.Egelhuisjes zijn te koop bij de betere diervoederspecialisten.
