Vrijheidsdressuur: Jambette

De jambette is de voorbereiding op de spaanse pas, maar ook een mooie oefening op zichzelf. Hoewel de oefening gevaarlijk kan zijn is hij wel erg mooi en vinden veel paarden het ook leuk om te doen.

Vrijheidsdressuur

Er zijn twee belangrijke principes binnen de vrijheidsdressuur: je dwingt het paard nergens toe, en tijdens de training beloon je het paard zodra het iets goed doet. Het eerste vormt de basis van de oefeningen en komt terug in het woord: Vrijheid. Het belonen is belangrijk om je paard de oefening correct aan te leren. Hiervoor gebruik je bij voorkeur een clicker, maar ook je stem kan als signaal werken. Als beloning zijn snoepjes een optie, maar ook een aai of knuffel, even samen spelen, of zelfs gewoon eventjes rust. Kies iets wat jouw paard prettig vindt en wat hem of haar zal motiveren.

Wat is de oefening?

Het paard tilt zijn voorbeen hoog op en houdt het been hoog op jouw teken.

Benodigdheden

• Clicker
• Snoepjes (bijvoorbeeld wortel, appel, brokjes)
• Zweepje
• Halster + touw

Veiligheid

De jambette kan een gevaarlijke oefening zijn. Een paard kan zijn been met veel snelheid omhoog zwaaien. Het is dus erg belangrijk dat je deze oefening pas aanleert als (veel van) de voorgaande oefeningen goed zijn gelukt. Je moet erop vertrouwen dat je paard de oefening niet doet tenzij jij erom vraagt. Train de jambette niet in een ruimte met kleine kinderen of dieren: het risico op (ernstige) blessures is te groot. Waarschuw anderen altijd om niet te dichtbij te komen terwijl je bezig bent totdat je paard de oefening beheerst, en werk met een halster en halstertouw zodat jij bepaalt waar je paard staat. Doe deze oefening op een zachte ondergrond; sommige paarden zetten hun been erg hard neer en kunnen hierdoor blessures oplopen op een harde ondergrond.

Al deze voorschriften lijken misschien overdreven en onnodig, maar ze zijn allen belangrijk voor de veiligheid van omstanders, jezelf, en natuurlijk je paard.

Hoe ga je te werk?

Er zijn twee manieren om deze oefening aan te leren. De eerste is door het been van je paard op te tillen tot redelijk hoogte en het signaalwoord "Pas" of "Been" te geven. Pas op dat je het been niet overstrekt! Let hierbij ook op de reactie van je paard: gaan zijn oren naar achter of wil hij wegstappen? Stop dan even en kalmeer hem eerst. Begin dan met het been een klein stukje op te tillen en dan steeds iets hoger. Terwijl je zijn been hoog houdt clicker en beloon je. Doe dit een aantal keer en kijk dan of je paard op het signaalwoord reageert. Raak ook zijn been even aan, of wijs er duidelijk naar (met gestrekte arm). In het begin kan je al belonen als je paard zijn been maar een beetje optilt. Later beloon je alleen nog als hij zijn been hoger houdt. Eventueel help je hem hierbij door het been zelf nog iets hoger te tillen. Veel paarden gaan schrapen of stampen bij deze oefening; negeer dat gedrag.

En andere manier is om zijn been met een zweepje zacht aan te tikken, het signaalwoord te zeggen en dan te clickeren en belonen. Hou het zweepje bij voorkeur horizontaal. Na een aantal herhaling houd je de zweep een stukje voor zijn been, zeg je het signaalwoord en wacht je tot hij met zijn been de zweep aantikt. Eventueel pak je zijn been de eerste paar keer vast om hem tegen de zweep te 'duwen'. Als je paard die eerste fase eenmaal snapt kan je de zweep steeds iets hoger gaan houden. Let ook hierbij op dat je niet té hoog vraagt, zeker in het begin. Niet alle paarden zijn even soepel.

Voor beide manieren is het vervolg grotendeels hetzelfde. Je wil graag dat je paard zijn been hoog houdt zolang jij wil. Hiervoor kan je het hardop tellen gebruiken wat je paard waarschijnlijk herkent van eerdere oefeningen zoals het blijven staan of voetje geven. Hierbij kan je blijven wijzen naar het been, of je zweepje hooghouden. Vraag in het begin maar één of twee secondes en bouw dit langzaam uit. Uiteindelijk probeer je het zonder tellen en is het de bedoeling dat je paard zijn been omhoog houdt totdat jij stopt met wijzen of de zweep laat zakken.

Vervolgens kan je oefenen met meer afstand nemen van je paard, waarbij je alleen nog maar wijst met je hand of zweepje of een langere zweep gebruikt. Leer je paard ook de oefening met zijn andere been. Je kan beide benen dan gaan afwisselen, als voorbereiding op de spaanse pas.

Variaties

De jambette is mooi te combineren met op het blok staan, en ook met het zitten. Verder wordt deze oefening gebruikt als voorbereiding op de spaanse pas en soms ook op het steigeren.