Wilder Europa door project Rewilding Europe en ARK

Op een wild dier dat plotseling op het niet gemaaide gras van een achtertuin staat te grazen zit niemand te wachten. Toch wordt het aantal voorstanders dat wilde dieren weer terug in de natuur wil brengen steeds groter. Maar dat moet dan wel op een voldoende veilige manier natuurlijk. Een aantal organisaties pleit ervoor dat er uitgestrekte, robuuste en dynamische natuurgebieden komen. In die gebieden zouden natuurlijke processen hun gang moeten kunnen gaan. Die gebieden kunnen ontstaan op plekken in Europa waar plattelandsgebieden leeglopen.

Project Rewilding Europe

Als het aan het Wereld Natuur Fonds, ARK Natuurontwikkeling en Wild Wonders of Europe ligt wordt een deel van Europa weer zo wild als driehonderd jaar geleden. Die drie organisaties willen dat bereiken met het project Rewilding Europe. Zij willen in Europa meer ruimte voor wilde natuur waar niet de mens het landschap bepaalt maar de natuur zelf. Grote grazers worden in de plannen teruggebracht zoals wild paard, Europese bison en oerrund. De wildernis en wilde dieren kunnen dan een basis vormen voor economische activiteiten waarbij het wildernistoerisme en de verkoop van lokale diensten en producten belangrijke inkomstenbronnen kunnen zijn.

Leegloop plattelandsgebieden

Plattelandsgebieden lopen op sommige plekken in Europa leeg. De plattelandsbevolking trekt binnen de Europese Unie massaal naar de steden. Zo ontstaan er spookdorpen in Frankrijk. Ook in andere streken van Europa is de leegloop al een tijd bezig. Het IEEP (Institute for European Environmental Policy) voorspelt dat er in 2030 nog eens bijna zeventien miljoen hectare plattelandsgebieden verlaten zullen zijn. Dit zal vooral het geval zijn in delen van Finland en Zweden en in Spanje en Portugal en in de hoger gelegen gebieden in Italië, Frankrijk en centraal Europa.

Ruimte voor wildernis en bijna uitgestorven diersoorten

Als verschillende plattelandsgebieden leeglopen ontstaat er ruimte voor wildernis. Berggebieden met beren, steppes met bizons en lodges van waaruit toeristen op safari kunnen gaan worden dan toekomst. Ook bijna uitgestorven diersoorten als wolven en lynxen kunnen er hun leefgebied weer vinden.

Omgekeerde gang van zaken

Door die ontwikkeling kan een geheel nieuwe plattelandseconomie ontstaan die gebaseerd is op een voor Europa nieuwe vorm van toerisme. Het is een omgekeerde gang van zaken van driehonderd jaar geleden toen veel wildernis werd gecultiveerd tot landbouwgebieden en diersoorten verdwenen. Veel van de gebieden die eigenlijk minder geschikt waren voor de landbouw lopen nu het eerst leeg.

Kansen voor plant en dier in wilder Europa

Natuurgebieden bestaan vooral uit bos maar elders in de wereld is het heel gewoon dat ook grote open gebieden tot de natuur behoren waar grote grazers in kuddes rondlopen. Door een nieuwe afwisseling van bosranden, graslanden en ruigten worden kansen gecreëerd voor diverse plantensoorten en diersoorten. Zo hebben zich ook al enkele diersoorten spontaan enigszins hersteld zoals roofdieren en wilde grazers.

ARK voor robuuste natuur

Een belangrijke bepleiter van de plannen om grote wilde gebieden te ontwikkelen is ARK Natuurontwikkeling of Stichting ARK. Dat is een Nederlandse organisatie, gevestigd in Nijmegen en opgericht in 1989. Zij doet onderzoek en neemt initiatieven voor natuurbescherming en natuurbeheer.

Werkgebied ARK

De stichting is zowel in Nederland als daarbuiten actief. De ARK huldigt het idee dat maatschappelijke verandering kan leiden tot nieuwe kansen voor natuur en landschap. Meer ruimte voor de natuur vergroot volgens ARK de kwaliteit van leven.

Aanlokkelijk vestigingsklimaat

Volgens ARK kunnen grote natuurgebieden miljarden aan inkomsten genereren en zijn activiteiten als delfstofwinning, waterbeheer, stedenbouw en gezondheidszorg beter af met natuurontwikkeling. Een aanlokkelijk vestigingsklimaat met veel recreatieve en toeristische mogelijkheden zorgen voor sterke economieën en hebben een aantrekkingskracht op miljoenen mensen die er graag wonen, werken en recreëren.

Wildernis

In Europa vindt momenteel intensivering plaats van goede landbouwgronden terwijl minder geschikte gronden voor de landbouw worden verlaten. Voor die gronden, die bijvoorbeeld bestaan uit rivierdalen, berggebieden of arme zandgronden, maakt ARK plannen om ze om te vormen tot de wildernis van de toekomst.

Projecten van ARK

Zo werkt ARK bijvoorbeeld sinds 1999 in Letland aan natuurontwikkeling. Naast kleinschalige projecten, in samenwerking met plaatselijke eigenaren van de grond is anno 2016 een grootschalig gebied in ontwikkeling ten zuidoosten van Kumbulji waar een 7000 hectare groot begraasd natuurgebied ontstaat en waar wolven leven. Andere diersoorten die profiteren van het project zijn elanden, de zwarte ooievaar, de poelsnip en de schreeuwarend. Een ander gebied waar ARK werkzaam is sinds 2007 ligt in het noordoosten van Kroatië. In het natuurpark Kopacki Rit ligt de binnendelta van de rivier Drava die in de Donau uitmondt. Dit unieke gebied heeft uitgestrekte ooibossen, rietvelden en grazige delen waar veel edelherten en wilde zwijnen leven.