Equine Influenza: de paardengriep

Equine influenza oftewel paardengriep is een bekende ziekte voor de meeste paardeneigenaren. Daarom laat je je paard dan ook regelmatig vaccineren tegen deze ziekte. Maar hoe gevaarlijk is influenza bij het paard nu eigenlijk? Hoe groot is de kans dat je paard de ziekte oploopt? Wanneer is de beste tijd om te vaccineren? Hoe vaak en met welk vaccin? Paardengriep is een zeer besmettelijke ziekte van de luchtwegen en wordt veroorzaakt door het equine influenzavirus. Er zijn verschillende subtypen van het virus bekend, die veelal vernoemd zijn naar het gebied waar ze het eerst zijn ontdekt. De symptomen van de ziekte zijn koorts, hoesten, versneld ademen, neusuitvloeiing en gewichtsverlies. In de meerderheid van de gevallen verloopt de ziekte mild, maar paardengriep kan ook levensbedreigende symptomen, zoals een ernstige longontsteking veroorzaken. In sommige ernstige ziektegevallen kan dit een levenslang nadelig effect op het uithoudingsvermogen hebben. Ezels blijken overigens vaak zeer ernstig ziek te worden van de paardengriep. De symptomen van het equine herpesvirus kunnen lijken op die van de paardengriep. Het verschil is dat het paardengriepvirus zich veel sneller verspreidt dan het herpesvirus. Virusziekten bij het paard, zoals influenza, hebben een grote impact op paarden wereldwijd. Reizen met paarden over de hele wereld is heel gewoon geworden waardoor het risico van virusverspreiding enorm is toegenomen.

Allemaal gevoelig

Influenza kan paarden van alle leeftijden treffen, alhoewel veulens van goed gevaccineerde moederdieren vaak tot zes maanden leeftijd antistoffen tegen de ziekte in het bloed kunnen hebben. Het is heel belangrijk paarden tegen influenza te vaccineren. Dat zal natuurlijk van invloed zijn op de gezondheid van het gevaccineerde paard, maar ook op dat van de buurman en uiteindelijk op de gezondheid van de paarden wereldwijd. Helaas is niet iedere paardeneigenaar van het nut van vaccinatie te overtuigen: vooral paarden die nooit reizen, zelfs niet van hun eigen land of boerderij afkomen, blijken niet altijd gevaccineerd te worden. Bij niet vaccineren bestaat echter het risico op uitbraken zoals die in Australië*, daar werden ook paarden ziek die nooit vervoerd werden: mensen kunnen het virus nu eenmaal overbrengen.

*Bij de paardengriep-uitbraak in Australië in 2007 zijn naar schatting meer dan 100.000 paarden geïnfecteerd geraakt en bedroegen de totale kosten meer dan één miljard dollar.

Vaccineren dus…

Vanaf zes maanden leeftijd kan het jonge paard gevaccineerd worden. Afhankelijk van het gebruiksdoel van het dier zul je je al dan niet moeten houden aan de regels die bijvoorbeeld de UK Jockeyclub of de FEI stelt. In Nederland gelden ook verplichte regels, bijvoorbeeld voor wedstrijden van de KNHS**. De basisvaccinatie bestaat uit meerdere vaccinaties, bij voorkeur met hetzelfde vaccin. Een goede en volledige basisvaccinatie is essentieel voor een degelijke en snelle immuniteitsopbouw. Ook in de toekomst als het paard ouder wordt, zal het daar na iedere herhalingsvaccinatie nog profijt van hebben. De basisvaccinatie bestaat uit een eerste vaccinatie op de leeftijd van zes maanden, de tweede vaccinatie zo’n vier tot zes weken later en een derde vaccinatie ongeveer vijf maanden later. Hierna moet afhankelijk van het gebruikte vaccin twee keer per jaar dan wel jaarlijks worden gehervaccineerd (“booster”- vaccinatie).

Toch ziek

Net als bij ‘mensengriep’ kan vaccinatie tegen de paardengriep nooit voor 100 procent ziekteverschijnselen voorkomen. Het vaccin zal wel de ernst en de duur van de influenza beperken – in plaats van een week doodziek te zijn, heeft je paard wellicht maar twee dagen koorts en is veel eerder weer op de been. Vaccinatie beschermt daarmee zowel het gevaccineerde paard als de populatie als geheel. Relevant is ook dat als je paard ondanks vaccinatie toch ziek wordt, hij wel eens een verkeerd type vaccin kan toegediend hebben gehad. Net als bij de humane griep is ook het paardengriepvirus continu aan verandering onderhevig. Een vaccin dat niet bestaat uit het juiste type zal niet of onvoldoende werkzaam zijn.

Bedrust

Mocht je paard toch de paardengriep krijgen, let er dan op dat het dier de kans krijgt om ‘uit te zieken’. Nadat de koorts is gezakt heeft je paard zeker nog drie weken nodig, vooral als hij intensief getraind wordt. Lopen is oké, maar galopperen is kort na zo’n infectie nog echt teveel van het goede. Na influenza doorgemaakt te hebben is het slijmvlies van de luchtwegen beschadigd en het te snel opstarten van de training kan ook nog eens extra problemen opleveren: stof en andere partikels die je paard bij bijvoorbeeld galopperen binnenkrijgt, kunnen niet of nauwelijks uit de longen verwijderd worden, waardoor complicaties kunnen ontstaan.

Andere maatregelen

Er zijn -naast vaccinatie- nog andere maatregelen die genomen kunnen worden om je paard tegen de paardengriep te beschermen. Zo is het raadzaam nieuwe paarden altijd meteen een tijdje apart van de anderen te plaatsen, zet ze als het ware in quarantaine. Het liefst voor minstens drie weken. Probeer het nieuwe paard zover mogelijk van de anderen te houden, houd op zijn minst een lege box tussen de dieren. Verzorgers van het nieuwe paard dienen van de andere paarden weg te blijven. Als dat onmogelijk is dienen zij, nadat ze met de nieuweling in contact zijn gekomen, hun handen goed te wassen, hun laarzen te ontsmetten en zich te verkleden. De nieuweling moet elke dag gecontroleerd worden op de aanwezigheid van koorts. Indien het dier koorts krijgt dient er een swab genomen te worden zodat paardengriep kan worden aangetoond of uitgesloten. Een nieuw paard inbrengen levert in de praktijk echter niet vaak problemen op, maar als er problemen ontstaan dan zijn deze ook behoorlijk. Het voordeel van de paardengriep is dat er geen symptoomloze dragers zijn: als een paard besmet is met het virus wordt het ziek. Daarnaast is de quarantaineperiode natuurlijk ook ter voorkoming van andere besmettelijke paardenziekten. Ook is het belangrijk, niet zozeer ter voorkoming van de paardengriep, maar vooral in verband met het herpesvirus, zwangere merries weg te houden van de jonge paarden onder de drie jaar. Het allerbeste is het om de paarden in leeftijdsgroepen te huisvesten.

**zie voor de regels: www.knhs.nl, zoek onder ‘controle wedstrijddocument’ of typ ‘influenza’ in het zoekscherm in.

Disclaimer: Dit is een informatieve tekst. Bij twijfel over de gezondheidstoestand van je paard of ander huisdier raad ik je aan contact op te nemen met de dienstdoende dierenarts. Hoewel de mogelijkheid bestaat onder dit artikel opmerkingen te plaatsen kunnen geen webconsulten worden gegeven. Vermoed je dat je dier ziek is zoek dan zo snel mogelijk diergeneeskundige hulp!