Dekens bij paarden: nodig of niet?

In de paardenwereld is het gebruikelijk om het paard in de winterperiode een deken op te doen. Er zijn veel verschillende redenen om hiervoor te kiezen, maar als paardeneigenaar is het ook belangrijk om na te denken over de nadelen. Vanaf wanneer in het seizoen kies je voor een deken en is het überhaupt wel nodig bij jouw paard? Dekens worden over het algemeen gebruikt om het paard warm te houden. Vaak is het paard namelijk niet meer in staat zichzelf goed warm te houden doordat ze veel (of soms alleen maar) op stal staan en zo geen goede wintervacht opbouwen. In de wedstrijdsport worden paarden vaak zelfs geschoren om overmatig zweten te voorkomen. We kunnen dus stellen dat de natuurlijke vachtopbouw van het paard niet meer werkt ten gevolge van de behoeftes van de ruiter.

Hoe verwarmt mijn paard zichzelf?

Laten we eerst eens naar de biologische kant van de warmtehuishouding kijken. Paarden zijn ervoor gemaakt om veel warmte te produceren en deze vast te houden. Kijk bijvoorbeeld naar de grote, ronde romp van het paard waarin zich het spijsverteringsstelsel bevindt. Een paard is een herbivoor en de spijsvertering is dus ingesteld op het verteren van heel vezelrijk voedsel. Vezels kan je zien als stugge cellen waardoor het veel energie kost om ze af te breken. Deze energie wordt omgezet in warmte. Een ander mooi mechaniek van het paardenlichaam is dat de benen minder spieren bevatten, deze dus minder bloed nodig hebben en de warmte dus in het midden van het lichaam kan blijven. Daarbij krijgt een paard naarmate het kouder wordt een dikkere vacht om extra warmte vast te houden. Zonder bemoeienis van de mens is een paard dus prima in staat zich warm te houden.

Een wintervacht of een deken?

Als er vroeg in het seizoen een deken op wordt gedaan bij het paard zal het lichaam zich hierop aanpassen en geen dikkere vacht ontwikkelen. Dit betekent dus dat de deken in de plaats komt van de natuurlijke wintervacht, en niet als iets extra’s om de warmte vast te houden. Als een paard geen deken heeft, is het nodig dat hij het eventje te koud heeft om zo zijn systeem van vacht opbouwen in werking te stellen. Krijgt het paard vroeg in het seizoen een deken op, wordt het lichaam helemaal niet getriggerd om vacht op te bouwen. Het natuurlijke systeem van het paard wordt onderbroken, dit kan zorgen voor een verminderde weerstand. Het paard heeft zich namelijk niet aangepast aan de kou en als hij dan wel een keer zonder deken buiten komt, ook bijvoorbeeld met rijden, is het paard veel vatbaarder voor de kou en kan ziek worden.

Het zweten

Als een paard wel zelf een wintervacht heeft opgebouwd, maar ook intensief getraind wordt kan het veel gaan zweten. Vaak wordt gedacht dat een paard ziek kan worden als hij bezweet is geweest en daarna weer in de kou komt te staan. Denk maar aan een dergelijke situatie bij de mens, als jij bezweet bent moet je ook niet op de tocht gaan staan… Bij een paard werkt dit anders. Eerst komt het vocht op de huid, maar het haar wat daarop zit zuigt het vocht naar de buitenkant van de vacht. Daar droogt het zweet op of verdampt het. De buitenkant van de vacht wordt dus nat en koelt af, maar de huid blijft droog. Zo zorgt het paard weer voor zijn eigen warmtehuishouding.

Het probleem met dekens is dat er vaak vanuit de mens wordt geredeneerd. Het voelt voor ons tegennatuurlijk om een paard zonder deken in de kou te zetten. Bedenk dat een paard zijn eigen systeem heeft om zichzelf warm te houden en dat zijn lichaam niet vergelijkbaar is met dat van de mens. Zolang je goed op de conditie van je paard blijft letten zijn dekens helemaal niet nodig. Sterker nog, het is altijd beter voor een dier om een natuurlijke balans vast te houden.