Soorten koliek bij paarden

Elke paardenliefhebber weet dat koliek een ernstige acute aandoening is die met spoed behandeld moet worden. Maar weet je ook dat er veel verschillende soorten koliek bestaan? We bespreken de voornaamste vormen van koliek. Koliek zorgt bij een paard voor ernstige buikpijn. Er bestaan verschillende vormen van koliek, van vormen die vrij onschuldig zijn en eventueel zelf te behandelen zijn, tot vormen die levensbedreigend zijn en en een onmiddellijke tussenkomst van een dierenarts vereisen.

Als je paard koliek heeft, kan je volgende symptomen herkennen: schrapen met het voorbeen, herhaaldelijk naar de buik kijken of zelfs slaan naar de buik, gaan liggen, willen rollen, zweten, niet willen eten, niet willen bewegen, .. In zeer ernstige gevallen kan het paard gas of maaginhoud opboeren en staat het dier er zeer apathisch bij.

Gaskoliek

Als er gas opgehoopt wordt in de dikke darm, bijvoorbeeld ten gevolge van luchtzuigen, wordt de darm overmatig uitgerekt. Dit zorgt natuurlijk voor buikpijn. Gaskoliek is een vrij onschuldige vorm van koliek die vaak geen extreme klachten meebrengt. Deze vorm van koliek kan meestal verholpen worden door het toedienen van pijnstillers en darmverslappers. Men neemt ook aan dat rondstappen met het paard een gunstige invloed heeft om het gas uit de darmen te laten afvloeien.
Gaskoliek kan ook optreden ten gevolge van een liggingsverandering van de darm. Dit is helaas een ernstiger diagnose die vaak een operatie vereist en waarbij de prognose minder gunstig is.

Krampkoliek

Krampkoliek is een zeer vaak voorkomende vorm van koliek. Bij krampkoliek krijgt het paard buikpijn door delen van de dikke en dunne darm die samentrekken. Krampkoliek kan verschillende oorzaken hebben. Het kan ontstaan door het drinken van grote hoeveelheden ijskoud water, bijvoorbeeld na een training, maar ook door het eten van te koud of bedorven voedsel of sterke afkoeling van het lichaam.

Krampkoliek kan ook veroorzaakt worden door een worminfectie. Hierbij bewegen de larven van de worm zich via de darmwand naar de slagader in de scheilswortel. De scheilswortel is een structuur waarmee de darmen vastzitten aan de buikholte. Het verblijf van de larven in de slagaderwand kan schade veroorzaken waardoor bloedpropjes ontstaan, die loskomen en vastlopen in de nauwe bloedvaatjes vlakbij de darmen. Op dat moment wordt een deel van de darm niet van voldoende bloed voorzien en krijgt het paard buikpijn.

Bij deze vorm van koliek ondervindt het paard vaak 'aanvallen' van pijn die komen en gaan. Het toedienen van pijnstillers en darmverslappers en het rondstappen met het paard leidt meestal tot een gunstig herstel.

Let op: men zegt wel eens dat een paard met koliek niet kan mesten, waardoor men geneigd is te zeggen dat het paard geen koliek heeft als er toch verse mestballen in de stal liggen. Bij krampkoliek zit de darm niet verstopt dus kan het paard wél mesten, terwijl het dier toch koliek heeft!

Verstoppingskoliek

Verstoppingskoliek is na krampkoliek de meest voorkomende vorm. Verstoppingen in de dikke darm of blinde darm zorgen ervoor dat het voedsel in de darm ophoopt en uitdroogt. De massa wordt steeds harder en groter en veroorzaakt buikpijn. Ook in deze vorm van koliek is het mogelijk dat het paard in het begin nog mest, omdat er na de verstopping vaak nog meter darm volgen die nog met mest gevuld zijn. Pas in een later stadium, als de darmen tot aan de verstopping leeg zijn, zal het paard niet meer kunnen mesten. Bij deze vorm van koliek worden laxeermiddelen toegediend. Het kan echter even duren voor de prop doorheen de darmen komt, en daarom wordt tevens een pijnstiller toegediend.

Zandkoliek

Zandkoliek ontstaat wanneer een paard grote hoeveelheden zand heeft opgenomen. Dit kan als hij bijvoorbeeld op een kale weide staat, waarbij hij toch gewoon blijft grazen en in plaats van gras, zand opneemt. Zandkoliek kan ook ontstaan als het paard wortelen of bieten krijgt die niet schoongemaakt zijn. Zandkoliek zal in de meeste gevallen voor een dunnere ontlasting zorgen waarin al dan niet zand te vinden is.

Liggingsveranderingen van de darm

De meest ernstige vorm van koliek ontstaat door een liggingsverandering van de darm. Dit kan in verschillende vormen voorkomen: het omdraaien en zo eventueel afsnoeren van de darm, het verplaatsen van een deel van de darm naar een ander stuk van de buikholte, het in elkaar schuiven van 2 stukken darm, het vasthaken van een stuk darm over het bandje tussen milt en nier, ...

De darm wordt in de meeste gevallen afgesloten waardoor het dier niet meer kan mesten. De darmen voor de verstopping raken overvol en zelfs de maag kan overbeladen geraken. Een paard kan niet braken, maar het voedsel kan wel terugkomen via de neus. Een overbeladen maag is altijd een zeer ernstig spoedgeval! Als de maag niet tijdig wordt leeggemaakt door middel van een neussonde, kan de maagwand knappen en sterft het paard.

Een veranderde ligging van de darm moet bijna altijd operatief behandeld worden. Het spreekt voor zich dat het paard meer overlevingskansen heeft bij een snelle behandeling!