Uitgestorven bavianengeslacht Simopithecus

Bavianen bevinden zich niet alleen in bomen maar ook op de grond. Hebben die bavianen omdat ze zich ook op de grond bevinden eveneens kleine hoektanden om zich te beschermen, zoals de vroege hominide? Als dat niet zo is waarom hebben de bavianen hun grote hoektanden dan noch verloren toen ze de bomen verlieten noch toen zij zaadeters werden?

Fundamenteel verschil tusen hominiden en apen

De reden waarom bavianen hun grote hoektanden niet verloren hebben is dat de hominide de essentiële eigenschap geërfd heeft van het rechtopgaan en de potentiële mogelijkheid tot het gebruik van werktuigen. Als een hominide het talent kan ontwikkelen om zich met wapens te verdedigen (of ten minste om potentiële aanvallers te intimideren) dan heeft die hominide geen grote hoektanden nodig. De apen missen deze eigenschap van het rechtopgaan en die potentiële mogelijkheid van het gebruik van werktuigen. Bavianen hebben grote hoektanden wel nodig en zij hebben ze nog steeds.

Bavianengeslacht Simopithecus

Dit bavianengeslacht bracht al zijn tijd door op de grond met het eten van wortelen, bladeren en graszaden. Het dier kwam ongeveer 4 miljoen jaar geleden overal in Afrika voor, maar het stierf een paar honderduizend jaar geleden uit. De reden van dat uitsterven was de concurrentie met de mens. Heel interessant aan dit bavianengeslacht is dat het mannetje behalve heel grote kiezen ook betrekkelijk kleine hoektanden had, althans voor een baviaan. Op grond hiervan was de Britse antropoloog Clifford Jolly in staat af te leiden hoe de tanden van deze Simopithecus geleidelijk aan minder gingen lijken op die van andere bavianen.

Conclusie

Zowel van het bavianengeslacht Simopithecus als van de vroege hominiden begonnen de tanden gedurende het langdurige verblijf op de grond en als gevolg van hun voedingswijze te verschillen van die van hun voorouders.

Simopithecus ondersteunt Clifford Jolly's opvatting

Clifford heeft zaken ontdekt over de Simopithecus die zijn opvatting ondersteunen dat de vroege mens een zadeneter was. Daartoe stelde hij een vergelijking op tussen de op de grond levende hominide Australopithecus en een nauwe (nog levende) verwant: de chimpansee. Daarnaast vergeleek hij de uitgestorven op de grond levende baviaan, de Simopithecus, met de levende bavianen. Uit deze vergelijkingen bleek dat de verschillen tussen de Australopithecus en de chimpansee heel vaak gelijk zijn aan de verschillen tussen de Simopithecus en de andere bavianen. Anders gezegd: de uitgestorven hominide en de uitgestorven baviaan lijken op elkaar in de manier waarop zij verschillen van hun nauwste verwanten.

Opmerking

Als hominiden ook maar iets gemeenschappelijk hebben met bavianen, waarom hebben zij dan zoveel meer gemeen met de Simopithecus als met andere bavianen?

Redenering ter zake van de vroege hominiden volgens Clifford Jolly

Hoewel de vergelijkingen van Clifford op zich niet afdoende zijn, vestigen beide de aandacht op een zeer interessante parallel en geven ze zeer zeker een basis aan de hypothese dat de vroege hominide of 'derde mensaap' al vroeg op de begane grond en in het open terrein belandde. Mogelijk zal dat aanvankelijk nog niet tweebenig zijn, maar wel al met een erfelijke aanleg voor het lopen op voeten en knokkels voor het gebruik van werktuigen en wapens.

Dit leidde tot:

• een wijziging van kiezen en hoektanden als gevolg van en als aanpassing op voornamelijk graanvoeding;
• een stimulering van verder gebruik van werktuigen, handvaardigheid en het lopen op twee benen.

Bovenstaande werkt weer allemaal samen tot een aanleiding naar een verdere ontwikkeling van de hersenen.

Ten slotte brengt het geheel voort:

• een rechtopgaande mensaap;
• levend op de steppe;
• met het gebit dat hij (volgens de fossielen van de Ramapithecus en de Australopithecus) gehad moet hebben.

Sherwood Washburn

Sherwood Washburn van de Universiteit van Californië in Berkeley is het niet eens met de veronderstelling van Clifford Jolly voor wat betreft het zaadeten. Hij is van mening dat een bepaalde voeding niet kan verklaren hoe de Australopithecus zijn bijzondere gebit met grote kiezen en kleine hoektanden ontwikkelde. Volgens Sherwood moeten deze kenmerken worden herleid tot bepaalde activiteiten: tot de geleidelijke toename van het gebruik van werktuigen en wapens alsmede de ontwikkeling van het jagen.

Uitleg van dit verschil van mening

Volgens schrijver M.A. Edey zou Clifford Jolly het wel met Sherwood Washburn eens zijn wat betreft de belangrijkheid van het gebruik van werktuigen en van het jagen. Voor wat betreft de ontwikkeling en verandering van het gebit is het zo dat:

• Sherwood vooral verklaart hoe de tanden van de mens zich ontwikkeld hebben uit de tanden van de Australopithecus;
• Clifford verder terug kijkt en wil ontdekken hoe de tanden van de Australopithecus zich ontwikkelden uit de tanden van de mensaap.

Wanneer er verder terug gekeken wordt, waar komt men dan terecht?

Komt men dan terecht bij het zaadeten of bij het gebruik van werktuigen? Misschien wel bij een combinatie van beide. Het eten van zaden was belangrijker in een vroeg stadium en het gebruik van werktuigen pas later.

Opmerking

Volgens M.A. Edey overtuigt Sherwood Washburn als hij:

• stelt dat het gebruik van werktuigen op een bepaald punt de beslissende factor werd bij een steeds snellere vorming van de mens;
• accentueert dat de jacht een steeds belangrijker rol is gaan spelen in het leven van de hominide.