Vrijheidsdressuur met je paard: Jambette
Nadat je de drie eenvoudigste oefeningen in de vrijheidsdressuur, namelijk targetten, flemen en kusje geven, onder de knie hebt, is het tijd voor een iets grotere uitdaging: de Jambette.
De
jambette is een oefening in de
vrijheidsdressuur waarbij het paard in stilstand één voorbeen gestrekt naar voor brengt en in de lucht houdt, in principe tot de trainer zegt dat hij het been terug mag neerzetten.
De jambette is de ideale oefening ter voorbereiding van de
Spaanse Pas.
Voetje geven
Allereerst is het belangrijk dat je paard op commando een voetje kan geven. Waarschijnlijk heeft hij dit al geleerd voor je met vrijheidsdressuur begon, want voor en na het rijden krab je natuurlijk telkens de hoeven uit, waarbij hij zijn voet op jouw commando moet optillen.
Bij voetje geven ga je echter meestal gebukt naast je paard staan, om de voet te kunnen vasthouden. Bij het aanleren van de jambette blijf je rechtop staan, dus moet je een manier vinden om je paard een voetje te laten geven zonder dat jij met je hand z'n been hoeft aan te raken.
De zweep
Bij het aanleren van de jambette kan je het best een dressuurzweepje als hulpmiddel gebruiken.
Ga naast de schouder van je paard staan, en raak met je zweep het pijpbeen aan. Veel paarden zullen door die aanraking meteen hun voet opheffen: dit is de eerste stap en moet uitvoerig beloond worden!
Voor paarden die minder snel geneigd zijn hun voetje op te heffen door de aanraking van de zweep, is er een tussenstap. Blijf je paard kriebelen met het uiteinde van je zweepje, tot hij enigszins zijn gewicht verzet. Precies op dat moment geef je het stemcommando die je later voor de jambette wil gaan gebruiken en beloon je het paard. Zo zal hij snel weten dat de oefening iets te maken heeft met dat ene voorbeen, en kan je verdergaan tot hij begrijpt dat hij zijn voet ook moet optillen om een beloning te krijgen.
Uitstrekken
Eens je paard door de aanraking van het zweepje zijn voet telkens consequent optilt, kan je een stapje verder. Vanaf dan beloon je niet meer bij het optillen van het voetje, maar wacht je tot je paard zelf een nieuwe oplossing bedenkt. Nu ga je belonen van zodra je paard zijn been iets hoger optilt dan gewoonlijk. Heeft'ie dat door, dan wacht je met belonen tot hij zijn been een keertje wat meer naar voor gaat brengen. Zo ga je telkens een klein stapje verder en geef je je paard de kans om "na te denken" over de oefening. Als hij merkt dat hij voor dat ene element van de oefening niet meer beloond wordt, zal hij in zijn enthousiasme zeker op zoek gaan naar de volgende stap, omdat hij inmiddels weet dat er voor elke goede uitvoering een snoepje volgt.
Als je paard inmiddels zo ver is dat hij z'n been naar voor uitstrekt en mooi hoog optilt, kan je de duur van de oefening uitbreiden. In het begin beloon je natuurlijk van zodra het been uitgestrekt opgetild wordt. Na enkele keren oefenen, of in de volgende sessie, kan je wachten met belonen tot je paard de moeite doet om zijn voorbeen enkele seconden in die positie te houden. Hij zal dit natuurlijk niet uit zichzelf doen, maar je kan hem wel laten zoeken naar de goede manier om toch dat snoepje te bemachtigen. Geef het stemcommando voor de jambette, en wacht met belonen. Waarschijnlijk zal hij meteen zijn been terug op de grond zetten, want hij is in de veronderstelling dat de oefening zo 'af' is, en verontwaardigd kijken als hij geen beloning krijgt. Vraag de oefening nogmaals, en al snel zal je zien dat het paard meer inspanning zal leveren om de oefening beter uit te voeren.
Negatief gedrag
De kans bestaat dat je paard tijdens het aanleren van de jambette overenthousiast en ongeduldig wordt, en bijgevolg met zijn voet over de grond gaat schrapen. Dat wil je natuurlijk niet, dus negeer dit gedrag. Straffen heeft geen zin, want dan begrijpt hij de volgende keer niet meer wat hij moet doen. Zeg of doe niets, of keer je paard desnoods de rug toe wanneer hij het negatieve gedrag niet stopzet.
Stappenplan
Nog even herhalen wat de verschillende fases zijn voor het aanleren van de jambette:
- Leer het paard zijn voetje opheffen bij aanraking van je zweepje ter hoogte van het pijpbeen en beloon
- Wacht met belonen tot het paard zijn been hoger brengt
- In de derde fase verwacht je dat je paard het been gaat uitstrekken naar voor en volgt dan pas de beloning
- De vierde stap is het paard leren om de oefening aan te houden tot jij aangeeft dat het genoeg is