De blauwe vinvis, het grootste dier ooit op aarde

De blauwe vinvis is, voor zover nu bekend, het grootste dier dat ooit de aarde bewoonde. Een dier dat, door zijn grootte, enkel kan bestaan in water omdat het op land, door de zwaartekracht, niet zou kunnen overleven. Hoewel de blauwe vinvis het grootste dier op aarde is, is het spijtig genoeg ook een zeldzaam dier geworden.

Kenmerken: alles in overtreffede trap

De blauwe vinvis is een zoogdier in de familie van de vinvissen die behoort tot de orde van de walvissen. De blauwe vinvis is, voor zover nu bekend, met zijn lengte van ca. 30 meter en een gewicht van om en bij de 170 ton, het grootste dier dat op aarde ooit leefde. De tong alleen al van dit enorm dier weegt ongeveer 2 ton. Ze hebben een longcapaciteit van 5000 liter. Het uitzicht van de blauwe vinvis is, ondanks zijn grootte, slank en bewegelijk. Een typisch kenmerk is ook dat ze een kleine rugvin hebben die maar kort zichtbaar is bij het duiken. Opmerkzaam zijn de hoge dampwolken die men kan zien als het dier na het duiken aan de oppervlakte komt. Door het uitademen ontstaat een fontein van water en lucht die wel 9 meter hoog kan zijn. Als het dier aan de oppervlakte komt, zal het ongeveer tussen de 8 en 15 keer adem halen voor het weer duikt. Een blauwe vinvis kan tussen de 80 en 100 jaar oud worden. Ze kunnen een geluid produceren van 180 decibel wat meteen ook het luidst is van alle dieren.

Leefomgeving

Door zijn grootte is het evident dat de blauwe vinvis in ruime open waters leeft. Ze zijn over de hele wereld in alle grote oceanen te vinden. In de zomer zoekt de blauwe vinvis vooral de koude wateren aan de poolgebieden op en in de winter gaan ze naar meer gematigde tot warmere gebieden. Ze blijven ook het grootste deel van hun tijd dicht bij de oppervlakte en duiken maar tot een 200m diep (hoewel bewezen is dat geharpoeneerde dieren tot 500m konden duiken). De reden hiervoor is dat hun voedsel zich ook aan de oppervlakte bevindt.

Voeding

Blauwe vinvissen eten krill, wat kleine garnaalachtige diertjes zijn die zich dan weer voeden met algen en zodoende aan het oppervlakte leven. Om zich te voeden zal de vinvis een school krill inzwemmen en een enorme slok water in de mond nemen. Als hij de mond weer sluit, duwt hij het water naar buiten. Omdat de blauw vinvis, net zoals andere baleinwalvissen over baleinen in de mond beschikt, zo’n 300 tot 400 tal, zal het water doorgelaten worden en blijft de krill achter. Een blauwe vinvis eet op die manier in de zomerperiode zo’n 3500 kg tot 4000 kg krill per dag. In deze periode van ongeveer 4 maand, bouwen ze een reserve op voor de winterperiode in de meer gematigde wateren waar ze niet meer eten. De vrouwtjes zullen wel hun kalf voeden en kunnen hierdoor tot een kwart van hun lichaamsgewicht verliezen.

Sociale structuur

De blauwe vinvis leeft over het algemeen alleen. Enkel wijfjes die jongen hebben, gaan zich soms in kleine groepen verplaatsen omdat dit meer bescherming biedt voor het jong. Wel kunnen de dieren die een aantal kilometer van elkaar verwijderd zijn, met elkaar communiceren. Deze communicatie gebeurt door klopgeluiden en klikgeluiden en door het typische gezang. Ze slaan ook op het water met hun staart en vinnen om te communiceren. In foerageergebieden is het wel mogelijk dat meerdere dieren zich samen bevinden maar hierbij is niet van een hechte groep te spreken dan wel van een toevallige groep omdat de voeding zich daar bevint.

Voortplanting

Men neemt aan dat blauwe vinvissen na ongeveer 10 jaar geslachtsrijp zijn. Het paren gebeurt dan in de warmere gebieden waar de mannetjes op zoek gaan naar een wijfje. Als meerdere mannetjes met 1 vrouwtje willen paren, zullen ze er omheen gaan zwemmen en ermee proberen paren. Als dit door verschillende mannetjes gebeurd is, zal degene die het laatste met het vrouwtje gepaard heeft, ook de nakomeling verwekken omdat het sperma dat van de voorgaande doet wegspoelen. De draagtijd van een blauwe vinvis is tussen de 10 en 12 maanden en er wordt per wijfje 1 kalf geboren om de 2 jaar. Het jong zal ook in de warmere zones geboren worden en weegt meteen ongeveer 2 ton met een lengte van om en bij de 7 meter. Een kalf wordt gedurende een periode van ongeveer 8 maand gezoogd door de moeder die in deze periode zelf niet eet. Desondanks is de moedermelk zeer rijk en zorgt ze ervoor dat de jongen tot ongeveer 90kg per dag kunnen aankomen. De vrouwtjes zullen pas terug gaan paren als ze hun jong niet meer zogen.

Populatie

Ondanks het feit dat de blauwe vinvis op het eerste zicht geen natuurlijke vijand heeft, bestaat de populatie nu slechts uit een 5000-tal dieren. Door een bijna 100 jaar durende jacht (van 1860 tot 1966) op deze dieren, werden ze bijna uitgeroeid. De blauwe vinvis was populair, zoals alle walvissen, voor de olie en het vet. Door de enorme omvang van het dier, werden ze het liefst gevangen omdat hier natuurlijk ook het meest mee te verdienen viel. Gelukkig is de jacht op de blauwe vinvis sinds 1966 door het IWC verboden maar toch vindt men het vlees ervan nog op de Japanse markt. Maar niet alleen de jacht zorgt ervoor dat dit dier het moeilijk heeft; ook de vervuiling en geluidsoverlast, botsingen met grote schepen en het verstrikt raken in netten zorgen voor een reeële bedreiging voor deze dieren. Het krill dat in de koude wateren leeft is sinds de jaren 70 sterk geslonken, naar men vreest door de vervuiling. Aangezien dit de belangrijkste voedingsbron voor blauwe vinvissen is, vormt deze vermindering, samen met alle andere factoren, een belangrijke bedreiging voor de blauwe vinvis. Laat ons hopen dat deze gigant weet te overleven ondanks deze menselijke vijand.