Dekking en dracht van schapen

Rond mei staan er altijd weer een hoop lammetjes in de weilanden waar veel mensen van opvrolijken, maar hoe gaat nu eigenlijk het dekproces bij een schaap? Ooien zijn geslachtsrijp vanaf 5 a 6 maanden, rammen zijn vruchtbaar vanaf 4 a 5 maanden. De meeste fokkers laten hun ooien na één jaar dekken zodat ze wel volledig uitgegroeid zijn. De paartijd loopt bij schapen van augustus tot december.

De bronsttijd

Gedurende deze periode wordt een ooi om de 17 tot 20 dagen bronstig of hitsig. Gedurende deze hitsige fase, die ongeveer anderhalve dag duurt, kan de ooi gedekt worden. De eerste bronstijd is meestal de stille bronsttijd, deze duurt slechts 12 dagen en hierbij zijn geen symptomen van bronstigheid waar te nemen. Als de ooi er klaar voor is zal zij zelf richting de ram benaderen, eventueel met de staart kwispelen en klaar gaan staan voor de dekking. De symptomen van bronstigheid zijn:

• onrustig gedrag
• kwispelen
• bij de ram blijven
• zwelling en rood kleuren van de vulva
• veelvuldig urineren

Sekseverschillen

De sekseverschillen zijn onder andere de tijd waarin ze geslachtsrijp zijn. Een ooi is geslachtsrijp met 5 of 6 maanden en de rammen zijn al vruchtbaar vanaf 4 tot 5 maanden. De rammen zijn altijd groter en steviger gebouwd dan de ooitjes. Hoeveel groter de ram is valt lastig te zeggen, de stokmaat van een schaap verschilt namelijk per ras. De meeste rammen hebben hoorns die in een spiraalvorm langs hun oren groeien, maar er zijn ook rammen zonder hoorns en ooien met (kleinere) hoorns.

Het dekblok

Bij de ram wordt een dektuig omgedaan met de kleuren in de volgorde: geel, groen,blauw, rood. Een dektuig is een stel riemen met daarop een blok waskrijt gemonteerd. Als de ram gaat dekken geven die kleuren af op de vacht van de ooi. Door de kleuren kunt u dan zien in welke periode de ooi ongeveer is gedekt en dus zal lammeren. De dekblokken worden nadat de eerste ooi gedekt is om de zoveel dagen verwisseld. Als alle ooien gedekt zijn moet de ram toch nog zo’n drie weken het dektuig om houden. Dit omdat mocht de dekking mislukt zijn dan is de ooi na 17 dagen weer bronstig is en dan zal de ram de ooi opnieuw dekken. U weet dus door middel van het dekblok of het schaap gedekt is en wanneer. Een oudere ervaren ram kan ongeveer 40 ooien dekken.
U kunt ook de ooi laten scannen om te kijken of de dekking is gelukt. Dit kan tussen de 45 tot 70 dagen van de draagtijd De meeste boeren doen dit niet aangezien dit veel geld kost. De verdere drachtverschijnselen zijn dat de ooi langzaam dikker wordt en de ooien krijgen meer behoefte aan veel en schoon water.

geboorteverschijnselen

De dracht van een schaap duurt ongeveer 147 dagen, maar het kan een keer voorkomen dat het lam al 140 dagen na dekking wordt geboren. Om te weten hoelang het ongeveer duurt kunt u kijken naar de geboorteverschijnselen. Er zijn vier verschillende fases met elk zijn eigen verschijnselen:

Voorbereidingsfase

In de voorbereidingsfase krijgt het schaap een opgezette uier en de vulva zwelt op en kleurt roder dan normaal. Het schaap zal met zijn poot over de grond schapen om de ruimte vrij te maken. Deze periode duurt ongeveer een half uur.

Uitdrijvingsfase

Het schaap gaat persen en er vormt een waterblaas. Als de waterblaas te zien is mag de bevalling niet langer dan 3 uur duren. De pootjes en neus zullen vanzelf zichtbaar in de waterblaas komen te zitten. Het schaap zal nu beginnen met persen. Als het lam er uit is breekt de navelstreng vanzelf af. Als er een tweede lam op komst is zal deze na ongeveer 10 minuten volgen.

Nageboortenfase

De nageboorte moet er binnen 2 uur volledig uit zijn. Als er een stukje nageboorte in blijft zitten of het duurt langer dan 2 uur moet de veearts ingeschakeld worden. Eventueel kunt u tijdens het wachten op de veearts zelf een baarmoederpil aan het dier geven. Hierdoor wil de nageboorte er nog wel eens uitgedreven worden. Als de veearts er niet op tijd bij is kan het gebeuren dat het dier baarmoederontsteking krijgt, bevangen raakt of zelfs sterft.