Schmallenbergvirus: symptomen, oorzaak en behandeling

Een nieuw virus dat de veestapel bedreigt, is de angst van iedere veehouder. In 2011 dook een nieuw virus in Nederland op onder schapen en koeien. Het gaat om het Schmallenbergvirus. De schapenlammeren, geitjes en kalveren kunnen allerlei aangeboren misvormingen krijgen. Overdracht van dit virus naar de mens is vooralsnog niet aangetoond.

Wat is het Schmallenbergvirus?
Koeiendiarree
Naam van het virus
Waar komt het virus vandaan?
Symptomen Schmallenbergvirus
Wat te doen?

Wat is het Schmallenbergvirus?

Boer Jan stond op een mistige ochtend in de stal toen hij merkte dat een van zijn drachtige schapen moeilijk leek te lammeren. Na uren van moeite en bezorgdheid werd er een lammetje geboren met vreemde misvormingen. Verdrietig en verward schakelde hij de dierenarts in, die Schmallenbergvirus vermoedde – een virus dat via muggen wordt overgedragen en misvormingen bij ongeboren lammeren kan veroorzaken. "Het is een harde klap," zuchtte Jan, "maar nu weet ik in ieder geval wat er speelt en kan ik mijn kudde beter beschermen tegen dit virus."

In 2011 is een nieuwe dierziekte geconstateerd bij schapen, geiten en koeien in Nederland, België en Duitsland: het zogeheten 'Schmallenbergvirus'. Door de ziekte worden lammeren en kalveren met ernstige afwijkingen geboren. Deze dieren zijn meestal niet-levensvatbaar. Besmette runderen hebben diarree en koorts. Ook geven de dieren minder melk.

Koeiendiarree

Het Schmallenbergvirus is ook de veroorzaker van de 'koeiendiarree' die eerder in 2011 werd waargenomen bij rundvee in zowel Nederland als Duitsland. In Nederland gaat het om zo'n 80 rundvee-bedrijven, waar in augustus 2011 al meldingen waren van diarree, koorts en melkgiftedaling. Het gaat om het Schmallenbergvirus. Dit virus is bij een aantal schapen, geiten en runderen aangetoond.

Naam van het virus

Het virus dankt zijn naam doordat deze voor het eerst werd aangetroffen in november 2011 bij een veestapel in het Duitse dorpje Schmallenberg.

Waar komt het virus vandaan?

Vermoedelijk wordt het Schmallenbergvirus via knutten (kleine steekvliegjes) overgedragen. De knut zuigt bloed op, waarin het virus aanwezig is en vervolgens vermenigvuldigt het virus zich in de knut. Wanneer de knut een volgend dier steekt, wordt het virus overgedragen op dat dier. In de winter zijn knuten niet actief en is de kans op een verdere verspreiding minimaal. Het risico voor de volksgezondheid wordt door het RIVM gering geacht. Er zijn vooralsnog geen aanwijzingen dat het virus ook mensen zou kunnen besmetten.

Het virus lijkt op het Akabanevirus, een bekende ziekteverwekker bij herkauwers in Azië en Australië.

Symptomen Schmallenbergvirus

Het virus treft zowel runderen als schapen. Bij runderen veroorzaakt het virus enkele dagen lang koorts, diarree, zwakte en verminderde melkproductie. Bij schapen veroorzaakt het misvormde lammeren. De misvormd geboren schapenlammeren komen op de wereld met afwijkingen zoals scheve nek, waterhoofd en stijve gewrichten. De meeste misvormde lammeren worden dood geboren en lammeren die wel levend worden geboren, zijn niet levensvatbaar. Het is overigens opmerkelijk dat er soms in één worp zowel gezonde als zieke lammeren geboren worden. Ook bij koeien lijkt het virus de geboorte van misvormde kalveren te veroorzaken.

Wat te doen?

Bij het werken met dieren moet je de gebruikelijke hygiënemaatregelen in acht nemen. Neem contact op met je huisarts of de GGD als je direct contact hebt gehad met besmette dieren, misvormde lammeren of kalven en binnen 14 dagen koorts of andere klachten ontwikkelt. Bij zwangerschap is het raadzaam om contact met besmette dieren te vermijden. Ofschoon er geen bewezen risico’s voor het ongeboren kind of de zwangere vrouw lijken te zijn, is voorzichtigheid geboden.