Informatie over eiwitten voor paarden

In de jaren 90 van de vorige eeuw werden eiwitten nog gezien als de oorzaak voor ziektes als bijvoorbeeld hoefbevangenheid. In het algemeen zijn niet de eiwitten, maar de suikers en koolhydraten vaak de oorzaak van hoefbevangenheid bij paarden en andere ziektes zoals insulineresistentie. Maar eiwitten worden door sommige mensen nog steeds gezien als zijnde ongezond voor een paard. Dit is echter helemaal niet waar, zonder eiwitten kan een paard niet leven. Ze zijn zeer essentieel voor veel processen in het lichaam. Tekorten kunnen leiden tot allerlei, soms onbegrepen, klachten.

• Twee soorten aminozuren
• Opbouw van peptiden, eiwitten
• Wat doen eiwitten voor het lichaam?
• Mogelijke klachten bij tekorten aan eiwitten
• Eiwitten in het dieet
• Hoeveel eiwitten heeft een paard nodig?

Twee soorten aminozuren

Eiwitten worden opgebouwd uit aminozuren. Er zijn in totaal 22 verschillende aminozuren, die onderverdeeld zijn in twee soorten:

1. essentiële aminozuren
2. niet-essentiële aminozuren

De essentiële aminozuren

Dit zijn de aminozuren die het lichaam echt nodig heeft en die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Deze aminozuren moeten dus in je dieet zitten om ze aan te voeren voor het lichaam. De lijst van essentiële aminozuren is:

1. lysine
2. methionine
3. leucine
4. histidine
5. valine
6. isoleucine
7. threonine
8. tryptofaan
9. phenylalaline

De niet-essentiële aminozuren

Deze aminozuren kan het lichaam zelf aanmaken, mits er voldoende essentiële aminozuren in het lichaam aanwezig zijn. De niet-essentiële aminozuren zijn:

1. glutamine
2. glycine
3. proline
4. arginine
5. alanine
6. asparagine
7. asparaginezuur
8. glutaminezuur
9. tyrosine
10. cysteïne
11. taurine
12. seleno cysteïne
13. serine

Opbouw van peptiden, eiwitten

Elk aminozuur heeft zijn eigen structuur. Aminozuren samen vormen peptiden (minder dan tien verschillende soorten aminozuren) en polypeptiden (meer dan tien verschillende aminozuren). Polypeptiden zijn te groot om te worden opgenomen door de wanden van de spijsverteringsorganen. Daarom worden de polypeptiden afgebroken door het lichaam zodat ze kleiner worden en daardoor wel goed opneembaar. Vervolgens worden ze getransporteerd naar dat deel van het lichaam dat de eiwitten nodig heeft.

Het is de volgorde van de aminozuren in een peptide die bepaalt waar die bepaalde peptide gebruikt gaat worden in het lichaam. Bij het ontbreken van één of meerdere essentiële aminozuren kan het lichaam sommige peptiden niet maken. Zo ontstaan er dan tekorten in het lichaam, met als gevolg allerlei gezondheidsklachten.

Wat doen eiwitten voor het lichaam?

Eiwitten zijn nodig voor ontzettend veel processen in het lichaam, zo zorgen ze bijvoorbeeld voor:

• opbouw van spieren, pezen, banden
• immuunsysteem
• opbouw haren, huid, hoeven
• opbouw van hormonen

Mogelijke klachten bij tekorten aan eiwitten

Tekorten kunnen vrij gemakkelijk ontstaan, zeker in het geval van het voeren van arm hooi en geen krachtvoer ernaast. De klachten van een tekort of meerdere tekorten hebben vaak te maken met het repareren en/of opbouwen van weefsels. Deze klachten kunnen ook ontstaan door tekorten aan vitaminen en mineralen. Als je zeker weet dat de vitaminen en mineralen in het dieet van je paard goed in balans zijn en je paard heeft nog steeds klachten, denk dan eens aan tekorten van bepaalde aminozuren. Zeker als er langdurig tekorten zijn aan bepaalde aminozuren kun je klachten gaan zien zoals:

• verminderde spieropbouw
• slechte hoeven
• longproblemen
• problemen met pezen en banden
• metabolische problemen, vaak gepaard met overgewicht
• ontstekingen in de spijsverteringsorganen
• hormonale problemen

Eiwitten in het dieet

De meeste eiwitten zal het paard moeten halen uit het ruwvoer. Dus als je paard klachten heeft, laat dan eens je hooi of voordroog controleren op gehaltes aan eiwitten. Als blijkt dat het ruwvoer niet genoeg eiwitten bevat kan je overstappen op beter ruwvoer, is deze mogelijkheid er niet, dan is het ook mogelijk eiwitten op andere manieren nog toe te voegen aan het dieet van je paard. Zo bevat luzerne veel aminozuren, maar ook soja, lijnzaad of haver bevatten veel eiwitten. Ook is het mogelijk losse supplementen bij te voeren die essentiële eiwitten bevatten en er zijn ook enkele soorten krachtvoer die meer eiwitten bevatten. Let er dan wel op dat het de juiste eiwitten zijn die je toevoegt. Ook is het belangrijk dat je de goede kwaliteit eiwitten voert. Sommige eiwitten bevatten bijvoorbeeld veel nitraten en belasten daardoor het lichaam te veel. Vaak kan je dit ruiken doordat dan de urine een sterke ammoniakgeur afgeeft. Te veel bemesting of juist geen bemesting van de wei en het hooiland kunnen zorgen voor deze 'verkeerde' eiwitten.

Er zijn bepaalde soorten krachtvoer die vaak meer eiwitten bevatten. Voorbeelden hiervan zijn merrie- of veulenbrok, sportbrok, haver, speciale mengsels zoals Atleet van Subli.

Hoeveel eiwitten heeft een paard nodig?

Hoeveel eiwitten je paard nodig heeft hangt af van een aantal factoren. Zo is de hoeveelheid werk die je paard verricht van belang. Hoe meer arbeid, hoe meer eiwitten er nodig zijn. Dekhengsten, drachtige merries en jonge paarden hebben ook meer eiwitten nodig als andere paarden. Ook oudere paarden hebben vaak behoefte aan meer of betere eiwitten voor spierbehoud en dergelijke.

Vaak zit het ruwvoer redelijk laag in eiwitten en is het gehalte aan eiwitten erin net voldoende voor de onderhoudsbehoefte voor een paard. Zo gauw je beweging gaat vragen aan je paard, zal je paard kans hebben op tekorten aan eiwitten.