Coyotes: 25 weetjes over kenmerken en gedrag van de dieren

De coyote of prairiewolf, door Amerikanen uitgesproken als 'ky-OH-tee', is een fascinerend dier en spreekt tot de verbeelding. Niet voor niets stond het dier bij inheemse stammen in de VS bekend als 'de hond van God'. In Europa komen ze niet voor, maar in Noord-Amerika vind je het iconische roofdier van Alaska en grote delen van Canada tot het zuiden van de VS en Midden-Amerika. In de nationale parken van Amerika krioelt het ervan. Het typische gehuil is het eerste waaraan we denken bij coyotes, maar over deze boeiende dieren zijn nog veel meer weetjes te vertellen. Ze vertonen interessante kenmerken, hebben een bijzonder gedrag en communiceren onderling. Wat moet je weten over de coyote? En vallen ze wel eens mensen aan?

• Leefgebied en oorsprong van coyotes
• Kenmerken van de coyote
• Voeding
• Weetjes over het gedrag van de dieren
• Voortplanting van het dier
• Wat is een coywolf of coydog?

Leefgebied en oorsprong van coyotes

Waar vind je coyotes?

De coyote komt alleen voor in Noord- en Midden-Amerika. Je vindt ze in Alaska en in de meeste delen van Canada. Ze komen ook voor in alle staten van de VS met uitzondering van Hawaii. In grote delen van Mexico, Guatemala, Honduras en Panama kan je de dieren ook aantreffen.

Waar komt het dier vandaan?

De coyote (wetenschappelijke naam 'canis latrans') is nauw verwant aan de wolf ('canis lupus'). Een wolf is wat groter. Ook de staart verschilt: bij een lopende coyote blijft de staart hangen, terwijl die van wolven rechtop staat.

In de prehistorie had het dier een wat zwaardere en grotere voorouder dan de huidige coyote. Aanvankelijk leefden ze alleen in de prairiestaten van de VS, ten westen van de Mississippi en ten oosten van de Rocky Mountains, maar toen Europese verkenners en pioniers in het begin van de negentiende eeuw westwaarts trokken volgden de coyotes in hun spoor. De kolonisten ontgonnen het nieuwe land en creëerden op die manier de habitats waarin de dieren konden gedijen.

In welke gebieden leeft een coyote?

De coyote is nog steeds een typische prairiebewoner en dus vind je ze vooral in agrarische gebieden. Toch komen ze ook steeds vaker in andere habitats voor. Zo kan je wel eens een exemplaar zien bij bossen, kusten, woestijnen of bergachtige gebieden. Zelfs in de buurt van woonwijken en steden duikt wel eens een coyote op.

Hebben ze een vast territorium?

Sommige wel, andere niet. Coyotes verleggen soms hun terrein of zwerven voortdurend rond. Sommige coyotes hebben een territorium van hooguit een vierkante kilometer, bij andere kan het territorium oplopen tot zestig vierkante kilometer. Dit hangt vooral af van de hoeveelheid voedsel in het gebied: hoe meer voeding er te vinden is, hoe kleiner het territorium en omgekeerd.

Kenmerken van de coyote

Hoeveel soorten bestaan er?

Er is maar één soort: 'canis latrans'. Maar coyotes komen wel voor met verschillende groottes en kleuren, afhankelijk van hun leefomgeving. Zo zijn de exemplaren in het zuidwesten van de VS over het algemeen wat kleiner en lichter van kleur dan hun soortgenoten in het noordoosten van het land. Wellicht zijn die lichtere kleuren een natuurlijke aanpassing aan de omgeving van het warme zuidwesten en helpt het de dieren om koeler te blijven. De lichtere kleur weerkaatst immers meer zonlicht. Ook is er in de dorre woestijnen van het zuidwesten nu eenmaal minder voedsel voorhanden dan in andere streken, waardoor de dieren minder groot worden.

Hoe lang leeft een coyote?

Meestal niet zo lang. Hoewel een coyote elf jaar of oud kan worden halen de meesten die leeftijd niet. Vier op vijf coyotes sterven al in de puppytijd. Een coyote in gevangenschap, bijvoorbeeld in een dierentuin, kan wel vijftien jaar worden.

Hoe groot is een coyote?

De lichaamslengte bedraagt van neus tot staart tussen de 122 en 180 centimeter. Dit maakt de coyote een stuk kleiner dan een wolf.

Hoeveel weegt een exemplaar?

Coyotes wegen gemiddeld rond de vijftien tot zestien kilo. Maar ook het gewicht verschilt sterk per regio. Terwijl een exemplaar in het zuidwesten van de VS gemiddeld rond de tien kilogram weegt ligt het gewicht van dieren in het noordoosten van Amerika gemiddeld rond de vijftien kilogram. Van records gesproken: de zwaarste coyote ooit gemeten woog bijna vierendertig kilogram!

Hoe zie je het verschil tussen een mannetje en vrouwtje?

Moeilijk. Mannetjes zijn wat groter en zwaarder dan vrouwtjes. Alleen mensen met veel ervaring kunnen op het zicht zeggen of het dier mannelijk of vrouwelijk is.

Voeding

Wat eet een coyote?

Het menu van de coyote is heel gevarieerd. Het is een alleseter. Of, zoals een Amerikaans auteur het ooit verwoordde: 'The coyote's favorite food is anything he can chew'. Hij eet wat het meest voorhanden is. Zo verorbert het dier vooral konijnen en knaagdieren zoals eekhoorns en muizen, maar ook slangen en insecten. Een kleine vogel of kip doet hem ook watertanden. Bessen en gras vindt een coyote ook lekker. Soms haalt hij zelfs een vis of kikker uit het water om op te peuzelen.

Ook grotere dieren zoals herten zijn niet veilig. Wanneer een coyote niets eenvoudigers vindt groepeert hij zich desnoods met wel tien andere soortgenoten om samen op herten of elanden te jagen. Ze richten zich dan vooral op de jongere en zwakkere prooien.

Coyotes hebben geen vaste etenstijden. Van kleine dieren zoals muizen peuzelen ze er soms tot tien per dag op, maar van een 'jackrabbit' (wilde konijnen met grote oren) is eentje om de vier tot vijf dagen genoeg. Zo kan een coyote soms verschillende dagen zonder eten.

Eten coyotes katten en honden?

Ja! Eigenaars van katten en kleine honden in gebieden waar coyotes voorkomen doen er goed aan om hun huisdier ‘s nachts binnen of in een goed afgesloten tuinhuisje of hok te houden. Je weet maar nooit.

Worden ze ook zelf opgepeuzeld?

De wolf vormt de grootste bedreiging voor een coyote. Wolven jagen vaak op de dieren en zien ze als een lekkere prooi. Ook beren en poema's jagen er wel eens op. De puppy's zijn natuurlijk het kwetsbaarst: haviken, arenden of andere roofvogels zetten hen maar wat graag op hun menu.

Weetjes over het gedrag van de dieren

Leven coyotes alleen of in groep?

Vreemd genoeg kiezen sommige coyotes ervoor om alleen te leven en rond te trekken, terwijl andere een paar vormen. Nog andere treden toe tot een roedel, waarin ze samen met een paar andere coyotes een gemeenschappelijk territorium innemen.

Hoe vormen ze een roedel?

Een roedel begint met een koppeltje van een mannetje en een vrouwtje, ook wel het alfamannetje en -vrouwtje genoemd. Alle andere leden van de roedel (meestal hun huidige jongen en soms ook nakomelingen van vorig jaar) zijn ondergeschikt aan dit alfa-paar.

Soms laat het alfa-paartje ook andere coyotes toe tot de roedel. Zo is er binnen de groep een duidelijke hiërarchie. Sommige dieren staan hoger in de pikorde dan andere.

Hoeveel afstand leggen de dieren af per dag?

Een coyote legt gemiddeld zo'n vijf tot tien kilometer per dag af. De afstand varieert naargelang het seizoen en de hoeveelheid voedsel in de omgeving. Zijn er al veel andere coyotes in de buurt zal een nieuwkomer ook sneller verdere oorden opzoeken.

Vallen coyotes mensen aan?

Een coyote valt normaal gesproken geen mensen aan en zal zelf op afstand blijven. Bemerk je tijdens je vakantie in Noord-Amerika een coyote? Bewonder het dier dan vanop afstand. Vergeet het niet: het lijkt misschien wel een schattige, grote hond maar het is een wild dier en dus onvoorspelbaar. In geen geval mag je een coyote voederen! Het dier kan je niet alleen bijten en verwonden, maar je gedrag zorgt er ook voor dat ze mensen gaan associëren met voedsel. Op termijn kan zo'n dier toch mensen aanvallen of achtervolgen omdat het ons als voedselbron is gaan zien.

Waarom huilt een coyote?

Het gehuil van de coyote 's nachts is legendarisch. We kennen het allemaal, al was het maar uit tekenfilms of stripverhalen. Het lijkt wel alsof ze naar de maan huilen, maar op die manier geeft het dier zijn territorium aan voor andere soortgenoten. Om een nog onbekende reden huilen coyotes ook bij weersveranderingen zoals regenbuien of stormen.

Hoe snel loopt een coyote?

Coyotes behoren tot de snelste zoogdieren. Ze kunnen over korte afstanden snelheden tot 67 kilometer per uur halen! Meestal lopen ze zo'n twintig tot dertig kilometer per uur.

Jagen ze ‘s nachts of ook overdag?

De dieren gaan meestal 's nachts op jacht, maar sommige coyotes jagen ook overdag. Om te jagen vertrouwen de dieren op hun scherpe zicht, maar ook op hun gehoor en reukzin.

Graven coyotes holen?

Neen, de dieren graven geen holen zoals konijnen of vossen. Maar wanneer een koppeltje coyotes gepaard heeft gaan ze wel samen op zoek naar een hol voor de bevalling. Ze kiezen dan een verlaten hol, gegraven door een konijn, vos of ander dier en nestelen zich er knusjes in. Holen in rotsen of een holle boomstronk zijn ook ideale nesten. Vaak maakt het dier verschillende nestjes in hetzelfde gebied. Bemerken ze iets verdacht in de buurt van het hol zullen ze meestal de jongen verhuizen naar een andere plek in de buurt.

Hoe communiceren de dieren met elkaar?

Ze communiceren met elkaar door een combinatie van gelaatsuitdrukkingen, lichaamstaal en geluiden. Zo maken ze elkaar voortdurend duidelijk wie waar staat in de rangorde. Dieren lager in de hiërarchie zullen vaak onderdanige houdingen aannemen tegenover de dominantere soortgenoten, zoals het hoofd buigen en wegkijken, met de staart tussen de poten. Of ze rollen op hun rug met hun buik naar boven: coyotetaal voor 'ik vorm geen bedreiging voor je'.

Een coyote toont agressie door rug en staart te rechten of door zijn tanden te laten zien. Dit ritueel van agressie en dominantie vermijdt gevechten binnen de groep en maakt aan elk lid voortdurend duidelijk waar hij of zij staat in de hiërarchie.

Gaat een coyote alleen op jacht en komt hij terug in de roedel zal hij vaak met de staart kwispelen en de snuit van andere leden van de roedel likken of met de poot op de grond krabben om zijn terugkeer in de groep aan te kondigen. Als een coyote buigt en de voorpoten lang uitstrekt nodigt hij anderen uit om te spelen.

Voortplanting van het dier

Wanneer is het paarseizoen?

Het paarseizoen ligt tussen eind december en begin januari. De mannelijke coyotes verleiden in die periode de vrouwtjes in hun territorium. Van alle 'aanbidders' kiest het vrouwtje uiteindelijk één uitverkoren coyote, waarvan ze denkt dat hij het meest geschikt is als partner om samen met haar de jongen groot te brengen.

Wat is de draagtijd van een coyote?

Kleintjes worden geboren na zestig dagen. Het mannetje zal de puppy's en het vrouwtje een tijdlang van voedsel voorzien, maar wanneer de coyote ongeveer een half jaar oud is moet hij het nest verlaten en een eigen territorium zoeken.

Hoeveel jongen krijgt een coyote?

Wanneer de moeder bevalt krijgt ze gemiddeld vier tot zes jongen. Eigenaardig genoeg hangt het aantal jongen af van de hoeveelheid beschikbaar voedsel. Was voedsel zeldzaam bevat één worp soms zelfs maar twee puppy's. Was er veel voedsel? Dan kan één bevalling zelfs negen tot twaalf kleine coyotes voortbrengen! Zelfs een geboorte van negentien pups zou al zijn voorgekomen, al is dit eerder uitzondering dan regel.

Hoe worden baby'tjes geboren?

Volledig hulpeloos, want kleine coyotes worden blind en zonder tanden geboren. Na de geboorte blijft de moeder verschillende dagen en nachten bij de kleintjes om ze te voeden en verschonen. Pas na twee tot drie weken kruipen de jongen voorzichtig uit het hol om op verkenning te gaan. Gedurende verschillende weken zullen ze het hol blijven gebruiken als thuis. De vader en moeder letten de eerste weken goed op de jongen. Gaat één ouder op jacht blijft de ander bij de kleintjes. Zijn de coyotes onderdeel van een roedel gaan vader en moeder soms ook samen op jacht, terwijl andere leden van de groep bij de jongen blijven.

Wat is een coywolf of coydog?

In de loop der jaren zijn spontaan of met opzet kruisingen ontstaan tussen de coyote en andere rassen. Vooral nakomelingen waarbij de ene ouder een coyote is en de andere een wolf of hond komen regelmatig voor.

Coywolf

De coywolf is een kruising van een coyote met een wolf, meestal met de Amerikaanse inheemse rode wolf. In plaats van ‘coywolf’ spreekt men ook wel eens van een ‘woyote’.

Coydog

Je raadt het al: een coydog is de nakomeling van een coyote-moeder of vader en een hond. Meestal zijn de dieren bewust gekruist, zoals in sommige delen van Mexico, maar soms ontstaan coydogs ook spontaan in het wild.