Het indrukwekkende reukvermogen van de bruine beer

De bruine beer heeft een behoorlijk reukvermogen. Zijn reukvermogen is zelfs sterker dan de meeste andere diersoorten. Dankzij zijn hoog ontwikkelde snuit heeft hij het vermogen om te kunnen overleven in omvangrijke ongerepte gebieden. Ondanks dat hij ver van de beschaafde wereld voorkomt vormt de mens de grootste bedreiging voor het voortbestaan van de diersoort. De mens jaagt namelijk al eeuwenlang op dit enorme zoogdier. De bruine beer heeft echter een manier ontwikkeld om zichzelf redelijk veilig te stellen van de mens.

Het reukvermogen van de bruine beer

• Waar komt de bruine beer voor?
• Wat zijn de voordelen van zijn uitstekende reukvermogen?
• De grootste bedreiging voor de bruine beer

Waar komt de bruine beer voor?

De bruine beer is in West-Europa uitgestorven. De laatste keer dat het dier in Nederland voorkwam was zo'n duizend jaar geleden. De zogenaamde grizzlybeer behoort ook tot de bruine beer en komt slechts in Amerika voor. Deze soort is nét wat kleiner dan zijn Scandinavische tegenhanger. Omdat de dieren een groot territorium nodig hebben leven ze vaak in gebieden met veel ongerepte natuur.

Wat zijn de voordelen van zijn uitstekende reukvermogen?

Het reukvermogen van de bruine beer is ver ontwikkeld en heeft daardoor zijn overlevingskansen vergroot. Zijn snuit gebruikt hij voor verschillende doeleinden.

Territorium

Beren hebben een enorme (vast) territorium waar ze te vinden zijn. Wanneer er een grote variatie aan voedsel beschikbaar is heeft hij echter minder ruimte nodig. Hij kan vanwege zijn snuit op tijd ontdekken of er een indringer is. Meestal verdedigen ze hun territorium echter niet en zijn ze pas waakzaam tijdens het paringsseizoen.
Het lokaliseren van zijn prooi
Vanwege zijn uitstekende reukvermogen kan hij van een enorme afstand prooidieren ontdekken. Zijn reukvermogen is zelfs vele malen sterker dan dat van een jachthond. In verhouding met de mens is het gebied bij de snuit dat verantwoordelijk is voor het reukvermogen honderd keer groter. Meer dan een miljard receptorcellen zijn hier verbonden met meer dan tien miljoen zenuwcellen. Deze zenuwcellen zijn aan de hersenen gekoppeld. Hierdoor kan hij een rottend karkas op meer dan een anderhalve kilometer afstand ruiken. In periodes waarbij er weinig voedsel te vinden is zorgt zijn snuit ervoor dat hij deze periode kan overleven. Hierbij hoeft hij niet het eventuele nageslacht op te eten in tijden van hongersnood.

Het zoeken naar een partner

Naast prooidieren kan hij zijn reukvermogen gebruiken voor het zoeken naar een partner. Zonder dit reukvermogen is het landschap voor hen simpelweg te groot om elkaar door toeval te treffen.

Zorgen voor het nageslacht

Dankzij het reukvermogen kunnen beren eenvoudig hun nageslacht lokaliseren. Omgedraaid gebeurt precies hetzelfde: de jongen kunnen hierdoor hun ouders terugvinden. Hiernaast kan de beer de geur van gevaar vroegtijdig ontdekken. Concurrerende beren kunnen namelijk een gevaar vormen voor het nageslacht en zichzelf. Naast soortgenoten heeft hij de mens als vijand.

De grootste bedreiging voor de bruine beer

De mens is al sinds de prehistorie zijn grootste vijand. Men heeft namelijk al sinds de prehistorie op het dier gejaagd voor zijn vlees en vacht. Hierdoor is de roofdier in grote gebieden op de wereld uitgestorven. Het liefst vermijdt hij hierdoor het contact met mensen. Met behulp van zijn oerinstincten zoekt hij tijdig veilig gebied op. Wanneer het roofdier plotseling met een mens in aanraking komt kan het onverwachts wegrennen. Door de jacht ontstaat er een groot aantal doden onder jonge beren ondanks dat jagers hier niet op mogen jagen. Dit hebben wetenschappers vastgesteld met behulp van een eenentwintigjarig onderzoek in Zweden dat in 2014 afgerond was. Wanneer de vader omkomt kan het nageslacht namelijk aangevallen worden door een andere mannetjesbeer. De beer die met het vrouwtje paart accepteert het nageslacht niet van het vrouwtje. Omdat de moeder hierdoor geen moedermelk hoeft te geven wordt ze weer vruchtbaar zodat het nieuwe mannetje voor nakomelingen kan zorgen. Het onderzoek was in een gebied van in totaal éénentwintig duizend vierkante kilometer afgelegd.

Voedsel
Er zijn echter enkele gevallen waarbij hij de mens niet vermijdt en mensen als bron van voedsel ziet. Dit is meestal wanneer het roofdier voedsel ruikt. Afhankelijk van de windrichting en windsnelheid kan hij dit voedsel al van ver ruiken. De bruine beer die in Scandinavië voorkomt is schichtiger dan de grizzlybeer. De grizzlybeer is namelijk gewend om dichtbij te komen. Soms worden de dieren zelfs gevoerd, wat ten strengste verboden is. Wanneer de dieren dichtbij komen kunnen zij namelijk een gevaar zijn voor de bezoekers van nationale parken. Hierdoor kunnen er onnodige slachtoffers ontstaan.