De hoogontwikkelde communicatie tussen Afrikaanse olifanten

De Afrikaanse olifant communiceert op veel verschillende manieren. Geheel afgezonderd van de mens, heeft hij de gelegenheid gehad om dit te kunnen ontwikkelen. Deze communicatieve vaardigheden zijn in het belang van het individu en de kudde. Een mogelijk gevaar kan hierdoor op tijd opgemerkt worden. Een groot gedeelte van de communicatie gebeurt op een non-verbaal wijze. Olifanten gebruiken hiervoor grotendeels hun slurf, poten en oren om een boodschap over te brengen. De boodschap kan bestaan uit belangrijke informatie voor de kudde. Hiernaast kan het zelfs een expressie zijn van verschillende emoties. Soms wordt er gebruik gemaakt van zogenaamde "seismologische trillingen" om verdwaalde soortgenoten op te sporen.

Communicatie tussen Afrikaanse olifanten

• De verschillen tussen de Indiase en Afrikaanse olifant op het gebied van communicatie
• Verschillende redenen om met elkaar in contact te komen
• De sociale omgang tussen individuen
• Seismologische communicatie met behulp van het overbrengen van trillingen

De verschillen tussen de Indiase en Afrikaanse olifant op het gebied van communicatie

De Afrikaanse olifant leeft niet direct samen met de mens, zoals Indiase olifanten dat doen. Hierdoor heeft de Afrikaanse olifant zich afgezonderd van de mens kunnen ontwikkelen. Deze afzondering heeft ervoor gezorgd dat ze een eigen manier van communiceren hebben ontwikkeld. Anders dan de Afrikaanse olifant, leren Indiase olifanten lichaamstaal van hun verzorgers. Dit gebeurt slechts tot een zeker niveau. In gevangenschap is communicatie niet noodzakelijk om te kunnen overleven. Naast het overlevingsdrang die ze hebben, heeft de Afrikaanse olifant nog andere redenen om met elkaar te communiceren.

Verschillende redenen om met elkaar in contact te komen

Olifanten kunnen zelfs hun emotionele gevoelens naar elkaar communiceren. Dit getuigt van een hoog ontwikkelde intelligentie. Wat emotionele intelligentie betreft, zit de olifant ongeveer op dezelfde lijn als primaten en walvissen. Zij vertonen onder andere liefde, geluk, verdriet en woede. Hierdoor weten individuele olifanten wat er om hen heen gaande is. Het is zeer belangrijk voor deze dieren om te weten wat er om hen heen gebeurt. Een mogelijke dreiging van roofdieren, wordt hierdoor ruim op tijd opgemerkt. Wanneer de olifanten nog niet zeker weten of ze in gevaar zijn, blijven ze gezamenlijk stil staan. Hiermee kunnen ze hun zintuigen beter richten op de mogelijke dreiging. Met behulp van hun slurf laten ze blijken of er daadwerkelijk gevaar is. Onderling laten ze merken waar ze zijn, door middel van seismologische communicatie. Dit is van belang om de kudde bijeen te houden, of om familieleden terug te kunnen vinden. De reden dat ze elkaar opzoeken, heeft grotendeels een sociale oorsprong.

De sociale omgang tussen individuen

Olifanten zijn sociale kudde-dieren en hebben hierdoor de behoefte om dagelijks met elkaar te kunnen communiceren. De dieren hebben allemaal hun eigen status binnen de groep. Deze status wordt soms op een gewelddadige manier vastgesteld. Hierbij vechten de mannetjes om hun rangorde binnen de groep. Wetenschappers hebben geobserveerd dat er specifieke ontmoetingsplaatsen zijn. Verschillende kuddes komen hier bewust bijeen om elkaar te kunnen ontmoeten. Soms zijn deze kuddes al vele maanden niet meer bijeen gekomen. Deze "bijeenkomsten" hebben wetenschappers meerdere malen weten te observeren. Wanneer de olifanten elkaar tegen komen, beginnen ze elkaar op een unieke manier te begroeten. De olifanten gebruiken hiervoor hun slurf. Deze begroeting gebeurt door middel van een lichte en subtiele aanraking. Dit ritueel is vergelijkbaar, met de manier waarop mensen elkaar begroeten. Net als bij mensen, is er op dat moment een vorm van non-verbale communicatie aanwezig.

Het gebruik van non-verbale communicatie

Olifanten gebruiken hun gehele lichaam om met elkaar te communiceren. Deze manier van non-verbale communicatie, zorgt ervoor dat olifanten elkaar goed kunnen begrijpen. Soms wrijven ze elkaars lichaam tegen elkaar als ze elkaar mogen. De manier waarop ze naar elkaar toe lopen, heeft meestal een specifieke betekenis. Dit kan vijandig of vriendschappelijk zijn. De dieren analyseren elkaars gedrag, waardoor ze elkaar op de juiste manier kunnen begrijpen. Dit is belangrijk om te kunnen voorspellen, wat een soortgenoot van plan is. Wanneer ze overschakelen naar een verbale manier van communiceren, is te zien dat de oren een zeer belangrijke rol spelen.

Het gebruik van de oren om met elkaar te kunnen communiceren

Olifanten bewegen met hun oren als een alternatieve vorm van lichaamstaal; ze beginnen bijvoorbeeld met hun oren te flapperen wanneer ze agressief zijn. Hetzelfde gedrag vertonen ze op momenten dat ze het warm hebben. Wanneer het flapperen met de oren tegelijk gebeurt met het optillen van een been, betekent het dat het tijd is voor de kudde om verder te trekken. Het duidelijk laten zien van de oren is een vorm van dominantie. Hierbij laat de leider van de kudde zien wie de baas is. Het intrekken van de oren is hiertegen een teken van onderdanig gedrag. Een Afrikaanse olifant kan met zijn oren een frequentie bereiken van tussen de zestien en twaalf-duizend hertz. Vanwege het lage bereik, kunnen ze hiermee geluiden over lange afstanden horen. Wetenschappers hebben ontdekt dat dit wel tot 10 kilometer ver kan zijn. Een aantal lage frequenties liggen hierbij in het infrageluid-gebied, hierdoor zijn de oren van de olifant vooral gericht op de lagere tonen. Deze tonen zijn voor de mens nauwelijks hoorbaar. Wanneer de olifanten over grotere afstanden moeten communiceren, gebruiken ze een andere communicatiemethode. Hierbij komen sterke trillingen aan te pas.

Seismologische communicatie met behulp van het overbrengen van trillingen

Wetenschappers hebben ontdekt dat de Afrikaanse olifant een unieke manier van communiceren heeft uitgevonden. Door middel van hun poten kunnen ze trillingen opwekken. Deze trillingen worden met een stampbeweging opgewekt. Hiermee hebben deze enorme beesten de mogelijkheid om signalen naar elkaar te sturen. De afstanden waarmee ze kunnen communiceren zijn op deze manier het grootst. Met hun voeten kunnen ze de signalen van soortgenoten opvangen en interpreteren.

Ontsnapping aan een tsunami

Op een soortgelijke wijze, hebben Indische olifanten in Thailand de tsunami van 2004 weten te ontwijken. De dieren waren ruim op tijd, naar hoog gelegen gebieden gevlucht. Deze olifanten droegen toeristen met zich mee, die zich niet bewust waren van het aanstaande gevaar.