Dieren EHBO: Eerste hulp bij open wonden

Een gewond dier is bang en heeft pijn. Spreek het dier rustig en zacht toe bij de eerste behandeling van zijn wonden.

Grondregels

• Stelp eerst de bloeding.
• Bescherm de wond tegen besmetting.
• Behandel zo nodig de shock.
• Roep snel de hulp van een dierenarts in.

Eerste hulp bij bloedingen

• Ga rustig doch vastberaden en voorzichtig met de patiënt om. Bedenk dat een gewond dier bang is en pijn heeft.
• Doe de patiënt eerst een muilband om. Leg het dier op zijn zij en houd hem goed vast of wikkel hem in een deken. Leg het gewonde deel zô, dat u het goed kunt behandelen.
• Bedek eventueel de ogen van de patiënt en spreek hem rustig en zacht toe. Vaak zal hij kalmeren als u hem over zijn kop aait en steeds zijn naam zegt (‘Braaf, Bello, braaf. Het is goed, Bello’).
• Handel snel. Veel bloedverlies kan shock en binnen enkele minuten de dood ten gevolge hebben.

Stelp de bloeding door

Druk uit te oefenen rechtstreeks op de wond. Leg een steriel gaasje of een schone zakdoek of andere doek op de wond en oefen met de handpalm constant flinke druk uit op de hele wond. De doek absorbeert het bloed, zorgt dat er stolling optreedt en beschermt de wond tegen besmetting. In de meeste gevallen zal de bloeding zo stoppen, vooral als de wond klein is en men de wondranden tegen elkaar aan kan drukken.
Bij kleinere wonden kunt u het gaasje met een verband op de plaats houden en voorbereidingen treffen voor het vervoer van de patiënt naar de dierenarts (zie blz. 136). Als het bloed door het verband heen komt, moet u een dikkere laag erop leggen en meer druk uitoefenen. Vervolgens zwachtelt u de wond stevig in. Dit heet een drukverband.

De wond hoog te houden. Deze methode heeft effect als het een pootverwonding betreft en als uw huisdier gewillig is. Dit hooghouden van de wond heeft bij dieren minder succes dan bij de mens, omdat een gewond dier rustelozer is en teveel beweegt.

Druk uit te oefenen op de slagader die het gewonde gebied van bloed voorziet. Als de bloeding niet stopt door directe druk op de wond of door de wond hoog te houden, biedt de ‘drukpunt-techniek’ uitkomst. Er zijn slechts drie belangrijke drukpunten bij hond en kat. Ze zijn gelokaliseerd op:

• de binnenzijde van het bovenste deel van de voorpoot. Door hier druk uit te oefenen op de ‘brachiaal’slagader stelpt u bloed in gen van het onderste deel van de voorpoot.
• de binnenzijde van het bovenste deel van de achterpoot. Door hier druk uit te oefenen op de ‘femoraal’slagader stelpt u bloedingen van het onderste deel van de achterpoot.
• de onderkant van de staartbasis. Door hier druk uit te oefenen op de onderste ‘coccigeaal’slagader stelpt u bloedingen van de staart.

Op deze gebieden moet men dus druk uitoefenen, waarbij het de bedoeling is de slagader tegen het onderliggende bot te drukken. Gebruik altijd het vlakke deel van uw vingers, dus niet de duim of vingertoppen. Blijf tegelijkertijd ook druk uitoefenen op de wond zelf. Laat het drukpunt pas los als de bloeding gestelpt is.

Een tourniquet aan te leggen. Een tourniquet is een reep stof, gaas of koord, die men strak om een ledemaat bindt om de bloedvaten dicht te drukken en zo de bloeding te stelpen. Het is een gevaarlijke techniek en moet alleen gebruikt worden als laatste toevlucht om een leven te redden. Een tourniquet moet zeer strak zitten om effect te hebben, als hij echter te lang blijft zitten zal de bloedsomloop in het desbetreffende gebied geheel stilstaan, waardoor de weefsels gaan afsterven. Als een tourniquet is aangebracht, moet hij juist strak genoeg aangetrokken worden om de bloeding te stelpen en dan zo blijven zitten. Vervoer de patiënt vervolgens snel naar de dierenarts.

Eerste hulp bij open wonden zonder ernstige bloeding

Deze zijn meestal kleiner en kunnen door de eerste-hulpverlener behandeld worden.

• Doe de patiënt een muilband om en houd hem goed vast.
• Was uw handen en pak uw eerste-hulpkoffer.
• Knip het haar rond de wond met een schaar weg. Maak eerst het haar nat of smeer er wat zalf in. Hierdoor plakt het aan
• elkaar en aan de schaar, zodat het niet in de wond komt. Ook als u tijdens het knippen het haar van de wond af strijkt zal het minder gauw in de wond komen.
• Reinig de wond voorzichtig met gewoon leidingwater en was de huid rond de wond met water en ontsmettende zeep.
• Gebruik een nat gemaakt wattenstokje om vuil of een vreemd voorwerp uit de wond te verwijderen. Wees heel voorzichtig en ga niet te diep de wond in.
• Dep de wond droog met een steriel gaasje (of eventueel een schoon papieren zakdoekje).
• Breng een desinfecterend middel of antibioticum op de wond aan.
• Bedek de wond met wondgaas en zwachtel hem goed in. Leg op het wondgaas enkele lagen gaas, watten of ander verband als extra opvulling voordat u de zwachtel er omheen legt.
• Verwissel het hele verband om de dag.
• Als u vragen hebt of als er infectie optreedt moet u uw dierenarts raadplegen.