Een veulen fokken

Wat moet je weten als je uit je eigen merrie een veulen wilt fokken? Heeft jouw merrie ooit eerder een veulen gekregen? Welke hengst past het beste bij jouw merrie? Laat jij jouw merrie natuurlijk dekken of via kunstmatige inseminatie (KI)? Wat kost het om jouw merrie te laten dekken? Hoe verzorg je een drachtige merrie? Wanneer weet je dat het veulen zich aankondigt?

Merrie laten dekken

Als je jouw merrie wilt laten dekken, is het belangrijk naar de stamboom van jouw merrie te kijken. Uit welke lijn komt jouw merrie, wat zijn haar karaktereigenschappen, komen er erfelijke aandoeningen voor. Uiteraard heb je als doel een gezond veulen met goede karaktereigenschappen te fokken. Wil je het veulen voor een bepaalde tak van sport gaan gebruiken, dan zal niet alleen de merrie deze eigenschappen in zich moeten dragen, maar ook de hengst.

Keuze van een hengst

Om een goede match te krijgen tussen merrie en hengst is het verstandig wat vooronderzoek te doen. Het is verstandig een hengst te kiezen die is goedgekeurd door het stamboek waar hij toe behoort. Heb je bijvoorbeeld een Arabisch Volbloed merrie en wil je een Arabisch Volbloed veulen, kies dan voor een hengst die goedgekeurd is bij het Arabisch Volbloed Stamboek (AVS). Je kunt ook juist kiezen voor een kruising tussen twee rassen. Doel hiervan is, om er bijvoorbeeld meer temperament in te fokken of een betere beweging of meer springvermogen. Goedgekeurde hengsten van verschillende rassen staan vaak bekend om hun specifieke overerfbare kwaliteiten. De ene hengst zal een goede beweging doorgeven aan zijn veulens, de andere hengst geeft veulens met veel springvermogen.

Natuurlijke dekking of KI?

Heb je bepaald welke hengst jouw merrie gaat dekken, dan zul je met de eigenaar van de hengst afspraken moeten maken. Om jouw merrie te laten dekken moet je de eigenaar van de hengst geld betalen. De hoogte van dit bedrag hangt af van de staat van dienst van de hengst. Brengt de hengst mooie, gezonde en voor de sport goede veulens voort, dan zul je een hogere prijs moeten betalen. Reken op minimaal op 500 euro dekgeld, maar dit kan ook 1500 euro zijn. Ben je het eens over de prijs, dan kun je afspraken gaan maken over het dekken. Wordt het een natuurlijke dekking of levert de hengst alleen het sperma en wordt het via kunstmatige inseminatie (KI) bij de merrie ingebracht. Bij een natuurlijke dekking moeten er afspraken worden gemaakt waar de dekking plaats vindt. Komt de hengst naar de merrie of moet jij je merrie bij de hengst brengen. Ook hier zijn weer kosten aan verbonden (bijvoorbeeld voor het verblijf bij de hengst).

Tijdstip van dekken van de merrie

Merries worden om de 3 tot 4 weken hengstig. De hengstigheid duurt ongeveer 5 dagen. De laatste 2 dagen van de hengstigheid is de merrie het meest vruchtbaar. Dit komt omdat de eisprong plaats vindt aan het einde van de hengstigheid. Hengstigheid bij merries is goed te herkennen:

• De merrie is wat lusteloos en nukkig
• De merrie laat regelmatig wat urine lopen
• De merrie draagt haar staart opzij en knippert met haar schede

De grootste kans van slagen bij een dekking is dus aan het einde van een hengstige periode. Hengstigheid bij merries wordt beïnvloed door het weer. Daarom is de beste periode om een merrie te laten dekken tussen april en augustus. De dracht van een veulen duurt ongeveer 11 maanden. Het veulen wordt dan tussen maart en juli geboren. Dit is gunstig, omdat het veulen met zijn moeder dan snel naar buiten kan in het voorjaar of de zomer.

Drachtigheid van de merrie

Blijft de hengstigheid bij de merrie uit, dan heb je grote kans dat de merrie drachtig is. Om hier zekerheid over te krijgen kun je ongeveer 15 dagen na de dekking een echo laten maken door de dierenarts. Blijkt de merrie drachtig te zijn, dan wordt er na 6 weken en na 3 maanden nog een controlescan gedaan. De dierenarts kijkt ook of het niet om een tweelingdracht gaat. Blijkt dit wel het geval te zijn, dan zal de dierenarts er een weg halen. Het risico bij een tweelingdracht is 80%, dat de merrie gedurende de dracht beide veulens verliest. Gaat verder alles goed met de dracht, dan mag je tot een maand of 6 aan het werk blijven met de merrie. Uiteraard pas je het werkschema in de loop van de dracht wel wat aan. Kijk goed naar hoe de merrie reageert op de werkzaamheden. De laatste maanden van de dracht is het prettig als de merrie overdag op de wei kan staan. Ze krijgt dan in ieder geval nog voldoende beweging. Je kunt, ter afwisseling, ook een stuk met haar aan de hand gaan wandelen. Vanaf een maand of 8 heeft de merrie extra voedingsstoffen nodig. Er zijn speciale merriebrokken in de handel, die extra eiwitten bevatten.

Geboorte van het veulen

Na ongeveer 11 maanden is het veulen voldragen en kondigt de bevalling zich aan. Er zijn wat tekenen dat de bevalling niet lang meer op zich laat wachten. De uier van de merrie vult zich met melk. Het kan zijn dat er zelfs wat melk uit druppelt. Dit noemt men "kegelen". Ook kan er een gedragsverandering plaats vinden bij de merrie:

• Ze wordt onrustig
• Ze hapt of trapt naar haar buik
• Ze gaat meer liggen
• Ze zweet overmatig
• Ze trekt zich terug
• Ze gaat slechter eten

Symptomen

Niet alle symptomen zijn bij iedere merrie gelijk. Soms merk je als eigenaar niets aan de merrie en staat er 's ochtends ineens een veulen naast. Er zijn wel mogelijkheden de merrie bij de naderende geboorte in de gaten te houden. Je kunt een camera ophangen in de stal en je kunt gebruik maken van een birth alarm. Het birth alarm bestaat uit een zender en ontvanger. De zender zit vast aan een singel die om de buik van het paard wordt bevestigd. Zodra het paard de bevallingshouding aanneemt, zij gaat dan in een bepaalde houding liggen, gaat het birth alarm na een aantal seconden af. De ontvanger geeft dan een signaal af.