Bruinvissen in de Noordzee en kadavers op het strand

Een bruinvis is een prachtig zeezoogdier. Het is een kleine walvisachtige die in de Noordzee en de Waddenzee voorkomt. Wat niet fijn is, is dat er regelmatig bruinviskadavers aanspoelen op de stranden van de Nederlandse kust. De aanblik is niet fijn, maar de vondsten van de dode dieren is positiever dan het lijkt: er zijn meer bruinvissen in de Waddenzee en langs de Nederlandse kust en dus spoelen er ook meer dode dieren aan. Biologen houden de bruinvissenstand bij en onderzoeken de doodsoorzaken.

Bruinvissen in Noordzee en Waddenzee

De bruinvis lijkt het in de 21ste eeuw goed te doen in de wateren rond Nederland. Soms lijkt alsof het slecht gaat, omdat er veel dode dieren aanspoelen op de Nederlandse kust. In de jaren 90 van de 20ste eeuw waren dat er beduidend minder dan in het tweede decennium van de 21ste eeuw, maar dat is geen reden om de noodklok te luiden.

Meer bruinvissen
Ondanks dat er dode dieren aanspoelen zijn de biologen en zeezoogdierliefhebbers in de eerste twee decennia van de 21ste eeuw positief gestemd. Aan het einde van de 20ste eeuw waren er veel minder bruinvissen in de Nederlandse wateren, dus spoelden er ook minder dieren aan. Het frequente aanspoelen van kadavers wordt beschouwd als een positief signaal: er zijn meer bruinvissen.

Aanspoelen
In 2012 spoelden honderden dode bruinvissen aan.

686 langs de gehele Nederlandse kust;
109 op de Friese stranden;
35 op Ameland.

Zeezoogdier dolfijn

Tellingen van na 2010 gaan uit van 50.000 tot 85.000 exemplaren in de Nederlandse wateren. In 2015 wordt hun aantal in het Nederlandse deel van de Noordzee geschat op 40.000 dieren. Bruinvissen zijn de kleinste soort dolfijnen. Het zijn zeezoogdieren die door hun sierlijke zwemgedrag en vorm prachtig zijn om te zien. In de jaren negentig van de 20ste eeuw verplaatsten populaties bruinvissen zich naar het noorden. Ze zochten de Schotse wateren op en zwommen nog noordelijker.

Foto Richard Kiewiet / Bron: Richard Kiewiet

Natuurlijke dood en staandwant visverbod

Veel van de aangespoelde dode dieren zijn een natuurlijk dood gestorven. Een grote populatie dieren in zee betekent tevens meer dode dieren. Bruinvissen hebben niet het eeuwige leven. Ook sterven dieren door onnatuurlijke oorzaken. Ze verdrinken onder meer in netten. De minister van visserij verbood in 2012 daarom het staandwant vissen.

Maas in het net
Voor de eilander hobbyvisser werd er een maas in dat net gevonden, zodat zij op basis van historisch medegebruik op hun visjes kunnen blijven vissen. De netjes van de hobbyvissers vormen geen gevaar voor de bruinvissen, maar ze vielen aanvankelijk wel onder het algemene staandwant visverbod. Dat verbod kon voor de hobbyvissers aan de Nederlandse kust ternauwernood en onder enkele voorwaarden gekeerd worden.

Stuk gesneden

Soms spoelen er in stukken gesneden bruinvissen aan op het strand. Sommige (buitenlandse) beroepsvissers, die vinden dat de bruinvissen hun viswerk verstoren, snijden de dieren uit hun netten. De beroepsvissers gebruiken netten met grote mazen en daarin raken de zeezoogdieren verstrikt. Als ze te lang onder water blijven, omdat ze zich niet uit net net kunnen bevrijden, verdrinken ze.

Kadavers en aaseters

In de zomer worden de rottende kadavers opgeruimd. Ze verdwijnen in de gemeentelijke kadaverbak, waarna de dieren naar het destructiebedrijf op het vasteland worden afgevoerd. In de koudere periode van het jaar en tevens de wat rustigere tijd, worden de kadavers naar de duinen gesleept om op natuurlijke wijze op te gaan in de natuur. Aaseters weten er wel weg mee.