De herfstanemoon Anemone × hybrida Honorine Jobert

In de nazomer en het begin van de herfst staat deze tuinplant mooi en uitbundig te bloeien met veel helderwitte bloemen hoog op de bloemstelen, boven het bad. Een sieraad in de tuin met bloemen die een krans van gele meeldraden om een groen-geel hart in het midden hebben. De zomerplanten zijn zo goed als uitgebloeid en dan bloeit deze herfstanemoon of Anemone × hybrida Honorine Jobert. De plant is familie van de alle anemonen die behoren tot de ranonkelfamilie. De Anemone × hybrida Honorine Jobert bloeit in de het najaar terwijl veel planten van de anemonenfamilie in het voorjaar bloeien.

• Anemonen
• Herfstanemonen
• Herfstanemoon Anemone × hybrida Honorine Jobert
• Blad en stengel
• Bloem
• Meeldraden zo goed als onvruchtbaar
• Wortelstekken zelf nemen
• Giftig

Anemonen

Anemonen (Anemone) zijn kruidachtige overblijvende planten uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). Van de vele soorten Anemonen komen drie soorten in het wild voor in Nederland en België. Namelijk de:

• Blauwe anemoon, bloeit in het voorjaar;
• Bosanemoon, voorjaarsbloeier;
• Gele anemoon, voorjaarsbloeier.

Herfstanemonen

De bloei van veel anemonen is dus in het voorjaar maar ook in de herfst bloeien anemonen: de herfstanemonen of de Japanse anemonen. De herfstanemoon komt van oorsprong uit Japan en China en de Nederlandse herfstanemoon is ontstaan door de oorspronkelijke herfstanemoon (Anemone hupehensis) te kruisen. De gekweekte herfstanemoon wordt dan aangeduid met de naam Anemone Hybride of × hybrida en dan de naam van de gekweekte nieuwe plant, de cultivar. De meest voorkomende gekweekte herfstanemonen in Nederland zijn:

• Anemone hybrida × Honorine Jobert met enkele witte bloembladeren;
• Anemone hybrida × Königin Charlotte met halfdubbele roze bloembladeren;
• Anemone hybrida × Whirlwind met witte halfdubbele bloembladeren.

Herfstanemoon Anemone × hybrida Honorine Jobert

Door te kruisen met de Anemone hupehensis is de Anemone × hybrida Honorine Jobert (of Anemone Hybride Honorine Jobert) ontstaan. Een sterke plant als cultivar of hybride welke speciaal ontwikkeld is voor de tuin. De plant vorm al snel een behoorlijke pol met een dicht groen bladerdek en een rijkdom van zes tot zeven mooie witte bloemen, die met zijn allen als een scherm van bloemen op de bovenste vertakte bloemstengels staan, op ongeveer gelijke hoogte. In het midden van de witte bloembladeren staat een krans van gele meeldraden om het groen-gele vruchtbeginsel.

Blad en stengel

De herfstanemoon Anemone Hybride Honorine Jobert heeft een vlezige wortelstok. De gladde ronde en stevige stengels die hieruit groeien hebben, zonder de bloemstengels, een hoogte van ongeveer 80 centimeter en met de bloemstegels een hoogte van een meter tot anderhalve meter. Andere anemonen, zoals de blauwe anemoon, groeit uit een knol of bol (stinsenplant). Het blad bestaat uit drie gesteelde, zwak behaarde blaadjes. De drietallige bladen zijn, gelobd en gezaagd. De bladeren aan de voet van de plant zijn groter dan de stengelbladeren die onder de bloemstengels staan en bedekken de bodem. Vanaf de zomer ontwikkelen zich de bloemstengels waardoor er nog een ‘verdieping’ in de hoogte bijkomt. De bloemknoppen gaan open in augustus.

Bloem

De bloemen staan boven het donkergroene blad, op behaarde lange bladstelen, in een groepje van ongeveer zes tot zeven bloemen. De zeven tot tien komvormige witte bloembladeren zijn enkelvoudig met een goudgeel hart en een groengeel vruchtbeginsel in het midden van de bloem. De bloemen bloeien in augustus tot en met oktober. Het is door de krans van meeldraden met stuifmeel een plant waar stuifmeelliefhebbers op af komen: vlinders, bijen en zweefvliegen. Nectar produceert de bloem niet.

Meeldraden zo goed als onvruchtbaar

Hoewel er veel meeldraden in de bloem staan, zijn deze zo goed als onvruchtbaar (infertiel). Een tot vijf procent is maar vruchtbaar maar de plant komt vrijwel niet of nooit tot zaadvorming. De plant wordt dan ook bij de cultivars ingedeeld die ontstaan zijn door mensenhanden en niet door de natuurlijke evolutie. De naam wordt dan ook geschreven als 'Anemone × hybrida Honorine Jobert', een cultivar.

Vermeerderen van herfstanemoon

Er zijn officieel drie manieren om de plant te vermeerderen, namelijk:

• De herfstbloeiende Anemone vermeerdert zich spontaan via de horizontale ondergrondse wortelstokken (rhizoma) die aan het eind van het wortelgestel een nieuwe plant laten groeien.
• De mogelijkheid om later in het voorjaar de plant te scheuren en in een nieuw plantgat te zetten.
• Door zaad. Het vruchtbeginsel blijft over als een zaadbol wanneer de bloembladeren afgevallen zijn. De zaadbollen van de Japanse herfstanemonen groeien verder tot ze barsten en het zaadpluis vrijkomt. Hybrida Honorine Jobert wordt gebruikt voor het vermeerderen van nieuwe soorten.

Enigszins een woekeraar
Om spontane groei in de tuin te voorkomen is het handig om nieuwe plantjes die spontaan aan het eind van een wortelstok ontstaan een nieuwe plek te geven in de tuin en zo het overzicht in de tuin te houden. Want eenmaal een herfstanemoon in de tuin betekent wel een leven lang uitlopers uitgraven, wanneer de herfstanemoon op een niet wenselijke plek een nieuwe plant geeft. Plant meerdere planten van deze soort in een groep op ongeveer 30 tot 40 centimeter afstand van elkaar af (5 planten per m²).

Wortelstekken zelf nemen

Geen nieuwe planten die spontaan opkomen? Dan de wortelstokken zelf stekken. De stekken worden in de winter, in november of december, genomen door:

• een gezonde plant uit de grond te halen;
• één tot twee dikke wortels af te snijden of knippen;
• de plant weer terug in de grond te zetten;
• de wortels in stukken van vier tot vijf centimeter te knippen. De onderkant schuin en de bovenkant recht;
• deze stekken met de rechte kant boven, in een bak met een mengsel van twee delen potgrond en een deel zand of speciale stekgrond te zetten waar de bovenkant net niet boven de grond uitkomt;
• op een koele, lichte plaats te zetten en af en toe water te geven;
• de jonge plantjes over te zetten in een bak met potgrond;
• wanneer de stekken goed ontwikkeld zijn in de tuin te zetten of er een ander blij mee te maken.

Habitat herfstanemoon

Herfstanemonen staan graag op een zonnige, voedzame en vochtdoorlaatbare grond. Meng compost of stalmest door de grond om deze te verrijken. De Anemone hybrida × Honorine Jobert, schittert ook op een schaduwrijk plekje, onder de bladeren van een boom waar de zon doorheen kan. Wel is het dan belangrijk om bij droog weer af en toe te water te geven.

Giftig

De herfstanemoon is net als alle anemonen licht giftig. Het sap van de verse plant kan allergische reacties geven in aanraking met de huid. De stof hiervoor verantwoordelijk is protoanemine en zal bij het eten niet dodelijk zijn maar wel pijnlijk in de mond en braken en diarree veroorzaken. Bij dieren kan de inname van de Japanse anemoon maagklachten, stuipen en overlijden tot gevolg geven. De giftigheid wordt bij het drogen van de plant vernietigd.