Planten vermeerderen door enten of stekken

Planten vermeerderen kan op verschillende manieren gebeuren. Twee veel voorkomende manieren zijn door te enten of te stekken. Bij het enten vergroeien twee plantdelen met elkaar en bij stekken wordt een plantdeel beworteld. De juiste manier van vermeerderen hangt van de soort plant af. Meestal wordt enten en stekken in grote hoeveelheden door vaklui gedaan maar na enige studie zijn handige hobbyisten er ook toe in staat. Nieuwe planten laten ontstaan is uiteraard ook voor de amateur een leuke bezigheid.

Verschil tussen enten en stekken

Enten en stekken zijn twee geheel verschillende methoden om planten te vermeerderen. Bij enten worden twee planten zodanig met elkaar verbonden dat ze met elkaar vergroeien. Een deel van de plant (de ent) wordt vastgemaakt op een deel van een andere plant (de onderstam). Stekken is een afgesneden deel van een plant wortels laten krijgen. Als stek kunnen, afhankelijk van de plantensoort, takjes, scheuten of bladeren worden gebruikt.

Vermeerderen door enten

Enten komt vooral veel voor bij bomen en met name in de fruitteelt. Ook worden tomatenplanten, komkommerplanten en rozen soms geënt op onderstammen die opgewassen zijn tegen bepaalde ziekten. De te enten plant en de onderstam moeten wel een zekere verwantschap bezitten wil het enten aanslaan.

Eenjarige twijgen

Enthout bestaat uit goed ontwikkelde eenjarige twijgen met een regelmatige knopzetting.

Werkwijze

Bij enten wordt een ent vastgemaakt op een onderstam van een andere plant. Beiden worden daarvoor schuin afgesneden. De aangesneden vlakken krijgen nog een inkeping. Het contact tussen beiden wordt afgedekt met bindmateriaal. Na het enten vormen beide onderdelen eerst een weefsel en die beide weefsels moeten zich met elkaar verweven waarna voedseluitwisseling optreedt.

Precisie

Het enten moet wel heel precies gebeuren met scherp gereedschap en schoon materiaal. Zo moet bijvoorbeeld worden voorkomen dat de snijvlakken met de vingers worden aangeraakt.

Omenten

Een bepaalde methode van enten is het zogenaamde omenten. Deze methode is gebruikelijk in de fruitteelt als de handelswaarde van een vrucht is verminderd. In dat geval kan bijvoorbeeld een appelras omgeënt worden naar een wortelstam van een ander ras.

Vermeerderen door stekken

Naast enten is het stekken van planten een veel toegepaste vermeerderingswijze. Stekken worden vaak geknipt van moerplanten die goede eigenschappen bezitten om stekken te leveren. Van een goede moerplant kunnen ongeveer drie maanden stekken worden verkregen.

Houtige gewassen

Bij houtige gewassen is het zeer belangrijk dat de stek in het juiste groeistadium genomen wordt. Houtige stekken maken moeilijker wortels dan jonge en zachte stekken.

Stekpoeder

Bij het stekken van planten wordt soms stekpoeder toegepast met groeistof waardoor een betere wortelgroei kan plaatsvinden.

Gezond

Uiteraard moet de plant waar een stek van wordt genomen gezond en sterk zijn.

Scherp mes

Het stekken moet met een vlijmscherp mes gebeuren en er moet schoon gewerkt worden om schimmelvorming te voorkomen.

Aarde

Potaarde is ongeschikt om stekken in te laten wortelen omdat die aarde teveel vocht vasthoudt waardoor de stekken gaan rotten. De grond die wel gebruikt kan worden bestaat voor twee delen uit turfmolm en voor een deel uit scherp zand. De bovengrond wordt afgedekt met een laagje scherp zand om te voorkomen dat onkruid het voedsel wegneemt.

Wortelvorming

Het vormen van wortels duurt in het algemeen drie tot vijf weken. Daarna wordt nog twee tot drie weken gewacht voordat de stek uitgeplant wordt.

Stekmethodes

Voor het stekken van planten bestaan verschillende methodes. Bij alle methodes gaat het erom dat aan een deel van de plant wortels ontstaan. Op die manier ontstaat het begin van een nieuwe plant die verder kan uitgroeien.

Scheutstekken

Bij de techniek van scheutstekken wordt de stengeltop in de grond gestoken. Ingeval het een takstek betreft, ook wel houtstek genoemd, moet de stek eerst goed uitgerijpt zijn voordat hij in de grond wordt gestoken. Sommige bedrijven houden zich uitsluitend bezig met het produceren van dit type ongewortelde stekken die meteen na het knippen van de moederplant op transport worden gezet naar de klant.

Bladstek

Bij bladstek wordt de bladvoet in de grond gestoken of plat op de grond gelegd. Bij sommige planten kan het blad in stukjes worden gesneden en daarna op de grond worden gelegd.

Wortelstek

De manier van stekken waarbij een deel van de wortel in de grond wordt gelegd heet wortelstek. Bij deze stekmethode moet de grond wel goed vochtig gehouden worden door te sproeien.

Afleggen

Een speciale manier van stekken is het afleggen waarbij een stengel of tak naar de grond wordt gebogen en voor een deel met grond wordt bedekt.

Marcotteren

Ook een speciale manier is marcotteren, dat ook wel Japans afleggen of luchtafleggen wordt genoemd. Hierbij wordt een stengel verwond en wordt daarna om de wond een plastic zakje met vochtig veenmos gebonden en zullen zich wortels gaan vormen.