Het wit hoefblad is een plant uit de composietenfamilie

In de late winter, half februari, tussen de gevallen bladeren van afgelopen herfst, komt de grond in beweging. De grond scheurt open en langzaam komen de bloemen tevoorschijn en na twee weken worden de vele witte bloemen zichtbaar van het wit hoefblad. De steel groeit en de vele geurende bloemen bloeien eind februari en maart op voedselrijke en vochtige grond, bij de vijver. Na de bloei komen pas de bladeren tevoorschijn en is de gehele oever van de vijver bezet met grote bladeren.

• Beschrijving wit hoefblad
• Hoe ziet het wit hoefblad eruit
• Bladeren
• Bloem
• Tweehuizig
• Buisbloemen
• Biotoop

Beschrijving wit hoefblad

Het wit hoefblad (Petasites albus) is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae) en uit het geslacht Petasites (hoefblad). De plant is een overblijvende soort en behoort tot de stinsenplanten. Oorspronkelijk komt het wit hoefblad uit de bergen van Midden-Europa en West-Azië en werden geplant op buitengoederen. Het wit hoefblad is eveneens te koop als sierplant en wordt aangeplant in parkbossen op schaduwrijke plaatsen met vochtige, voedselrijke grond. Ze wordt 5 tot 30 cm hoog en bloeit in het vroege voorjaar. Het is een overblijvende en geurende plant. Door de kruipende wortelstok breidt wit hoefblad zich uit en groeit ze in groepen. Overblijvende planten kunnen meerdere malen in hun leven bloeien. De plant lijkt op het bekendere groot hoefblad (Petasites hybridus) na de bloei. De bloemen zijn echter duidelijk wit of geelwit en ruiken zoet en de bloemen van het groot hoefblad zijn roze of lila-achtig tijdens de bloei. De bladeren die na de bloei tevoorschijn komen zijn net iets groter dan het groot hoefblad. Andere Petasites soorten zijn:

• Groot hoefblad- Petasites hybridus
• Japans hoefblad- Petasites japonicus
• Winterheliotroop- Petasites pyreaicus

Verschil
Het zijn vergelijkbare soorten. De bladeren van het groot hoefblad en wit hoefblad lijken op elkaar. Beiden hebben opvallend grote bladeren, die pas na de bloei verschijnen. Naast het verschil in de kleur van de bloemen, bloeit het wit hoefblad eerder dan het groot hoefblad. Het Japans en wit hoefblad lijken het meest op elkaar maar de schutbladeren bij het Japans hoefblad zijn breder. Bij het Japans hoefblad zijn ze twee tot vier centimeter breed en bij het wit hoefblad erg smal, nog geen centimeter.

Hoe ziet het wit hoefblad eruit

Het wit hoefblad heeft een kruipende wortelstok waardoor de plant zich het meest vermeerdert. Het is ook de reden waarom ze vaak in groepen groeien. Breek hier een stuk van de knolachtige wortel af en verplaats deze naar de plek waar het wit hoefblad moet groeien. De eerste grondbladeren verschijnen bij het wit hoefblad aan het einde van de bloeiperiode. Het wit hoefblad is namelijk een naaktbloeier. Eerst komen de bloemen en daarna pas het blad. De grondbladeren zijn hartvormig als een hoef, gesteeld, getand tot stekelpuntig; van onderen blijvend grijsviltig en van boven verdwijnt de viltige kleur en de bladeren kunnen een doorsnee krijgen tot wel 30 centimeter.

Bladeren

Later zijn de bladeren bleker met nier tot hartvormige insnijdingen aan de voet. Aan de onderzijde zijn de bladeren witviltig behaard. De viltige bekleding aan de onderzijde, houdt de huidmondjes open in een vochtige omgeving, zodat de verdamping steeds door kan gaan. De nerven bij de grondbladeren lopen niet helemaal door tot het einde van het blad en zijn door bladmoes omgeven. De rechtopstaande en ronde stengel heeft bleke schubben. De bleke zacht groene schubben zijn lancetvormig en lopen tijdens de zaadvorming uit tot wel 70 centimeter lang. De bladsteel is aan de bovenkant rond.

Bloem

Wit hoefblad is een overblijvende plant. Ze wordt 5 tot 30 cm hoog en bloeit in februari en maart/april, met geurende (geel)witte ronde tot kegelvormige bloemtrossen. De bloemtrossen zijn geurende bloemhoofdjes. Het wit hoefblad komt in twee vormen voor. De ene soort heeft weinig en onontwikkelde stampers met veel en goed ontwikkelde meeldraden: de mannelijke bloem. de andere soort heeft vruchtdragende stampers: de draadvormige vrouwelijke bloem.

Tweehuizig

De plant is dus tweehuizig en de mannelijke en vrouwelijke planten staan vaak niet in elkaars nabijheid. De nectarverzamelaars (bijen) komen hoofdzakelijk op de mannelijke bloemhoofdjes af. De vrouwelijke bloem heeft geen levert geen nectar omdat de nectariën ontbreken. Als er een kolonie mannelijke bloemen in de buurt staat, wil er wel eens een bij overspringen en bestuiving tot stand komen.

Buisbloemen

De bloemhoofdjes zijn witachtig en in het midden vinden we de buisbloemen. Het gele hart van een dergelijk bloemhoofdje bestaat uit buisbloemen (bij buisbloemen is de kroon vergroeid tot een buis) die een beetje geelachtig wit zijn. Ze worden langwerpig en ongeveer 0,25 centimeter groot. Bij de mannelijke planten zijn ze groter en ze groeien dichter opeen, met tot 45 bloemen in een brede tros vormen De bloemhoofdjes zijn omgeven door een lichtgroen omwindsel. Bij een uitgebloeid wit hoefblad zien we dat de afzonderlijke bloemen verder uit elkaar staan om ruimte te geven aan het vruchtpluis. Het vruchtpluis wat verandert in een dopvrucht/nootje.

Biotoop

Het wit hoefblad staat op vochtige, beschaduwde tot zonnige plaatsen. Plekken zoals bossen en waterkanten. Van oorsprong komt de soort niet uit Nederland. Van oorsprong wordt het wit hoefblad gevonden in de bergen van Midden-Europa en West-Azië. De plant handhaaft zich in Nederland en is dus een stinzenplant. In Nederland is de soort tevens te koop als sierplant en kan zich lang en goed in het voorjaar op vochtige en voedselrijke grond.

Naam van wit hoefblad (Petasites albus)
Voor Nederlands sprekenden is heel duidelijk dat het wit hoefblad vernoemd is naar zijn verschijningsvorm. De plant bloeit eerst wit en krijgt dan hartvormige bladeren die eruit zien als een hoef, een hoef van een paard. Ook de Latijnse benaming heeft te maken met de bladeren. Het woord Petasites betekent hoed of muts. De bladeren lijken erop want ze worden zo groot als een hoed. Albus betekent wit.