Japanse kornoelje: witte bloemen en aarbei-achtige vruchten

Een bloeiende Japanse kornoelje (Cornus kousa) geeft veel witte blaadjes in het voorjaar, zodat het wel lijkt of de struik bezet is met heel veel witte koolwitjes. In de zomer mooi groen blad en in het najaar vallen de rood tot oranje-achtige vruchten op, naast het prachtig gekleurde blad. De Japanse kornoelje is een heester die vrij langzaam groeit maar wel tot 6 meter hoog kan worden. De Japanse kornoelje mag in de zon en in de halfschaduw. De Japanse kornoelje is familie van andere soorten kornoelje zoals de gele en rode kornoelje.

• De Japanse kornoelje (Cornus kousa)
• Beschrijving
• Bloem en blad
• Vruchten
• Naamgeving
• Snoeien

De Japanse kornoelje (Cornus kousa)

De Japanse kornoelje behoort tot de kornoeljefamilie (Cornaceae) en het geslacht Cornus. Het is een uitheemse soort. Dit houdt in dat de oorsprong elders ligt, en wel in Japan, China en Korea waar de heester langs randen van bossen staat en als struikvegetatie dient. Cornus kousa groeit op alle grondsoorten als deze maar niet kalkrijk is. De groeiwijze is meestal heestervormig maar de Japanse kornoelje kan ook uitgroeien tot een boom. De levensverwachting is tot wel 100 jaar.

Soorten

De soort kent vele cultivars waaronder:

• Cornus kousa ´China Girl´: met roomwitte schutbladen
• Cornus kousa ´Goldstar´: bontbladig met witte schutbladen
• Cornus kousa ´Milky Way´: witte schutbladen, en met vruchten van 2,5 tot 4 cm groot
• Cornus kousa chinensis ´Snowboy´: bontbladig
• Cornus kousa ‘Chinenses', een boom, die in alle maten groter is

Beschrijving

De Japanse kornoelje is familie van de kornoeljefamilie, net als de gele kornoelje. De kornoelje heeft sterke takken: de in 1991 gevonden mummie in het Ötztal, had pijlen bij zich, gemaakt van kornoeljetakken. Kornoelje (Cornus) is een geslacht van dertig tot vijftig soorten struikachtige planten en bomen in de kornoeljefamilie (Cornaceae). De Japanse kornoelje is hier een soort van. De Japanse kornoelje verliest in de winter zijn blad. Het donkergroene blad is licht golvend en kleurt in de herfst langzaam mooi rood. De onderzijde is blauwgroen en licht behaard. De heester groeit in de eerste jaren met takken die lijken op de vorm van een vaas. De takken groeien schuin omhoog en later maken de takken meer de ronde vorm van een struik/boom. Wie de Japanse kornoelje wil aanschaffen, moet er wel rekening mee houden dat de struik even breed als hoog wordt. Gemiddeld 3 meter tot 6 meter hoog! Plant deze kornoelje op plek waar het redelijk windluw is en waar de zon nog komt. De winterharde plant overleeft in de winter temperaturen van -20 graden.

Bloem en blad

De Japanse kornoelje bloeit in juni/juli met roomwitte ‘schijn’bloemen. Het is de hoeveelheid bloemen, die de plant doen opvallen in het late voorjaar. De bloemen zijn eigenlijk schutbladen en het bloemhoofdje geeft na de bloei een mooie aardbei-achtige vrucht in het najaar. Elk bloemhoofdje wordt omgeven door vier witte schutbladen. Het schutblad is het witte tot roomwitte blad, (met soms een roze randje of puntje) dat in het midden van de schutbladeren (bracteëen) het bloeihoofdje draagt. Deze schutbladen lijken de bloemen en zijn soms zo veelvuldig aanwezig, dat het blad zelfs niet meer te zien is. De ‘bloem’bladeren zijn 3 tot 5 centimeter breed en zijn aan de top spits. De ‘bloem’ heeft 4 meeldraden en een vruchtbeginsel dat na de bloei een 1,5 tot 2,5 cm grote bes van steenvruchtjes vormt die op een aardbei lijkt. De schutbladeren en de vruchten van de Chinese kornoelje (Cornus kousa chinensis) zijn groter dan die van de Japanse kornoelje (Cornus kousa.)

Vruchten

Na een warme zomer verschijnen in september, rood tot oranje kleurige, aardbeiachtige vruchtjes op een tot 4 centimeter lange steel. Hoe rijper de vrucht hoe roder de steel. De vruchten hebben een doorsnede van ca. 2 centimeter. Ze zijn lekker en kunnen rauw of gekookt gegeten worden (de een vindt ze lekker, de ander veel te zuur). Achter de harde schil, die we beter niet vers kunnen eten, verstopt zich bij rijpheid (september-oktober), het puddingachtige vruchtvlees. Vogels zijn er dol op, en om de vogels voor te zijn, wordt het vaak ingemaakt omdat vers geplukt de vruchten maar een aantal dagen goed blijven.

Jam maken

Om jam te maken ga je als volgt te werk:

• was 1 kilogram rijpe vruchten en kook deze een half uur op zacht vuur;
• zeef de vruchten en voeg pectine (de vrucht is pectine-loos) of rabarber of citroenen (pectinerijk) toe of een halve kilo geleisuiker toe op 1 kilo moes;
• laat het geheel nog 1 minuut koken;
• doe het dan in (weck) potten die goed in soda water gewassen zijn en laat de glazen potten met een schroefdeksel even op de kop staan.

De steenvrucht is bes-achtig, bobbelig en geen lang leven beschoren (vogels). De bessen van de Japanse kornoelje zijn rijp wanneer ze rood kleuren.

Naamgeving

De naam Japanse kornoelje (Cornus kousa) komt uit het Latijn en ‘cornu’ betekent ‘hard hout’ of ‘hoorn’. Zo hard dat er 3000 jaar voor Christus, pijlpunten van gemaakt werden. Ook lijkt de eerste jaren de Japanse kornoelje op een hoorn of vaas, omdat de takken in de winter schuin omhoog staan. De oorsprong is o.a. Japan waar de Japanse kornoelje zijn basis heeft en kousa is in de Japanse volksmond: plant.

Snoeien

Als het niet vriest, alleen na de winter het dode hout wegknippen tot het levende hout. De heester verdraagt geen sterke snoei. Wanneer snoei toch nodig is kan dat na de bloei (eind juni). Naar binnen groeiende takken bijvoorbeeld. Takken met een andere kleur blad of een ander model blad, meteen weg knippen. Een Japanse kornoelje verjongen (bijvoorbeeld omdat de plant te groot is) moet in etappes. Knip 1/3 van de takken die uit de grond komen weg, de volgende keer de andere kant en vergeet ook het midden van de struik niet. Na drie jaar is de struik dan vernieuwd.