Japans hoefblad behoort tot de composietenfamilie

Het Japans hoefblad is in Nederland en België een zeldzame vaste plant. Van oorsprong komt de plant uit Korea, China en Japan. In de eerste helft van de negentiende eeuw is de plant uit Japan meegenomen naar Europa. De plant werd aangeplant in grote tuinen van kastelen en landgoederen. Een bijzondere plant welke begint te groeien in het voorjaar als een groen tulpenblad wat uit de grond komt. Met de bloemknop al zichtbaar. Het lijken bladeren die de bloemknop omringen maar de echte bladeren komen pas na de bloei van het ‘boeketje’ witte bloempjes.

• Japans hoefblad (Petasites japonicus)
• Beschrijving Japans hoefblad
• De bloem
• Woekeraar
• Weetjes

Japans hoefblad (Petasites japonicus)

Het Japans hoefblad (Petasites japonicus) is een zeldzame plant in Nederland en hoort bij de familie van de composietenfamilie (Asteraceae). De soort is afkomstig uit Japan en wordt in Nederland aangeplant in parkachtige bossen rondom vijvers of water en is een stinzenplant. Een benaming voor een groep bijzondere verwilderde voorjaarsbloemen die vanaf ongeveer eind 19de eeuw werden aangeplant in ons land op oude landgoederen, boerenhoven, kastelen, pastorietuinen en buitenplaatsen.

Stinzenplanten

Stinzenplanten hebben hun oorsprong in veelal zuidelijker gebieden. Stinzenplanten zijn bijvoorbeeld:

• Blauwe anemoon(Anemone apennina);
• Blauwe druifjes (Muscari botryoides);
• Bosanemoon (Anemone nemorosa);
• Boerenkrokus (Crocus tommasinianus);
• Bosgeelster (Gagea lutea);
• Bostulp (Tulipa sylvestris);
• Daslook (Allium ursinum);
• Kievitsbloem (Fritillaria meleagris);
• Lelietje der dalen (Convallaria majalis);
• Lenteklokje(Leucojum vernum);
• Oosterse sterhyacint (Scilla siberica);
• Sneeuwklokje (Galanthus nivalis);
• Wilde hyacint (Scilla non-scripta);
• Wilde narcis (Narcissus pseudonarcissus);
• Winterakoniet (Eranthis hyemalis)

Bijgoed

Het Japans hoefblad wordt gezien als bijgoed met betrekking tot de stinzenflora. Tot bijgoed worden de stinzenplanten gerekend die niet behoren bij de narcissen, tulpen en hyacinten. Ander stinzenplanten die tot bijgoed horen zijn bijvoorbeeld:

• Donkere ooievaarsbek(Geranium phaeum);
• Gele dovenetel (Lamiastrum galeobdolon);
• Gebroken hartje (Dicentra spectabilis);
• Maarts viooltje(Viola odorata);
• Kleine sneeuwroem (Chionodoxa sardensis);
• Oosterse anamoon(Anemone blanda);
• Slanke sleutelbloem(Primula elatior);
• Gewooon speenkruid (Ficaria verna);
• Wilde akelei (Aquilegia vulgaris);
• Wit hoefblad(Petasite albus).

Beschrijving Japans hoefblad

De plant wordt ongeveer 5 tot 20 cm hoog en bloeit in het voorjaar van maart tot april. Het Japans hoefblad komt bolvormig uit de grond. Vervolgens komt uit het midden de holle, ronde bloemstengel omhoog, omgeven door zachtgroene puntvormige schutbladeren. Bij het Japans hoefblad ontwikkelen zich eerst de bloemen en pas na de bloei komen er enorme bladeren uit de grond. Grote, onregelmatig getande en groene bladeren die wel een meter breed kunnen worden. Wanneer het in de zomer zonnig en droog weer is, liggen de bladeren slap op de gronden en richtten zich ’s nachts weer op. Verleidelijk is het om bij de kweker Japans hoefblad te kopen. Mooie voorjaarsbloemen in de lente en in de zomer mooi groen langs een vijver of braakliggend stuk natte grond. Het Japans hoefblad heeft echter dikke ondergrondse wortelstokken die van een paar planten al snel honderden nieuwe bloeistengels en grote bladeren geven.

De bloem

De bloemen zijn niet zuiver wit en de gesteelde hoofdjes zijn dicht opeen geplaatst en maken dat het lijkt op een bolvormig boeketje van vele kleine bloemhoofdjes bij elkaar. Prachtig om te zien. De schutbladeren houden de bloemhoofdjes bij elkaar en maken het ‘boeket’ af. De vroeg bloeiende bloemen worden bezocht door de eerste hommels, vlinders en honingbijen die actief worden na de winterperiode. Het Japans hoefblad is een van de vroegst bloeiende bloemen voor de nectar en stuifmeel. De zaden rijpen in maart.

Woekeraar

Het is een woekeraar die in toom gehouden moet worden. Worden een aantal wortelstokken in de natuur ‘gedumpt’, op een vochtige en natte plaats, dan zal ook hier het Japans hoefblad de komende jaren te vinden zijn!

Weetjes

1. Naamgeving van Japans hoefblad (Petasites japonicus). De botanische geslachtsnaam Petasites kan afgeleid zijn van het Griekse woord petasos dat ‘breedgerande hoed’ wat kan verwijzen naar de grote bladeren. De soortnaam albus betekent ‘wit’ en verwijst naar de kleur van de bloemen.
2. De bladstelen en stengel kunnen, net als bij rabarber, gegeten worden. Ook de jonge bloemknoppen kunnen gegeten worden. In Japan heeft men een techniek (aku-nuki), die het veilig consumeren van de plant mogelijk maakt.
3. Want net als bij andere Petasites soorten, bevat ook het Japans hoefblad de stof Pyrrolizidine alkaloïden (PA’s). Een leverweefsel beschadigende stof. Ook de kankerverwekkende stof petasitenine (PA), komt voor in de jonge bloemsteel van het Japans hoefblad, wijst onderzoek uit.
4. Een ander soort Petasites is het groot hoefblad (Petasites hybridus). Het groot hoefblad heeft bladeren met een doorsnee tot 70 centimeter en het blad van het Japans hoefblad is nog groter. Een doorsnee van 80 centimeter tot een meter! De Engelsen noemen de plan dan ookt: giant butterbur (gigantisch hoefblad).