De verschillende soorten wormen bij huisdieren

Wormen zijn een heel uiteenlopende groep en telt meer dan 25.000 soorten. Wormen vallen taxonomisch gezien nog onder het rijk van de dieren of Animalia. Het zijn ongewervelde dieren maar zijn elk zeer divers in levenswijze en ontwikkeling. Zo zijn sommigen parasitair terwijl anderen dit niet zijn. Verder zijn ze ook zeer verschillend naar de omgeving waar ze in leven. Ze komen zowel op land als in water voor. Kortom de wereld van de wormen is een fascinerend gegeven om te ontdekken.

Algemene taxonomie bij de wormen

• Haakwormen of Acanthocephala
• Ringwormen of Annelida
• Pijlwormen of Chaetognatha
• Tandmondwormen of Gnathostomulida
• Rondwormen of Nematoda
• Snaarwormen of Nematomorpha
• Snoerwormen of Nemertea
• Fluweelwormen of Onychophora
• Platwormen of Platyhelminthes
• Spuitwormen of Sipuncula
• Peniswormen of Priapulida

De Haakwormen

Algemeen

De Haakwormen of Acanthocephala zijn ongewerveld en parasitair. Parasitair betekent dat zij leven ten koste van de gastheer. Dit kan het dier ziek maken of zelfs doden. Hun naam is afgeleid van het twee griekse woorden, akanthos (stekel) en kephalè (hoofd). De naam komt doordat hun plooibaar hoofd het uitzicht van een haak heeft.

Haakwormen komen voornamelijk voor in de maag en darmen van ongewervelde dieren, vissen, amfibieën, vogels en zoogdieren. Daar gaan ze zich als het ware vasthaken aan de darmwand en zich voeden met het bloed van het darmweefsel.
Besmetting kan zowel gebeuren langs de mond als door de huid.

Door hun parasitaire levenswijze zijn vele stelsels zoals het ademhalingsstelsel en het spijsverteringsstelsel weggevallen om zo plaatst te maken voor de organen die ze nodig hebben om zich voort te planten.

Kenmerken van de haakworm:

• Het lichaam heeft meer dan twee cellagen, weefsels en organen.
• Haakwormen zijn billateraal symmetrisch.
• De lichaamsholte is een pseudocoeloom.
• Bij de haakwormen ontbreekt het spijsverteringsstelsel.
• Haakwormen zijn omgeven door een epidermis met grote nuclei of kernen.
• Bezit een zenuwstelsel met ganglion.
• Niet in het bezit van een bloedsomloop of circulair stelsel.
• Geen ademhalingsstelsel.
• voortplantingsstelsel met vivipare embryo's.

De Ringwormen

Algemeen

De Ringwormen of Annelida danken hun naam aan het latijnse woord Annellus (ring). Deze groep omvat maar liefst 15.000 soorten met onder andere de regenworm en de bloedzuiger. Deze wormen komen voornamelijk in vochtige omgevingen voor, toch zijn er enkele soorten die ook op land leven. Afhankelijk van de soort kunnen ze zowel parasitair als niet - parasitair leven.

Kenmerken van de Ringworm

• Sterke segmentatie met een coeloom of lichaamsholte in elk segment.
• Aanwezigheid van een excretie- en ademhalingsstelsel.
• Aan de buitenkant van elk segment zijn twee uitsteeksels of parapodia aanwezig. Zij functioneren als een kieuw.

De Pijlwormen

Algemeen

De Chaetognatha of Pijlwormen zijn ongewervelde carnivore wormen die uitsluitend onder water leven. Slechts een honderdtal soorten zijn tot nu toe bekend. Sommige Pijlwormen gebruiken een neurotoxine om hun slachtoffer te verlammen. De meest bekende soort onder de Pijlwormen is Plankton.

Kenmerken van de Pijlwormen

• Langwerpig lichaam.
• Lichaam bedekt met een cuticula.
• Gesegmenteerd lichaam met kop, lijf en staart.
• Haakvormige uitsteeksels aan het uiteinde van de kop. Deze functioneert als mond.
• Het lijf heeft twee zijdelingse vinnen en een staartvin, die zorgt voor de voortbeweging van de Pijlworm.

De Tandmondwormen

Algemeen

De Tandmondwormen of Gnathostomulida zijn tweeslachtige wormen met 91 bekende soorten. Toch zouden er ongeveer zo'n 1000 onbeschreven soorten zijn. De reden voor zoveel onbekende soorten is dat deze soort wormen zeer snel vergaan na hun dood.
Ze komen vooral voor in water en modderige omgevingen, en zijn te vinden over de ganse wereld. Hun voeding bestaat vooral uit bacteriën en diatomeeën. Diatomeeën zijn een algensoort met een extern skelet van kiezel.

Kenmerken van de Tandmondwormen

• Bezitten geen lichaamsholte.
• Hebben een spijsverteringskanaal maar het is niet volledig.
• Slechts één lichaamsopening die zowel de functie van mond als anus uitvoert.
• Het ganse lichaam van de Tandworm is bedekt met trilharen.
• Tandwormen zijn hermafrodiet: ze bezitten zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsdelen.
• Voortbeweging gebeurt door snelle spiercontracties en door de trilharen.

De Rondwormen

Algemeen

De Rondwormen of Nematoda danken hun naam aan het Grieks, waar het zoveel als draadachtig betekend. Er zijn ongeveer 25.000 soorten rondwormen beschreven, maar er zijn er vast en zeker nog veel meer. De rondworm is namelijk één van de meest voorkomende soorten op deze wereld.
Rondwormen zijn zowel parasitair als niet - parasitair afhankelijk van de soort. De niet - parasitaire Nematoda leven in de bodem van dode organische stoffen en brengen zodoende geen schade toe aan het andere organisme. Andere Nematoda zijn dan weer parasitair zoals de spoelwormen die je in het darmkanaal van besmette zoogdieren vindt.
Nematoden zijn er in verschillende maten en gewichten. Sommige soorten kunnen maar liefst 8 meter lang worden, terwijl anderen niet met het blote oog zichtbaar zijn.

Kenmerken van de Rondwormen

• Bezitten een spijsverteringsstelsel met een oermond.
• Stoffen worden getransporteerd door middel van diffusie daar de rondworm geen bloedvatenstelsel of ademhalingsstelsel bezit.
• Rondwormen zijn in het bezit van een pseudocoeloom dat met vocht is gevuld. Daar de rondworm zijn stoffen opneemt en vrijlaat door middel van diffusie helpt het met vocht gevulde pseudocoeloom dit proces.
• Deze soort vervelt regelmatig. Dit gebeurt doordat de cuticulalaag die het dier omgeeft niet meegroeit met het dier zelf.
• Rondwormen bezitten een zenuwstelsel. Dit bestaat uit twee banen. Een baan is te vinden langs de rugzijde, de andere langs de buikzijde. Zij kunnen elkaar ook kruisen.
• Parasitaire wormen zijn meestal veel groter dan de niet - parasitaire wormen.

De Snaarwormen

Algemeen

De Snaarwormen of Nematomorpha zijn waarschijnlijk één van de meest fascinerende in de wereld van de wormen. Ze zijn parasitair en bevinden zich in de hersenen van hun gastheer. Meestal gaat dit om sprinkhanen en krekels.
Door hun goed gekozen locatie kunnen zij het gedrag van hun gastheer beïnvloeden, bijvoorbeeld het opzoeken van water. Zodat zij naar soortgenoten kunnen zoeken om zich voort te planten.

Kenmerken van de Snaarwormen

• Snaarwormen worden ook paardehaarwormen genoemd, door hun lang en dun uitzicht.
• Bezitten geen duidelijk hoofd, maar wel een verdikking van de cuticula.
• Volwassen wormen bezitten longitudinale spieren met als functie de voortbeweging. Jonge Snaarwormen bezitten deze ook maar gebruiken ze niet, doordat ze parasitair zijn hebben ze geen behoefte om te bewegen.
• Snaarwormen hebben 4 levensfasen: ei, pre-parasitaire larve, parasitaire larve en vrijlevende volwassene.

De Snoerwormen

Algemeen

De Snoerwormen of Nemertea leven grotendeels in zoet water of op het land. De meeste zijn ook uitstekende zwemmers. Ongeveer 1400 soorten zijn bekend en beschreven. Snoerwormen zijn vooral jagers, zoekend naar een prooi van ongeveer dezelfde grootte. Typerend hierbij is het bezit van een slurfachtig orgaan met een gifstekel, gebruikt om de prooi te verdoven.

Kenmerken van de Snoerwormen

• Lang en cylindrisch afgeplat lichaam.
• Het lichaam is ook bedekt met trilharen.
• De kop is niet altijd goed zichtbaar, toch zijn er oogvlekken en kopgleuven aanwezig.
• Er is een voortplantingsstelsel aanwezig.

De Fluweelwormen

Algemeen

De Fluweelwormen of Onychophora komen ongeveer al zo'n 500 miljoen jaar op deze aarde voor. Momenteel zijn er zo'n 200 soorten gekend. Er werden al meer dan 200 soorten beschreven maar ondertussen zijn er al een groot deel Fluweelwormen uitgestorven.
De fluweelworm leeft hoofdzakelijk in tropische en subtropische gebieden. Toch vindt je ze ook in sommige delen van Europa terug. Daar ze vooral 's nachts actief zijn, was er voordien weinig over Fluweelwormen gekend. Nu worden ze beter bestudeerd door biologen. Recent werd ontdekt dat de reden waarom ze vooral 's nachts leven te maken heeft met het feit dat ze licht schuwen.
Alle soorten Fluweelwormen leven in de bodem, dit omdat zij niet kunnen klimmen.

Kenmerken van de Fluweelwormen

• Fluweelwormen bezitten een langwerpig lichaam met aan weerszijden tientallen kleine pootjes.
• Het lichaam wordt niet beschermd door een verhard exoskelet.
• Fluweelwormen zijn hoofdzakelijk carnivoor en jagen op kleine ongewervelde dieren.
• Er is een voortplantingsstelsel aanwezig.

De Platwormen

Algemeen

Platyhelminthes of Platwormen vindt je het meest terug in zeer vochtige omgevingen. Ze komen zowel parasitair als niet-parasitair voor. De niet - parasitaire soorten zijn hoofdzakelijk vrijlevend en voeden zich met afval van andere dieren, ook jagende soorten komen voor. Een voorbeeld van een parasitaire soort is Botulus microporus die voornamelijk parasiteert op het lancetvisje.

Kenmerken van de Platwormen

• Platwormen bezitten een lang en plat lichaam met een goed zichtbare kop. Aan weerzijde van de kop bevinden zich twee ogen.
• Ze zijn niet in het bezit van een bloedvatenstelsel waardoor alle opname en afgave van stoffen gebeurt door diffusie. Dit betekend dat de stoffen door de huid de organen en weefsels bereiken.
• De mond en uitmonding van de geslachtsorganen bevindt zich bij de meeste soorten aan de buikzijde van het lichaam van de platworm.
• De aanwezigheid van spieren en trilharen maakt voortbeweging mogelijk.
• Bij de platworm is ook een spijsverteringsstelsel aanwezig waar de spijsvertering gebeurt door fagocytose.
• Platwormen zijn tweeslachtig, dit betekend dat ze zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtscellen produceren.

De Spuitwormen

Algemeen

Spuitwormen of Sipuncula worden ook wel eens pindawormen genoemd. De naam pindawormen werd gegeven doordat ze in groep lijken op een pindanootje. Spuitwormen leven zowel op land als in water. Ze voeden zich met organisch materiaal te vinden op de zeebodem of in zand.

Kenmerken van de Spuitwormen

• Het lichaam van de spuitworm is lang, cilindrisch en ongesegmenteerd.
• Ze zijn in het bezit van een spijsverteringsstelsel.

De Peniswormen

Algemeen

Peniswormen of Priapulida is een zeer aparte soort onder de wormen. Slechts 16 soorten zijn bekend. Hun leefmilieu is voornamelijk in het slib van koude zeeën en oceanen. Ze kunnen voorkomen van 1 tot 4000 meter onder water.

Kenmerken van de Peniswormen

• Fors gebouwd lichaam. Op het lichaam bevinden zich uitwendige ringen die gemakkelijk waarneembaar zijn. Toch zijn deze ringen niet gesegmenteerd.
• Het lichaam is omgeven door een harde cuticula laag.