Zeeschildpad, een schildpaddensoort

Zeeschildpadden (families: Cheloniidae en Dermochelyidae) zijn reptielen, die al meer dan 200 miljoen jaar geleden op aarde leefden. Honderd miljoen jaar later verhuisden sommige soorten ook naar de zee. Zes van de zeven soorten schildpadden worden momenteel met uitsterven bedreigd. Omdat er over de platrug zeeschildpad weinig bekend is, kunnen onderzoekers niet met zekerheid vaststellen of ook deze soort met uitsterven wordt bedreigd.

Geboorte van een zeeschildpad

Na acht weken kruipen de eerste jonge zeeschildpadjes uit hun ei. Het eerste gevaar dient zich al voor: hun moeder is weg, dus bescherming hebben ze niet. Daarom is het van groot belang dat de schildpadjes zo snel mogelijk het water in gaan. De jongen komen ’s nachts uit hun ei. Er zijn dan minder zeevogels en roofdieren in de buurt die een bedreiging kunnen vormen. De jongen oriënteren zich door te kijken naar de donkere struiken/duinen aan de ene kant en de lichte horizon aan de andere kant. Op die manier weten ze waar ze heen moeten gaan. In zee is het veiliger voor de jongen. Met de eierdooier afkomstig uit hun ei kunnen ze drie dagen doen. Ondanks deze vorm van voedsel sterven de meesten binnen twee dagen. Dat komt voornamelijk door de vele vijanden die op de loer liggen zoals haaien en krabben. Een nest bestaat uit meer dan honderd eieren. Naar schatting wordt slechts één op de duizend zeeschildpadjes volwassen.

Aantal zeeschildpadden

Onderzoekers kunnen moeilijk vaststellen hoeveel zeeschildpadden er nog precies in leven zijn. Dat komt omdat de schildpadden het grootste gedeelte van de tijd in zee zijn en enorme afstanden afleggen. Van gebieden waar ze hun voedsel halen zwemmen ze naar andere plaatsen om er eieren te leggen. De vrouwtjes die aan land komen om nesten te maken zijn makkelijk te tellen. Aan de hand daarvan kunnen de onderzoekers een schatting maken van het totale aantal. Tellingen hebben uitgewezen dat de zeeschildpad ernstig wordt bedreigd. In Mexico bijvoorbeeld is het aantal kemps zeeschildpadden in slechts ientallen jaren verminderd van 40.000 naar ca. 500 stuks.

Bedreiging van de zeeschildpad

Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij de bedreiging van zeeschildpadden. De belangrijkste is de mens. Door stranden als recreatiegebied te gebruiken vernielen ze het leggebied van de zeeschildpad. De vrouwtjes die eieren op het strand komen leggen schrikken van het lawaai van het verkeer dat langs de stranden raast. Net uitgekomen jonge zeeschildpadjes raken door de lichten van hotels en auto’s in de war, waardoor ze niet meer weten welke kant ze op moeten lopen om naar de zee te gaan. Het is noodzakelijk dat de jongen de zee snel vinden, anders drogen ze uit.
Een andere bedreiging is de hoeveelheid afval op het strand. Omdat zeeschildpadden kwallen eten, zien ze plastic zakjes al snel aan als hun voedsel. Het gevolg is dat veel schildpadden erin stikken. Het koraal is een belangrijk leefgebied van de zeeschildpad. Net als de schildpad wordt ook het koraal ernstig bedreigd. Klimaatverandering, toerisme en dynamietvisserij spelen hierbij een belangrijk rol. In het koraal is veel voedsel voor de zeeschildpad te vinden, waaronder kwallen, krabben en sponzen. Niet alleen het leefgebied van de zeeschildpad wordt bedreigd, ook de schildpad zelf is een aardige vangst voor veel mensen. Het groende vet van de groene zeeschildpad wordt bijvoorbeeld gebruikt om er soep van te maken (vandaar de naam soepschildpad). Ook de eieren worden door de mens als een lekkernij gezien. In landen zoals Mexico of Indonesië kunnen toeristen zelfs schilden kopen. Vooral het bruingele schild van de karetschildpad is een van de populairste souvenirs.

Bescherming van de zeeschildpad

Het Wereld Natuur Fonds (WNF) zet zich in om de zeeschildpad te beschermen. Belangrijke legstranden en zeegebieden worden bijvoorbeeld al wettelijk beschermd. In deze Marine Protected Areas (MPA’s) is visserij verboden of slechts beperkt toegestaan. Op de beschermde legstranden is het pakken van eieren verboden en er mag niet worden gebouwd. De Arafura Zee ten noorden van Australië is één van de belangrijkste projecten waar het WNF aan werkt. Zes van de zeven soorten leven namelijk in die ondiepe zee. Vervuiling van de Arafura Zee zorgt voor de bedreiging van veel schildpadden. Veel schildpadden raken in netten verstrikt of krijgen afvalwater naar binnen. Regelmatig treffen vissers dode zeeschildpadden in hun netten aan. Het WNF dringt erop aan luikjes te gebruiken die in de netten zitten. Dat luikje kan door de zeeschildpad open worden geduwd zodra hij in het net zit. In Amerika is het gebruik van deze luikjes verplicht.

Soorten zeeschildpadden

Er zijn verschillende soorten zeeschildpadden. Een opsomming:

Groene zeeschildpad

Een andere naam voor deze soort is soepschildpad. Hij heeft echter een bruin schild. Deze schildpadden komen voornamelijk voor in Australië. Een groene zeeschildpad kan een lengte hebben van 1.25 meter en een gewicht van meer dan 200 kilo. Er zijn nog ca. 200.000 schildpadden van deze soort over.

Lederschildpad

De lederschildpad heeft een zacht, leerachtig schild. Hier heeft de schildpad zijn naam aan te danken. Lederschildpadden leven in de buurt van Canada, Ijsland en Noorwegen. Ze kunnen hun lichaamstemperatuur hoger houden dan de temperatuur van het zeewater, waardoor ze het niet koud hebben. Er zijn zelfs lederschildpadden bij ijsbergen gesignaleert. De lederschildpad is de grootste van alle soorten, met een lengte van 1.60 meter. Zijn gewicht bedraagt 500 kilo. Er leven nog tussen de 20.000 en 35.000 lederschildpadden, wat dus wil zeggen dat deze soort ernstig bedreigd wordt.

Karetschildpad

In tegenstelling tot de lederschildpad is de karetschildpad een stuk kleiner. Meestal worden ze niet groter dan tussen de 75 en 95 centimeter. Ze wegen tussen de 40 en 85 kilo. Karetschildpadden zijn te vinden bij Mexico, Indonesië en Australië, waar ze zich voeden met sponzen. Hoewel deze sponzen giftig zijn, kan de karetschildpad daar goed tegen. Naar schatting zijn er tussen de 8.000 en 20.000 karetschildpadden, wat betekend dat ook deze soort met uisterven bedreigd wordt.

Dikkopschildpad

Dikkopschildpadden danken hun naam aan de dikke kop die ze hebben. Ze kunnen 1.10 meter lang worden en wegen 160 kilo. In alle tropische zeeën zijn dikkopschildpadden te vinden, maar de grootste groepen bevinden zich langs de zuidoostkust van de Verenigde Staten en in het noordoosten van Afrika. Van deze soort zijn er nog ca. 60.000.

Kemps zeeschildpad

De kemps zeeschildpad is de kleintse van alle soorten: hun lengte zit ergens tussen de 60 en 70 centimeter. Ze zijn alleen in de Golf van Mexico en aan de oostkust van de Verenigde Staten te vinden. Kemps zeeschildpadden zijn niet alleen de kleinste, maar ook de zeldzaamste en meest bedreigde soort: er zijn er hooguit 2.000 van over.

Warana

Qua grootte lijkt de waran op de kemps zeeschildpad: ca. 70 centimeter. Warana’s komen overal rond de evenaar voor. Ze staan bekend om de invasies van legstranden. De vrouwtjes komen namelijk vaak met duizenden tegelijk eieren leggen. Eind jaren ’60 waren er van deze soort 1,5 miljoen over. Rond 2000 waren er ca. 800.000 warana’s over, wat betekend dat de hele populatie in minder dan een halve eeuw is gehalveerd.

Platrug zeeschildpad

Platrug zeeschildpadden worden ongeveer 95 centimeter lang. Ze hebben net als de kemps zeeschildpad een klein leefgebied: de noordkust van Australië en bij Indonesië. Ze leggen alleen hun eieren aan de Australische kust. Hoewel er niet veel bekend is over de platrug zeeschildpadden, nemen onderzoekers aan dat ze bedreigd worden. Er zijn er waarschijnlijk nog tussen 5.000 en 10.000 over.

Zeeschildpadden-records

• Zwaargewicht. De zwaarste zeeschildpad woog ruim 900 kilo.
• Lange afstand. Sommige dikkopschildpadden leggen wel 10.000 kilometer af om in het gebeid te komen waar ze hun eieren leggen.
• Diepe duiker. Lederschildpadden kunnen tot een kilometer diept duiken.
• Grootste familie. Een nest van een karetschildpad bestond een keer uit 242 eieren.