Atopie bij honden: symptomen en behandeling

Atopie is een overgevoeligheid voor bepaalde stoffen uit de omgeving, die een allergische aandoening veroorzaken. Voorbeelden van deze verwekkers zijn pollen, schimmels, grassen, huidschilfers en huisstofmijten. Deze stoffen zijn voor de meeste dieren onschadelijk, maar bij atopische honden geeft dit heftige allergische reacties. De belangrijkste symptomen van atopie zijn ernstige jeuk en huidontstekingen. Atopie is een ongeneeslijke aandoening en helaas lastig behandelbaar.

• Wat is atopie
• Bij welke hondenrassen komt atopie voor?
• Symptomen van atopie
• De diagnose atopie vaststellen
• Uitsluiten van een voedselallergie
• Uitsluiten van een vlooienallergie
• Vaststellen van atopie
• Behandeling van atopie
• Contact met de allergenen voorkomen
• Medicatie
• Immunotherapie
• Voeding
• Shampoo

Wat is atopie

Atopie of omgevingsallergie, is een aandoening waarbij de hond allergisch is voor bepaalde stoffen in de omgeving, zoals huismijt, pollen, grassen en huidschilfers. Het immuunsysteem van de hond geeft een overdreven reactie op deze stoffen, die eigenlijk onschadelijk zijn. Het eigen afweersysteem, die de allergieën veroorzaakt, is als het ware ontspoort en reageert buitenproportioneel.

De stoffen, waar de hond allergisch op reageert, komen door inademing in het lichaam. Daardoor wordt atopie een inhalatieallergie genoemd en is het vergelijkbaar met hooikoorts bij de mens. De mens snottert en niest, de hond krijgt jeuk, pijnlijke huidontstekingen en kale plekken.

Atopie is vaak erfelijk en openbaart zich bij jonge honden al voor hun derde levensjaar. Het begint meestal met jeuk en een rode schrale huid bij de tenen, liezen, onder de oksels en rond de anus. Atopie is ongeneeslijk en de ontwikkeling van de aandoening verloopt bij elke hond anders. Wereldwijd hebben 1 op de 10 honden atopie. De atopische hond heeft een levenslang, uniek behandelplan op maat nodig.

Bij welke hondenrassen komt atopie voor?

Atopie is erfelijk en kan in bepaalde bloedlijnen vaker voorkomen. Bepaalde rassen zijn gevoelig voor atopie, waaronder:

• Boxers
• Dalmatiërs
• Herders
• Ierse setters
• Maltezers
• Poedels
• Retrievers
• Terriërs

Symptomen van atopie

Bij honden is het belangrijkste symptoom van atopie, de jeuk. De hond krabt, likt en bijt aan de poten en schuurt het lichaam langs muren, heggen en andere voorwerpen. Het likken, bijten en schuren kan dusdanige vormen aannemen dat de huid kapot gaat en ernstige infecties optreden. Atopische huidveranderingen komen, naast de poten, vooral voor rond de snoet, liezen, oksels en op de buik. Ook oorontstekingen zijn een frequent voorkomende kwaal bij atopische honden. Andere symptomen zijn:

• Korstjes op de huid
• Roodheid en verschilvering van de huid
• Kale plekken
• Verdikking van de huid
• Roodbruine verkleuringen van de haren
• Stinkende vacht
• Verhoging als gevolg van infecties
• Bindvliesontsteking van de ogen

Alle genoemde symptomen zijn overgevoeligheidsreacties, die verergerd kunnen worden door bijkomende bacteriële infecties.

De diagnose atopie vaststellen

Bij honden komen allergische reacties vaak voor, wat zich voornamelijk uit in jeuk en huidproblemen. Om atopie vast te stellen dient eerst een eventuele vlooien- en/of voedselallergie te worden uitgesloten. Dit kan de arts niet op het blote oog, daar de symptomen van voedselallergie en vlooienovergevoeligheid vele gelijkenissen hebben.

Uitsluiten van een voedselallergie

Bij honden met een voedselallergie reageert het lichaam overmatig op bepaalde eiwitten in het voedsel. De eiwitten die een allergische reactie kunnen opwekken worden allergenen genoemd. Allergische reacties die optreden zijn jeuk, uitslag, benauwdheid en overgeven. Door middel van een eliminatiedieet, van minstens zes weken lang, wordt onderzocht of de diagnose daadwerkelijk voedselallergie is.

Uitsluiten van een vlooienallergie

Bij een vlooienallergie reageert het dier abnormaal op een vlooienbeet, veroorzaakt door allergenen in het speeksel van de vlo. Ook bij de vlooienallergie zijn de reacties voornamelijk jeuk en ernstige huidklachten. Een eenvoudige huidtest kan duidelijk maken of er sprake is van een vlooienovergevoeligheid. Met een huidafkrabsel wordt gekeken of er gisten, bacteriën of parasieten zichtbaar zijn, die de allergie kunnen veroorzaken,

Vaststellen van atopie

Als voedsel- en vlooienallergie zijn uitgesloten, kan alleen een uitgebreid bloedonderzoek duidelijkheid verschaffen of er daadwerkelijk sprake van een atopie is. Het bloed wordt onderzocht of het lichaam antistoffen heeft aangemaakt tegen tientallen verschillende allergenen, waaronder pollen, schimmels, huidschilfers en mijten. Het bloed wordt opgestuurd en na ongeveer een week is de uitslag bekend.

Behandeling van atopie

Atopie is niet te genezen en de aandoening is lastig te behandelen. De behandeling is gericht op symptoombestrijding en de atopie onder controle proberen te houden.

Contact met de allergenen voorkomen

Dit klinkt eenvoudig maar blijkt in de praktijk, in veel gevallen, niet mogelijk door het veelvoud aan allergenen in de omgeving.

Medicatie

Bij de behandeling van atopie kunnen zowel corticosteroïden (prednison) als cyclosporine (Atopica) ingezet worden. Corticosteroïden zijn effectief om de jeuk onder controle te houden, maar kunnen op langere termijn vervelende bijwerkingen geven zoals diabetes, een dunne huid, veel drinken en plassen. Het medicijn Atopica onderdrukt de allergische reactie en kent nagenoeg geen bijwerkingen. Nadeel van Atopica is de hoge prijs, gemiddelde kosten € 135,- per maand. (december 2017)

Immunotherapie

Bij immunotherapie of desensibilisatie krijgt de hond injecties met een kleine hoeveelheid van de allergenen waar hij allergisch voor is. Door de hond regelmatig met verhoogde hoeveelheden te injecteren raakt het lichaam gewend aan de allergenen en zullen de heftige reacties verminderen of zelfs verdwijnen. De gemiddelde dosering die bij immunotherapie wordt gegeven is één injectie per zes weken. Het is een langdurig traject, variërend tussen twee maanden en een jaar, voordat men resultaat ziet. Bij 70% van de gevallen wordt succes geboekt. Eventueel is tijdens immunotherapie ondersteuning nodig van medicijnen tegen de jeuk. Corticosteroïden (zoals prednison) zijn effectieve en gangbare medicatie tegen jeuk en ontstekingen.

Slaat de immunotherapie aan, dan zal de hond levenslang de injecties moeten krijgen.

Voeding

Hypoallergene voeding en voedingssupplementen kunnen de klachten van de hond verlichten. Visolie (hoge hoeveelheid omega-3 vetzuren) wordt veelvuldig in de voeding gebruikt, vanwege de jeukstillende en ontstekingsremmende werking.

Shampoo

Voor speciale hypoallergene hondenshampoo geldt eigenlijk hetzelfde als bij voeding. Het is niet probleemoplossend maar kan wel verlichtend werken. Wekelijks de hond met een antibacteriële shampoo wassen kan de jeuk verminderen.

Atopie is een ernstige aandoening bij honden. Helaas is deze ziekte niet te genezen. Bij atopie is het van wezenlijk belang er achter te komen, welke allergenen een rol spelen bij het veroorzaken van de allergische reacties. Dit kan voor elke hond anders zijn. Gelukkig zijn er goede behandelmethoden zodat ernstige klachten, bij de meeste atopische honden, tot een minimum beperkt kunnen worden.