Huidaandoeningen bij koeien: ringschurft en zonnebrand

Er zijn veel factoren die de gezondheid van koeien beïnvloeden. Huidproblemen horen ook bij die factoren. De meeste van deze problemen zijn vrij onschuldig en volledig te genezen. Bovendien is niet iedere huidaandoening besmettelijk voor andere dieren of overdraagbaar op mensen. Twee aandoeningen die veel voorkomen, zijn zonnebrand en ringschurft. Wat houden deze aandoeningen in, wat zijn de symptomen en wat is de beste behandeling? Zijn ze over te dragen op andere koeien?

Inhoud

• Ringschurft
• Zonnebrand

Ringschurft

Ringschurft is een schimmelinfectie van de huid die vooral voor komt bij runderen tot twee jaar. Kalveren kunnen drager van de schimmel zijn zonder dat zij daarbij de verschijnselen vertonen. De besmetting vindt vooral plaats bij een verlaagde weerstand en een verhoogde infectiedruk. Een slecht stalklimaat kan ook een rol spelen in de verspreiding, een goede ventilatie is daardoor belangrijk.

Ringschurft is een zoönose, wat betekent dat de infectie overdraagbaar is op mensen. Vooral kinderen zijn vatbaar voor de schimmel. Bij mensen is de term ringvuur gebruikelijk; de term ringschurft wordt echt voor dieren gebruikt.

Symptomen van ringschurft

Kenmerkend voor ringschurft zijn de ronde, kale plekken met grijsachtige korsten. Deze plekken jeuken meestal niet. Het is een aandoening die over het hele lichaam voor kan komen, maar er zijn enkele voorkeursplekken: de kop, de nek en de schouders.

Oorzaak

Ringschurft wordt veroorzaakt door draadschimmels: Trichophyton verrucosum. Besmetting vindt hoofdzakelijk plaats door direct contact tussen dieren. Indirecte besmetting is ook mogelijk; dit gebeurt bijvoorbeeld via stalinrichting en gereedschappen.

Ziekteverloop

• Incubatie: tijd tussen besmetting en ziekteverschijnselen. De schimmel begint zich zeven tot zeventien dagen na de infectie te vermenigvuldigen in de haarzakjes.
• Rijping: de schimmel is doorgedrongen tot diep in de haarschachten en begint haren af te breken. Dit is veertien tot achtentwintig dagen na de incubatie.
• Hoogtepunt: het hoogtepunt van de infectie is vier tot zeven weken na de infectie: de symptomen zijn zichtbaar.
• Herstel: de ziekte verdwijnt vanzelf door de opbouw van het afweersysteem. Het genezingsproces kan echter vrij lang duren, gemiddeld zo’n twee tot vier maanden. Langer of korter is echter ook mogelijk: denk hierbij aan drie weken tot negen maanden. De grijze korsten verdwijnen en het haar groeit weer terug.

Behandeling

Bij ringschurft wordt een behandeling met een schimmeldodend middel aangeraden vanwege het risico dat mensen lopen. De behandeling is mogelijk door meerdere malen te wassen of te besproeien. Daarnaast is het ook van groot belang dat de stal gereinigd en gedesinfecteerd wordt, zodat de infectiedruk voor een volgende koppel lager is.

Zonnebrand

Zonnebrand is een huidaandoening die gezien wordt bij koeien die in de weide lopen. Het kan vergeleken worden met het verbranden van de menselijke huid na een zonnige dag. Bij runderen met zonnebrand is er sprake van een ophoping van bepaalde stoffen die ontstaan onder invloed van zonlicht. Zonnebrand is ook wel bekend als springvuur. De aandoening is niet besmettelijk en komt vaak maar bij één tot enkele dieren voor.

Herkenning en oorzaken

Zonnebrand valt vaak als eerste op als de witte huid warm en rood is. De huid is vaak ook verdikt, wat goed te voelen is aan de overgangen naar de donkere huid. Ook is de huid pijnlijk bij aanraking. Bij uitgebreide aantasting heeft het dier hoge koorts. Na twee tot drie weken sterft de huid af en kan als perkamentachtige vellen aan het dier hangen.

Wanneer de zonnebrand is ontstaan door een leveraandoening, kan er ook sprake zijn van geelzucht, slechte eetlust en vermageren. Bij ernstige aantasting van de lever kan er ook sprake zijn van hersenverschijnselen. Dit laatste komt echter maar zelden voor.

Zonnebrand kan ook ontstaan door het eten van giftige planten. In de wei voelen de koeien heel goed aan wat ze moeten laten staan. Giftige onkruiden die in het hooi zitten kunnen ze niet herkennen, waardoor vergiftiging optreedt.

Behandeling

De schade van zonnebrand is beperkt. Het betreft vaak maar één tot enkele dieren. De belangrijkste behandeling is het opstallen van de dieren. Zieke dieren moeten altijd behandeld worden met pijnstillers en koortsremmers. Bij ernstigere gevallen kan het ook verstandig zijn om antibiotica te geven. Hoe lang runderen bij zonnebrand binnen gehouden moeten worden is mede afhankelijk van het weer. Het is ook mogelijk om de koeien overdag binnen te houden en ´s nachts naar buiten te doen.