Huisvesting voor neushoornvogels

Alle soorten neushoornvogels zijn kritisch op hun huisvesting, vooral als het aankomt op gezinsuitbreiding. Belangrijk is dat de huisvesting de juiste maten heeft, een goede temperatuur, zitstokken op de juiste plaatsen en beplanting als variatie. Want als de huisvesting in orde is voelen de neushoornvogels zich thuis...

Maten van de huisvesting

Een veel voorkomende maat voor een binnenverblijf is 4 bij 4 meter, met een hoogte van 3 meter. In de Hornbill Guideline (huisvestingsnormen) wordt aan dierentuinen geadviseerd om een koppel grote neushoornvogels te huisvesten in een volière van ten minste 3 meter hoog en met een bodemoppervlak van 36 vierkante meter.

Temperatuur in de huisvesting

Het binnenverblijf dient verwarmd te kunnen worden in de winter. De omgevingstemperatuur mag niet onder de achttien graden Celsius komen. Zodra de temperatuur lager wordt, zitten de vogels al snel dik, met de veren omhoog. Op dat moment daalt ook de activiteit van de vogel. In het binnenverblijf mag de temperatuur in de zomer niet te hoog kunnen oplopen. Dat geldt vooral, wanneer het binnenverblijf voorzien is van een glazen dak.

Een buitenverblijf is gewenst, maar niet noodzakelijk. Een voordeel van een buitenverblijf is, dat wanneer de zon schijnt, de vogels de mogelijkheid hebben om te zonnebaden. Bij regen kunnen de neushoornvogels naar buiten te gaan om te baden. Een nadeel is dat het buitenverblijf in de winter niet of nauwelijks gebruikt kan worden. Wanneer de weersomstandigheden het toelaten om alleen overdag naar buiten te gaan, dienen de vogels elke avond naar binnen gejaagd te worden. Als er een buitenverblijf voorhanden is wordt dit veelvuldig en graag gebruikt.

Broedblokken kunnen, indien een buitenverblijf aanwezig is, beter niet buiten geplaatst worden. Omdat de totale broedperiode bij bepaalde soorten ongeveer vier maanden duurt, kan in die tijd veel gebeuren. Wanneer de buitentemperatuur koeler wordt, of een erg natte periode komt, is het ongunstig als het vrouwtje van de neushoornvogel buiten in het broedblok zit. Ook worden broedkasten gebruikt die dubbelwandig zijn met piepschuim ertussen ter voorkoming van te grote temperatuurschommelingen. Een broedblok mag immers nooit verplaatst worden, zeker niet wanneer een vrouwtje erin broedt. Een uitzondering op de plaatsing van de nestkast is echter, wanneer de neushoornvogels in een warmer klimaat gehuisvest worden. Het buitenverblijf is dan uiteraard een zeer gunstige plaats om broedblokken op te hangen. Onder tropische omstandigheden is zelfs een binnenverblijf niet nodig. Wanneer dan toch een binnenverblijf aanwezig is, is het altijd goed om ook daar nestkasten te plaatsen.

Beplanting van de huisvesting

Het is niet eenvoudig om een volière van een paartje neushoornvogels met succes aan te planten. Neushoornvogels zijn echte slopers, die bijna alle soorten planten kapot maken. Sommige stevige, snel groeiende planten zijn toch geschikt voor bij de neushoornvogels. Voorbeelden hiervan zijn bamboe en klimplanten, waarmee toch veel variaties mogelijk zijn. Het is gunstig om, indien de situatie het toelaat, de volière toch te voorzien van planten. Als de planten natgeregend/gesproeid zijn, dan wassen de vogels zich door zich tussen de bladeren door te bewegen. Ook op de grond zijn planten belangrijk, zodat de vogels een veilig gevoel hebben als ze op de grond zitten. De grond kan bedekt worden met bijvoorbeeld houtsnippers of turf.

Het is per individueel dier verschillend, of een bepaalde neushoornvogel zijn omgeving vernielt. Als bezigheid bestaat de mogelijkheid één of enkele keren per week planten te plaatsen in het verblijf, die vervolgens gesloopt mogen worden. Een goed voorbeeld hiervan is een naaldboom, waarvan alle naalden en dunne delen afgebroken kunnen worden.

Zitstokken in de huisvesting

Neushoornvogels kunnen goed vliegen, maar in relatief kleine volières wordt meer van stok naar stok gesprongen, dan echt gevlogen. Daarom kunnen stokken het beste een tot twee meter uit elkaar hangen, verschillend in hoogte. Neushoornvogels zoeken graag een hoog punt op, zeker voor de nacht.

Neushoornvogels kunnen slecht tegen veranderingen. Veranderingen in het verblijf kunnen stress veroorzaken bij de neushoornvogels. Zitstokken die naar de broedblokken leiden, zodat het mannetje makkelijk voedsel naar het vrouwtje kan brengen, dienen van stevig materiaal te zijn. Hardhout is hiervoor geschikt, omdat dat moeilijk te slopen is. Wanneer belangrijke stokken vernield worden en vervangen moeten worden in de periode dat het vrouwtje ingemetseld zit, zou dat veel onnodige stress kunnen veroorzaken. Ook andere zitstokken van zacht materiaal, kunnen in een periode van enkele maanden helemaal doorgehakt worden. Hardhouten balken kunnen hier een oplossing bieden. Aan zitstokken van natuurlijk materiaal zitten vaak korte zijtakken, waaraan de vogel de snavel schoon kan maken. Dat is belangrijk ter voorkoming van schimmels in de snavel.

Aan neushoornvogels hoeft geen drinkwater aangeboden te worden. Dat wil echter niet zeggen, dat een vijver of waterval in het verblijf niet op prijs gesteld wordt door de vogels. Om het verenkleed op te poetsen of om verkoeling te zoeken, vinden de meeste neushoornvogels het prettig om de mogelijkheid te hebben zich te wassen. Niet noodzakelijk, maar wel een aandachtspunt is de aanwezigheid van een sproei-installatie. Regenbuien kunnen dan nagebootst worden. Een of twee keren per dag tien minuten sproeien is voldoende. Op dagen met tropische temperaturen kan beter niet gesproeid worden in verband met een te hoge luchtvochtigheid en de vorming van bacteriën.