Zeemonsters: De Reuzeninktvis
De Reuzeninktvis (of reuzenpijlinktvis), in het Engels Giant Squid genoemd, is voor zover bekend de grootst levende soort uit de inkvissenfamimlie. Over dit mysterieuze dier is weinig bekend. Dat komt vooral omdat ze in de diepzee leven waar ze moeilijk te observeren zijn. De grootste tot nu toe aangetroffen reuzeninktvis was 18,3 meter lang, waarvan 10,7 meter tentakels, en woog ongeveer een ton. Dit dier is op 2 november 1878 aangespoeld op een stuk strand op Newfoundland.Reuzeninktvissen zijn officieel ontdekt in 1925 en kregen als wetenschappelijke naam Architeuthis, wat ongeveer Opper-Inktvis betekend.
Sinds eind jaren '90 verschijnen er regelmatig supergrote inktvissen voor de kust van Nieuw Zeeland en Japan. Velen maakten reeds foto's van dode exemplaren, maar pas dit jaar kon een team van Japanse wetenschappers ook
een levend exemplaar op film zetten. Daarbij werd per ongeluk ook een tentakel van het dier afgerukt, wat luid protest veroorzaakte bij milieu-activisten. De beelden van een 8 meter lange inktvis werden gemaakt op 900 meter diepte in de Stille Zuidzee bij Japan. Eind jaren 90 waren er al foto's van reuzeninktvissen genomen in Nieuw Zeeland, maar pas in september 2005 kon een Japanse ploeg wetenschappers een levend exemplaar filmen.
Uiterlijk en anatomie
Reuzeninktvissen hebben aan hun lichaam acht armen met een dubbele rij zuignappen en twee tentakels met haken, waarmee ze hun prooi vastpakken. Het lichaam neemt slechts 1/3 van de totale lengte in (de rest wordt ingenomen door armen en tentakels) en wordt vaak mantel genoemd, deze mantel zit om het lichaam heen, en beschermt de kwetsbare organen. De mantel begint vlak achter de ogen en eindigd in een staart, die de vorm van een pijl heeft (vandaar dat men ook wel over Reuzenpijlinktvis spreekt).De tentakels zijn veel langer dan de armen en bestaan puur uit spierweefsel, ze zijn enorm krachtig en ze zouden een mens in tweeën kunnen scheuren, ze kunnen er een haai mee doden alsook potvissen, die ze met deze tentakels kunnen wurgen.
De armen en tentakels beginnen rond de bek van het dier, op deze manier kunnen prooidieren makkelijk naar de bek gebracht worden. De bek heeft het uiterlijk van een pappegaaijesnavel, maar dan omgekeerd. De ‘snavel’ bestaat uit extreem hard chitine, het materiaal waarvan ook de schaal van kreeftachtigen en insecten bestaat.
Ter vergelijking, hyena’s staan erom bekend dat de de sterkste kaken hebben van alle dieren, ze kunnen namelijk dwars door bot heenbijten, maar een Reuzeninktvis kan, overigens, ook nog eens met het grootste gemak, met zijn bek door staal heenbijten!
Reuzeninktvissen krijgen zuurstof binnen door middel van kieuwen en kunnen alleen in het water leven.
Er zijn tot nog toe alleen reuzeninkvissen gevangen, aangespoeld of geobserveerd die nog niet volgroeid waren. Het merendeel van deze inktvissen is tussen de 6 en 12 meter lang. Er wordt door sommige wetenschappers geschat dat volwassen reuzeninktvissen maximaal 45 tot 50 meter lang kunnen worden, en meer dan 3 ton zouden wegen. Deze dieren zijn echter nog nooit gezien, waarschijnlijk leven deze dieren dieper dan de kleinere exemplaren. Ook is bekend dat deze dieren zeer snel groeien, in sommige fasen wel 4 tot 5% per dag! De ogen van een reuzeninktvis zijn zo groot als een voetbal en zijn daarmee de grootste van allen levende wezens. Ook hebben reuzeninktvissen het vermogen om dezelfde kleur aan te nemen als hun omgeving (hetzelfde als een kameleon).
Leefomgeving
Reuzeninktvissen leven in alle Oceanen op een diepte tussen de 300 en 1500 meter of nog dieper. In 1982 ving een Nederlandse visserboot een reuzeninktvis in de Noordzee, het dier was echter slechts 2 meter lang, dit was dus waarschijnlijk een jonge reuzeninktvis. Grotere exemplaren zijn echter nooit waargenomen in de Noorzee. Een goede verklaring hiervoor is dat jongere exemplaren meer aan de oppervlakte leven omdat daar meer voedsel is, naarmate ze ouder (en dus groter) worden zakken ze af naar dieper water. Het is maar goed dat de grotere dieren op grote diepte leven, waardoor ze vrijwel nooit in contact met de mens komen, want een reuzeninktvis zou een mens waarschijnlijk als smakelijk tussendoortje zien. Anders als bij een ontmoeting met een haai, waarbij men er het nog weleens levend vanaf brengt, zou de mens tegenover een reuzeninktvis helemaal kansloos zijn. Zo nu en dan wordt er een reuzeninktvis gevangen in een diepzeenet. De potvis die jaagt in de diepzee is de natuurlijke vijand van de reuzeninktvis.Natuurlijke vijanden
Littekens veroorzaakt door de zuignappen / Bron: NASA, Wikimedia Commons (Publiek domein)Er zijn verslagen bekend van worstelingen tussen reuzeninktvissen en potvissen. In 1965 zag een Russische walvisvaarder een gevecht tussen een inktvis en een potvis van ongeveer 40 ton. Geen van beide dieren won het gevecht, ze verloren beide. De potvis had de kop van de reuzeninktvis afgebeten, maar was zelf gewurgd. De potvis dreef in zee met de tentakels nog om zijn nek.
Ook bij de slaaphaai, ook wel Pacifische haai genoemd, worden weleens restanten van reuzeninktvissen in de maag aangetroffen. Het is echter de vraag hoe een slaaphaai van 7 meter de veel grotere reuzeninktvis met zijn gevaarlijke, van haken voorziene tentakels kan doden. Ook worden er bij de slaaphaai nooit littekens, die veroorzaakt worden door de zuignappen en haken van de tentakels, op de huid aangetroffen, wat bij de potvis wel het geval is. Het wordt daarom waarschijnlijk geacht dat de slaaphaai alleen kleine onvolgroeide en dode reuzeninktvissen eet.
