Populaire wilde groenten

Groenten groeien gewoon in het wild. Je zou het bijna vergeten. Wilde groenten zijn planten die her en der verspreid in Nederland groeien. Vaak krijgen ze onterecht de benaming onkruid mee. Onkruid bestaat niet, zo luidt een gevleugeld gezegde. Twee eeuwen geleden waren mensen veel meer van op de hoogte van de eetbaarheid van wilde groente. Toch wordt wilde groente nog veel gegeten. Het is een heerlijk onafhankelijk idee dat je zelf groente kunt plukken uit de natuur. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Wilde groente kun je wassen door ze te overgieten met heet water. Je doet ze in een vergiet en zet dit in de gootsteen. Vervolgens giet je er gekookt water over. Even naspoelen onder de koude kraan. Daarna kun je ze koken. Door het overgieten met heet water weet je zeker dat ze goed schoon zijn. Pluk ook alleen jonge toppen of jonge bladeren. Deze zijn vers en daarom lekkerder, maar ook schoner.

Inhoudsopgave

• Wat zijn groenten en wat zijn kruiden?
• Naar het bos of de Albert Heyn?
• Groente is gezond
• Tijden van nood
• Brandnetel
• Paardenbloem
• Weegbree
• Madelief
• Kleefkruid
• Witte dovenetel
• Hondsdraf
• Engelwortel
• Klaver

Wat zijn groenten en wat zijn kruiden?

Veel mensen in Nederland maken een strikt onderscheid tussen groenten en kruiden. Dat onderscheid is in de praktijk niet te handhaven. In feite zijn alle groente in de winkel doorgekweekte kruiden. Denk maar aan venkel: het is een groente maar de jonge blaadjes worden ook gebruikt als toekruid. Een ander voorbeeld is selderie, dat is een kruid, maar de bleekselderij die eruit ontstaan is, heet weer groente. In het Engels is er een apart woord voor alle plantachtigen: herbs. In het Nederlands vertalen we dit woord vaak met kruiden maar dat is eigenlijk fout. Onder herbs vallen groenten, kruiden, zaden, noten, wortels en fruit. In het Nederlands ontbreekt dus een woord. Er is geen goede vertaling van het woord herb. Vandaar de misvatting dat groenten en kruiden van elkaar verschillen. Groenten en kruiden zijn niet van elkaar te onderscheiden. In het algemeen kan groente zoals brandnetel ook gebruikt worden als kruid. Een criterium om dezelfde plant groente of kruid te noemen is wellicht de hoeveelheid. Als je 200 gram brandnetel gebruikt, spreek je van groente, als je enkele grammen gebruikt van een kruid. Om het extra lastig te maken benoemen we de groente kleefkruid met kruid op het eind, terwijl mensen dit als groente eten, namelijk in grotere hoeveelheden. Er wordt vrijwel nooit een paar gram kleefkruid aan het eten toegevoegd.

Naar het bos of de Albert Heyn?

Vroeger gingen we naar het bos in plaats van naar de supermarkt. Of bos en wei zijn allerlei eetbare zaden en groenten te vinden. In Nederland is het lange tijd vreemd geweest om eten te plukken in het wild. In Europese landen zoals Frankrijk en Italië is dat al een stuk gewoner. In Oost-Europa plukt eigenlijk ieder dorpsmens zijn eten uit het bos. De inheemse stammen van deze wereld doen dat ook nog steeds. In Nederland heeft iedereen geleerd dat eten bij de Albert Heyn te koop is. Deze en andere supermarkten zijn de grootste tegenstander van het zelf eten gaan zoeken want dat scheelt hun in omzet. Maar de consument houdt een dikkere portemonnee over.

Groente is gezond

Veel van onderstaande groente zijn ook een geneeskrachtig kruid. Dat onderscheid is niet te maken. Natuurlijk is elke groente gezond voor het lichaam, ook die uit de supermarkt of van de groenteboer. Ook heeft elke groente weer specifieke kenmerken. Het is goed voor een bepaald orgaan of een bepaald systeem in het lichaam. Daarom is het altijd raadzaam een groentemix te eten en nooit teveel van een groente te eten.

Tijden van nood

In tijden van nood zoals in de Tweede Wereldoorlog wordt de kennis over welke wilde groente en kruiden eetbaar zijn weer snel verspreid. Dan moet het ineens omdat de schappen van de winkels leeg blijven. Honger hoeven we nooit te krijgen als we maar goed op de hoogte zijn wat er allemaal eetbaar is.

Brandnetel

De brandnetel is de meest bekende eetbare, wilde groente. Het plukken is even lastig want ze kunnen prikken. Pluk daarom of heel voorzichtig een top af, of gebruik plastic huishoudhandschoenen. Je kunt er heerlijke brandnetelsoep van maken. Na een minuut in het kokend water te zijn geweest brandt de netel niet meer. In bergachtige streken in Europa zoals de Alpen weet men hiervan goed gebruik te maken. Wandelaars nemen niet alle spullen mee op hun rug maar eten vanuit de natuur. Brandnetels kun je ook goed drogen om er later thee van te zetten. Verder kun je brandnetels samen met spinazie door een stamppot heen doen, of je maakt een stamppot van alleen brandnetels.

Paardenbloem

Het blad van de paardenbloem is prima eetbaar. Je kunt het door een salade doen. Ook kun je dit blad drogen en bewaren. Zo kun je later je eigen thee maken. Paardenbloemblad wordt meestal gebruikt in een theemix,. Puur wordt het zelden opgedronken. Een of twee verse paardenbloemblaadjes kun je ook prima over een omelet versnipperen.

Weegbree

De weegbree is een lekkere groente die je net zoals spinazie kunt klaarmaken. Er is zowel smalbladige als brede weegbree. Weegbree is ook te gebruiken als thee. Je kunt hiervoor de blaadjes drogen en vervolgens vermalen met een vijzel of blender. Weegbree is een stevig blad, ook de jonge blaadjes. Daarom wordt dit blad ook wel gebruikt om ander voedsel mee in te pakken. Je kunt van gekookte rijst balletjes maken en deze inpakken in het smalle weegbreeblad. De bladeren kun je dichtknopen of er een cocktailprikker doorheen doen. Dit is ook handig om mee te nemen onderweg. Het is lekker om de rijst eerst te verrijken met brandnetel of andere wilde groente. Brede weegbree groeit vooral tussen het gras en aan randen van bospaden. Smalle weegbree groeit vaak in de buurt van water. Weegbree is een goede groente om te mengen met andere groente.

Madelief

Madelief is niet alleen ideaal als bloemenkrans of ketting in je haar. De bloemetjes en blaadjes van de madelief zijn te gebruiken in een salade. Het is een genot om een salade uit je eigen tuin te kunnen samenstellen. Er zijn veel lekkere eetbare bloemen op deze wereld. Je kunt ook de knopjes gebruiken. Iedereen kent wel de kappertjes, dat zijn bloemknopjes op azijn. Je kunt door madeliefknopjes op azijn te zetten en je eigen kappertjes maken.

Kleefkruid

Kleefkruid is een heerlijk licht bittere groente. Het groeit overal dus misschien ook wel in je eigen tuin of zelfs op je balkon. Van kleefkruid kun je verse thee zetten door het te koken. Na een minuut of 5 a 10 koken zitten alle smaakstoffen in het water. Je kunt naar eigen smaak de bladeren en steel korter koken.

Witte dovenetel

Dovenetel is het lieve, kleine broertje van de brandnetel. Want deze prikt niet en wordt een stuk minder groot. Veel mensen herkennen de dovenetel niet. Die kun je voor de gek houden door een blaadje af te plukken en het over je hand te wrijven en te zeggen dat je immuun bent voor brandnetel. De naam dovenetel komt van de tegenstelling met brandnetel. De ene brandt op je huid, de andere dooft. Hij heet witte dovenetel omdat er witte bloemetjes onder de blaadjes hangen. Deze bloemetjes zie je soms niet gelijk. De witte bloemetjes zijn apart op te eten in een salade. Vanwege de bloemetjes wordt de plant in sommige streken suikernetel genoemd. De bloemetjes zijn namelijk zoet als honing.

Hondsdraf

Hondsdraf is een lekkere groente met een volle smaak. Daarnaast is het een goede bodembedekkende plant in een schaduwrijk deel van een tuin. Van hondsdraf moet je niet teveel plukken, je kunt het eerder in combinatie met andere groente gebruiken. Ook van hondsdraf kun je verse, groene thee zetten. Natuurlijk kun je ook het blad drogen om er thee van te zetten. Thee van gedroogd blad of van vers blad is een heel verschil. Vaak heeft van gedroogd blad juist een sterkere smaak omdat gedroogde stoffen eerder hun smaak afgeven aan water. Veel mensen denken dat groene thee uit China of Japan komt maar van oudsher drinken mensen in West Europa groene thee.

Engelwortel

Engelwortel is een mooie grote plant met prachtige bladeren en er komen meerdere grote witte bloemtoppen aan. De jonge bladeren zijn heel voedzaam. In de Middeleeuwen werd de plant gegeten als geneesmiddel tegen de pest. Engelwortel misstaat in geen enkele tuin. In het wild staat de plant het liefst in nattige grond. Hij komt voor in het IJsselmeergebied en langs oevers van meren, sloten, plassen en rivieren.

Klaver

Het drie- en vierbladerig klaverblad brengt geluk door het op te eten in de sla. Klaver is een van de vele groenten die in je eigen tuin welig kunnen tieren. Samen met madelief, paardenbloem en hondsdraf is het klavertje een plant die vaak van nature al voorkomt in de tuin. Maak hier gebruik van. In de astrologische kruidengeneeskunde zegt men dat kruiden de mens opzoeken. Om het huis groeien kruiden die de mens nodig heeft om zich gezond te houden of van ziektes te genezen. Het is een mooie gedachte dat ondanks de mens er zich niet bewust van is, de kruiden continue de mens opzoeken om hem van dienst te zijn.

Lees verder

• De roos als tuinplant, symbool en delicatesse
• De brandnetel als groente
• De geneeskracht van Hondsdraf (Glechoma hederacea)
• De eetbare stad
• Kleefkruid, een geneeskrachtige groente