Populaire wilde groenten

Groenten groeien gewoon in het wild. Je zou het bijna vergeten. Wilde groenten zijn planten die her en der verspreid in Nederland groeien. Vaak krijgen ze onterecht de benaming onkruid mee. Onkruid bestaat niet, zo luidt een gevleugeld gezegde. Twee eeuwen geleden waren mensen veel meer van op de hoogte van de eetbaarheid van wilde groente. Toch wordt wilde groente nog veel gegeten. Het is een heerlijk onafhankelijk idee dat je zelf groente kunt plukken uit de natuur.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Wilde groente kun je wassen door ze te overgieten met heet water. Je doet ze in een vergiet en zet dit in de gootsteen. Vervolgens giet je er gekookt water over. Even naspoelen onder de koude kraan. Daarna kun je ze koken. Door het overgieten met heet water weet je zeker dat ze goed schoon zijn. Pluk ook alleen jonge toppen of jonge bladeren. Deze zijn vers en daarom lekkerder, maar ook schoner.

Wat zijn groenten en wat zijn kruiden?

Veel mensen in Nederland maken een strikt onderscheid tussen groenten en kruiden. Dat onderscheid is in de praktijk niet te handhaven. In feite zijn alle groente in de winkel doorgekweekte kruiden. Denk maar aan venkel: het is een groente maar de jonge blaadjes worden ook gebruikt als toekruid. Een ander voorbeeld is selderie, dat is een kruid, maar de bleekselderij die eruit ontstaan is, heet weer groente. In het Engels is er een apart woord voor alle plantachtigen: herbs. In het Nederlands vertalen we dit woord vaak met kruiden maar dat is eigenlijk fout. Onder herbs vallen groenten, kruiden, zaden, noten, wortels en fruit. In het Nederlands ontbreekt dus een woord. Er is geen goede vertaling van het woord herb. Vandaar de misvatting dat groenten en kruiden van elkaar verschillen. Groenten en kruiden zijn niet van elkaar te onderscheiden. In het algemeen kan groente zoals brandnetel ook gebruikt worden als kruid. Een criterium om dezelfde plant groente of kruid te noemen is wellicht de hoeveelheid. Als je 200 gram brandnetel gebruikt, spreek je van groente, als je enkele grammen gebruikt van een kruid. Om het extra lastig te maken benoemen we de groente kleefkruid met kruid op het eind, terwijl mensen dit als groente eten, namelijk in grotere hoeveelheden. Er wordt vrijwel nooit een paar gram kleefkruid aan het eten toegevoegd.

Naar het bos of de Albert Heyn?

Vroeger gingen we naar het bos in plaats van naar de supermarkt. Of bos en wei zijn allerlei eetbare zaden en groenten te vinden. In Nederland is het lange tijd vreemd geweest om eten te plukken in het wild. In Europese landen zoals Frankrijk en Italië is dat al een stuk gewoner. In Oost-Europa plukt eigenlijk ieder dorpsmens zijn eten uit het bos. De inheemse stammen van deze wereld doen dat ook nog steeds. In Nederland heeft iedereen geleerd dat eten bij de Albert Heyn te koop is. Deze en andere supermarkten zijn de grootste tegenstander van het zelf eten gaan zoeken want dat scheelt hun in omzet. Maar de consument houdt een dikkere portemonnee over.

Groente is gezond

Veel van onderstaande groente zijn ook een geneeskrachtig kruid. Dat onderscheid is niet te maken. Natuurlijk is elke groente gezond voor het lichaam, ook die uit de supermarkt of van de groenteboer. Ook heeft elke groente weer specifieke kenmerken. Het is goed voor een bepaald orgaan of een bepaald systeem in het lichaam. Daarom is het altijd raadzaam een groentemix te eten en nooit teveel van een groente te eten.

Tijden van nood

In tijden van nood zoals in de Tweede Wereldoorlog wordt de kennis over welke wilde groente en kruiden eetbaar zijn weer snel verspreid. Dan moet het ineens omdat de schappen van de winkels leeg blijven. Honger hoeven we nooit te krijgen als we maar goed op de hoogte zijn wat er allemaal eetbaar is.

Van wilde groente eet je alleen de jonge toppen. Pluk alleen als je zeker weet dat het de goede plant is.

Brandnetel

De brandnetel is de meest bekende eetbare, wilde groente. Het plukken is even lastig want ze kunnen prikken. Pluk daarom of heel voorzichtig een top af, of gebruik plastic huishoudhandschoenen. Je kunt er heerlijke brandnetelsoep van maken. Na een minuut in het kokend water te zijn geweest brandt de netel niet meer. In bergachtige streken in Europa zoals de Alpen weet men hiervan goed gebruik te maken. Wandelaars nemen niet alle spullen mee op hun rug maar eten vanuit de natuur. Brandnetels kun je ook goed drogen om er later thee van te zetten. Verder kun je brandnetels samen met spinazie door een stamppot heen doen, of je maakt een stamppot van alleen brandnetels.

Paardenbloem

Het blad van de paardenbloem is prima eetbaar. Je kunt het door een salade doen. Ook kun je dit blad drogen en bewaren. Zo kun je later je eigen thee maken. Paardenbloemblad wordt meestal gebruikt in een theemix,. Puur wordt het zelden opgedronken. Een of twee verse paardenbloemblaadjes kun je ook prima over een omelet versnipperen.

Weegbree

De weegbree is een lekkere groente die je net zoals spinazie kunt klaarmaken. Er is zowel smalbladige als brede weegbree. Weegbree is ook te gebruiken als thee. Je kunt hiervoor de blaadjes drogen en vervolgens vermalen met een vijzel of blender. Weegbree is een stevig blad, ook de jonge blaadjes. Daarom wordt dit blad ook wel gebruikt om ander voedsel mee in te pakken. Je kunt van gekookte rijst balletjes maken en deze inpakken in het smalle weegbreeblad. De bladeren kun je dichtknopen of er een cocktailprikker doorheen doen. Dit is ook handig om mee te nemen onderweg. Het is lekker om de rijst eerst te verrijken met brandnetel of andere wilde groente. Brede weegbree groeit vooral tussen het gras en aan randen van bospaden. Smalle weegbree groeit vaak in de buurt van water. Weegbree is een goede groente om te mengen met andere groente.

Madelief

Madelief is niet alleen ideaal als bloemenkrans of ketting in je haar. De bloemetjes en blaadjes van de madelief zijn te gebruiken in een salade. Het is een genot om een salade uit je eigen tuin te kunnen samenstellen. Er zijn veel lekkere eetbare bloemen op deze wereld. Je kunt ook de knopjes gebruiken. Iedereen kent wel de kappertjes, dat zijn bloemknopjes op azijn. Je kunt door madeliefknopjes op azijn te zetten en je eigen kappertjes maken.

Kleefkruid

Kleefkruid is een heerlijk licht bittere groente. Het groeit overal dus misschien ook wel in je eigen tuin of zelfs op je balkon. Van kleefkruid kun je verse thee zetten door het te koken. Na een minuut of 5 a 10 koken zitten alle smaakstoffen in het water. Je kunt naar eigen smaak de bladeren en steel korter koken.

Witte dovenetel

Dovenetel is het lieve, kleine broertje van de brandnetel. Want deze prikt niet en wordt een stuk minder groot. Veel mensen herkennen de dovenetel niet. Die kun je voor de gek houden door een blaadje af te plukken en het over je hand te wrijven en te zeggen dat je immuun bent voor brandnetel. De naam dovenetel komt van de tegenstelling met brandnetel. De ene brandt op je huid, de andere dooft. Hij heet witte dovenetel omdat er witte bloemetjes onder de blaadjes hangen. Deze bloemetjes zie je soms niet gelijk. De witte bloemetjes zijn apart op te eten in een salade. Vanwege de bloemetjes wordt de plant in sommige streken suikernetel genoemd. De bloemetjes zijn namelijk zoet als honing.

Hondsdraf

Hondsdraf is een lekkere groente met een volle smaak. Daarnaast is het een goede bodembedekkende plant in een schaduwrijk deel van een tuin. Van hondsdraf moet je niet teveel plukken, je kunt het eerder in combinatie met andere groente gebruiken. Ook van hondsdraf kun je verse, groene thee zetten. Natuurlijk kun je ook het blad drogen om er thee van te zetten. Thee van gedroogd blad of van vers blad is een heel verschil. Vaak heeft van gedroogd blad juist een sterkere smaak omdat gedroogde stoffen eerder hun smaak afgeven aan water. Veel mensen denken dat groene thee uit China of Japan komt maar van oudsher drinken mensen in West Europa groene thee.

Engelwortel

Engelwortel is een mooie grote plant met prachtige bladeren en er komen meerdere grote witte bloemtoppen aan. De jonge bladeren zijn heel voedzaam. In de Middeleeuwen werd de plant gegeten als geneesmiddel tegen de pest. Engelwortel misstaat in geen enkele tuin. In het wild staat de plant het liefst in nattige grond. Hij komt voor in het IJsselmeergebied en langs oevers van meren, sloten, plassen en rivieren.

Klaver

Het drie- en vierbladerig klaverblad brengt geluk door het op te eten in de sla. Klaver is een van de vele groenten die in je eigen tuin welig kunnen tieren. Samen met madelief, paardenbloem en hondsdraf is het klavertje een plant die vaak van nature al voorkomt in de tuin. Maak hier gebruik van. In de astrologische kruidengeneeskunde zegt men dat kruiden de mens opzoeken. Om het huis groeien kruiden die de mens nodig heeft om zich gezond te houden of van ziektes te genezen. Het is een mooie gedachte dat ondanks de mens er zich niet bewust van is, de kruiden continue de mens opzoeken om hem van dienst te zijn.

Lees verder

© 2012 - 2025 Tom008, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

Inleidingsfoto: Sipa, Pixabay
http://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_engelwortel
Boek Kruidje Roer me van Joanne Bylsma
De geurende Kruidhof van Blöte-Obbes
Wbsurbforager.pdf
Eetbare_planten.pdf

Reacties

Edwin, 08-01-2016
Ik pluk ook veel wilde groenten, meestal maak ik er een gemixte groentensoep van. Wat brandnetel betreft gebruik ik alle blaadjes, ook de oudere, zolang ze maar groen en mooi zijn. Ik heb er nog nooit last van gehad. Paardesla gaat ook de soep in, heerlijk!Reactie infoteur, 19-01-2016
Goedzo :)

Adam Eden, 15-10-2015
Paardenbloem heet ook wel molsla, er zijn vele gerechten te vinden. Ook kun je paardenbloemsap gebruiken om wratten te bestrijden en sproeten te bleken, mits je het witte sap direct erop smeert. Paardenbloemblad is héél gezond omdat het o.a. veel vitamine-C bevat.Reactie infoteur, 12-02-2016
Klopt, die info staat in andere artikelen van mij over paardenbloemblad :-) Het is vooral goed voor de lever; dat is de belangrijkste medicinale aanwending van paardenbloemblad.

R. Vaessen, 05-05-2015
Bij het ruimen van zevenblad (misschien probeer ik ervan te eten) kwam ik wat anders tegen. Ik heb in de tuin een vogelvoerautomaatje: daaronder ontstaan diverse kiempjes.
Er groeit van alles, (uit de bak gevallen), o.a. veldsla? Weten jullie of er ook zulke zaadjes in het assortiment zitten?Reactie infoteur, 05-05-2015
Ik zou het niet weten. Als je dit echt wilt weten kun je het opkweken en determineren.

Wilfred Degens, 29-04-2015
Het zou heel wat duidelijker worden wanneer we ergens te weten konden komen waar je al die in het wild groeiende eetbare planten kunt vinden en hoe en wat van die plant je kunt eten en bereiden. Ik neem niet aan dat je bijvoorbeeld de hele brandnetel kunt opeten of de hele paardenbloem?
Jammer is dat ik die info nergens kan vinden op het internet. Dat geldt ook voor de eetbare paddenstoelen. Met de belangrijkste kenmerken van de eetbare paddenstoelen om fatale vergissingen in de op elkaar lijkende paddenstoelen te voorkomen. Daar is de info zeer onvolledig over en lopen mensen veel risico bij het verzamelen van eetbare paddenstoelen in het wilde bos in het najaar. Gat in de markt voor de natuurauteurs?!Reactie infoteur, 29-04-2015
Beste Wilfred, er staat toch duidelijk ´pluk alleen de top van de brandnetel´ en ´het blad van de paardenbloem´? Wat paddenstoelen betreft vind ik het te gevaarlijk om deze informatie op internet te zetten maar er zijn mensen die eetbare paddenstoelenwandelingen organiseren. Dit moet je niet schriftelijk leren maar in de praktijk, wegens inderdaad de mogelijke vergissingen. Zelf organiseer ik soms een eetbare plantenwandeling in Amsterdam.

Chris Soeters, 01-01-2015
De Vijgcactus, in het Spaans "Nopales" en in het Engels "Prickly Pear", wordt aanbevolen voor de behandeling van diabetes, te hoge cholesterol gehalte, obesitas en katers. Het wordt ook aangeprezen voor haar antivirale en anti-inflammatoire eigenschappen.
Uit voorlopige bewijsmateriaal blijkt dat Vijgcactus de bloedsuikerspiegel kan verlagen bij mensen met suikerziekte type 2. Onderzoek suggereert ook dat de Vijgcactus de onaangename gevolgen van een kater kunnen verminderen. Er is echter meer onderzoek nodig om deze voordelen te bevestigen.
Het is te vroeg om de Vijgcactus super voedsel noemen, maar het kan deel uitmaken van een gezond dieet. Inderdaad, de Vijgcactus is populair in veel gebieden van de wereld, in het bijzonder in Latijns-Amerika, want het is rijk aan vezels, antioxidanten en carotenoïden.Reactie infoteur, 15-01-2015
Dat is een hele interessante wilde fruitsoort!

Martin de Munck, 06-03-2014
Volgens mijn info zit er in smeerwortel een stof die helemaal niet zo gezond is bij inwendig gebruik. Het zou de lever kunnen beschadigen. Ook zouden de haartjes tot irritaties kunnen leiden. Wat is jullie kennis daarover?Reactie infoteur, 18-03-2014
Ja dat is bekende informatie. je moet smeerwortel niet dagelijks eten maar maandelijks kan geen kwaad.

Chris Rubens, 12-09-2013
Ik heb spaanse kervel in mijn tuin, ook een onkruid zogezegd. je vind het ook langs wegen en randen. het smaakt als kervel en anijs. Heeft dit een andere naam? het ziet eruit als kervel komen witte bloemen aan en de zaadjes zijn onvoorstelbaar lekker. lijken heel kleine boontjes waar de zaadjes inzitten. mijn tante noemde het oorlogssnoepjes,Reactie infoteur, 12-09-2013
Spaanse kervel is een alternatieve naam voor Roomse kervel. Ik heb daar een artikel over geschreven: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/114675-roomse-kervel-geneeskrachtig-smullen.html
Wat een mooie naam, oorlogssnoepjes, ik heb dat opgenomen in het artikel over Roomse kervel.

Geert van Damme, 12-07-2013
Toch wat raar dat zevenblad niet in jullie lijst voorkomt.
Qua smaak en mogelijkheden zeker op hetzelfde niveau als brandnetel, en veel bruikbaarder dan de meeste in het lijstje.Reactie infoteur, 17-07-2013
Je hebt helemaal gelijk maar in Nederland weet men vaak helemaal niet dat je zevenblad kan eten. Het is onpopulair omdat het zo snel groeit en als ´onkruid´ wordt gezien. Wat een lelijk woord is dat toch, onkruid.

Inderdaad: zevenblad verdient bij deze een eervolle vermelding.

Jhj Guyt, 12-07-2013
Om mijn huis groeit veel heermoes en ik vraag me af waar ik dat voor kan gebruiken.
groetjes jerienaReactie infoteur, 12-07-2013
Heermoes kun je gebruiken om thee van te zetten. Het is goed tegen artritis en rugpijn.