De roos als tuinplant, symbool en delicatesse

De roos is een populaire plant door de eeuwen heen. De roos staat als symbool voor de liefde. Door een boeketje rozen te geven aan een vrouw zeg je dat je haar lief vindt. De bloemen geuren lekker en zijn schitterend om te zien. Maar de plant kent ook doornen, soms moet men bloeden voor de liefde. Men verwondt zich door onbezonnen naar de liefde te grijpen. Maar de geur is zo zoet! Rozen worden ook gebruikt als smaakstof. Er is rozensiroop gemaakt van rozeblaadjes. Dat is heerlijke limonadesiroop. Verder wordt de geur van roos veel verwerkt in parfums. Rozenwater is al millennia lang een heerlijk geurende vloeistof. Rozenwater wordt van oudsher gemaakt van de Damaskus Roos of Rosa Damascena. Sommige rozen geven als vrucht de rozenbottel, een heerlijke zonde vrucht waar vooral veel vitamine c in zit. Rozenblaadjes kun je ook gewoon door de sla heen doen. Kijk echter wel uit met wat de plant als mest heeft gehad. Als dit kunstmatige mest is, is het beter de bloemblaadjes niet op te eten.

Inhoudsopgave:

• Onder de roos vertellen
• Bos Rozen schiet wortel
• De beste plek voor de roos
• Oude en moderne rozen
• Rozenheg
• Rozenpergola
• Hondsroos
• Rozen in het eten
• Twee manieren om rozebotteljam te maken

Onder de roos vertellen

Behalve als symbool van de liefde is de roos ook bekend als symbool van het zwijgen over zaken die het hart aangaan. Godin Venus gaf haar zoon Eros een roos en vroeg hem deze naar de God van de Stilte te brengen; Harpocrates. Op deze manier wou Venus voorkomen dat men zou spreken over haar liefdesleven. De Romeinen hadden op basis van dit verhaal een gewoonte gecreëerd om een roos op te hangen aan het plafond om zodoende de mensen die samen gekomen waren te vragen om te zwijgen over dat wat in die ruimte werd gezegd. Ook werd er een roos geschilderd op het plafond om dezelfde reden. In het Nederlands kennen we nog steeds de uitdrukking: onder de roos vertellen, wat betekent: geheimhouding betrachten. In het Latijn heet dit: sub rosa. Overigens zijn de heren geleerden nu het erover eens dat Harpocrates helemaal niet de God van de Stilte was, want dat zou een misvatting zijn van de Grieken en de Romeinen over de Egytische god Harpocrates. Harpocrates was de jonge Horus, en staat ook wel symbool voor het vroegste zonnelicht.

Bos Rozen schiet wortel

Een roos doet het goed in iedere tuin. Vele rozen doen het ook goed als potplant. Sommige mensen krijgen een bos rozen, stoppen deze in een glazen vaas, en zien er prompt wortels aan komen. Planten wortelen altijd sneller in een glazen pot of vaas waar het zonlicht op schijnt. Als er wortels aan zitten, kun je de rozen in de tuin of in een pot met aarde overzetten. Rozen zijn niet al te bewerkelijk. Wanneer je de bloemen eraf knipt, zal de roos snel geneigd zijn nog meer bloemen te maken. Bovendien snoei je hem dan heel geleidelijk waardoor hij niet te groot wordt. Het kan dus geen kwaad een paar bloeiende rozen uit eigen tuin in een vaasje te zetten. Of natuurlijk cadeau geven. Er schuilt tegenwoordig een grote symboliek in het geven van rozen. Rozen schenken die je zelf hebt laten groeien vertelt een nog grotere symboliek. Alle moeite die je jezelf hebt getroost om de bloem te kweken wordt omgezet in een gift die een symbool is van genegenheid. Zoals de bloemen zich zullen ontluiken als ze licht opvangen, zo zal ook het hart opengaan voor degene die een roos geeft.

De beste plek voor de roos

Rozen hebben veel zonlicht nodig maat staan niet graag in de volle wind. Op een enigszins beschut plekje doen ze het goed. In de natuur komen veel rozen voor bij bosranden. In een tuin betekent dat rozen graag omringd worden door hogere begroeiing. Rozen doen het ook goed op het balkon als ze tegen een balkon schutting aan kunnen groeien. Het liefst staat een rozenplant op een balkon aan de zonkant. Er zijn tientallen soorten doorbloeiende klimrozen. Deze bloeien van medio juni tot november. Een klimroos kan voor een schutting gezet worden zodat hij een paar jaar later de gehele schutting bedekt. Ook kan een klimroos over een pergola groeien zodat u onder de rozen kunt zitten.

Oude en moderne rozen

Rozenkwekers onderscheiden verschillende types rozen. Zo zijn er de ´oude rozen´. Daaronder vallen de volgende subgroepen: Albarozen, bourbonrozen, centifoliarozen, Chinese rozen, Damascene rozen, Gallica rozen, mosrozen, Portland rozen, remontant rozen. Deze worden oude rozen genoemd omdat ze al duizenden jaren onderdeel uitmaken van verschillende culturen. In het oude China was men 5000 jaar gelden al aan het rozen kweken. In het Midden Oosten gebruikt men de roos al duizenden jaren bijvoorbeeld om parfums te maken. De bloemen werden als confetti tijdens feestelijkheden rond gestrooid. In het Romeinse tijdperk zijn er veel rozen gekweekt in Italië. In onze huidige tijd is de roos een blijvend populaire bloem. Er zijn zeer veel nieuwe cultivars of soorten gekweekt. Dat worden de moderne rozen genoemd. Moderne rozen kunnen niet zo goed tegen de winter; voor verkopers is dat een voordeel omdat mensen dan elk jaar nieuwe rozen moeten kopen. Maar de oude rozen kunnen een strenge winter heel goed doorstaan.

Rozenheg

Rozen kun je op allerlei manieren in de tuin zetten. Waar mensen niet snel aan denken is een rozenheg. Deze heeft als voordeel dat het indringers op afstand houdt. Rozen hebben immers doorns. Niemand zal snel door een rozenheg lopen. Daarnaast is het natuurlijk prachtig om te zien. Rozenstruiken kun je knippen in elke gewenste vorm. Misschien wilt u wel een mooie rozenboog voor het huis.

Rozenpergola

Wanneer je een pergola maakt met rozen dan zul je op een hete dag toch fijn in de schaduw kunnen zitten. Een rozenpergola is niet alleen romantisch en mooi maar ook zeer praktisch. Gebruik een heerlijk geurende klimroos voor een extra beleving van het reukzintuig. Een rozenpergola kan behoorlijk dicht groeien. Je zou er zelfs in lichte regen nog droog onder kunnen zitten, maar dan moet je wel een paar jaar wachten totdat de plant groot genoeg is gegroeid. Klimrozen hebben als extra voordeel dat ze lang bloeien, zo een vijf maanden per jaar. Wanneer je een pergola hebt neergezet is het raadzaam om bij elke pilaar een roos omhoog te laten klimmen. Zo wordt hij het snelst vol. Laat de roos in het begin mooi om de paal heen groeien. De onderkant moet regelmatig afgesnoeid worden zodat er op een gegeven moment niets anders dan een stevige rozenstam overblijft die spiraalsgewijs zijn weg omhoog maakt om de paal heen.

Hondsroos

Een speciale rozensoort is de Rosa Canina of de Hondsroos. Deze groeit in het wild in Nederland maar wordt ook aangeplant in perken en parken. De plant is bekend om zijn rozebottel. Dat is een hele gezonde vrucht. Er zit veel vitamine c in en daarnaast ook vitamine b1, b2 b5 en vitamine A. Roosvicee is een product wat ook veel ongezonde suiker bevat, maar het is gebaseerd op het feit dat rozenbottel zo gezond is. Rozenbloemblaadjes en rozenbottels werden vroeger in legio recepten gebruikt. Niets weerhoudt de mens echter omdat vandaag de dag nog te doen. Rozenblaadjes kun je ook goed gebruiken om een dessert mee op te vrolijken. Serveer een ijsje op een bed van rozeblaadjes. Het bedje zelf is natuurlijk ook eetbaar.

Rozen in het eten

Van de rozebottels kun je thee maken door de bottels te drogen, fijn te hakken en met water te begieten. Een andere manier om rozen te gebruiken in het eten is het maken van rozenazijn. Je stopt een handvol lekker geurende bloemblaadjes in een fles azijn. Deze laat je er gewoon inzitten. Alle soorten rozen, ook hondsroos is geschikt om te verwerken in het eten. De azijn krijgt een beetje zoetige rozensmaak door het toevoegen van blaadjes. Dat is heerlijk voor over een salade. Let er wel op dat je geen bloemen gebruikt van rozen die bemest zijn met chemische meststoffen want alle stoffen komen uiteindelijk in de plant. Je kunt ook rozenhoning maken door bloemen in een pot vloeibare honing te doen. Dit is een heerlijk broodsmeersel.

Twee manieren om rozebotteljam te maken

Je kunt zelf eenvoudig rozebotteljam maken door een puree van rozebottels te maken, de pitjes eruit te zeven en honing toe te voegen. Door de honing is het enkele maanden prima houdbaar. Iets bewerkelijker is het om rozenbotteljam met suiker te maken. Zet een halve kilo rozenbottels net onder water en laat de pan twee uur pruttelen. Het overgebleven sap moet je eerst door een vergiet doen om de pitjes te zeven en vervolgens door een neteldoek nog fijner zeven. Dan kun je de rozenbottelmoes weer op het viir zetten met twee ons suiker. Dit laat je samen 30 minuten koken. Vervolgens doe je het geheel in een potjes die je goed hebt schoon gemaakt door ze in kokend water te stoppen, oftewel uitkoken.

Lees verder

• Bloemen om van te smullen
• Vlijtig liesje of impatiens
• 10 tips voor balkonplanten
• Hortensia, 150 jaar een gewilde sierplant
• Geraniums en pelargoniums