Herfst: Waarom vallen bladeren van de bomen?

Een jaar, na de zomer, komt de herfst er weer aan en laten de bomen hun bladeren willen vallen. In het voorjaar, na de winter, botten de bomen weer uit en omstaan er weer nieuwe, frisse jonge blaadjes. Maar waarom gebeurt dit eigenlijk. Waarom laten de bomen hun bladeren vallen in de winter en staan ze er kaal bij. In dit artikel leest u waarom en hoe dit proces in zijn werk gaat.

Vochthuishouding

Een boom kiest ervoor om zijn bladeren te laten vallen om op die manier vocht vast te houden. Op de bladeren van een boom zitten namelijk zogenaamde huidmondjes. Deze huidmondjes doen het vocht sneller te laten verdampen via de bladeren. Wanneer de boom dus deze bladeren laat vallen kan er minder snel vocht verloren gaan die hij hard nodig heeft in de winter.
Het is namelijk voor een boom moeilijker om vocht te krijgen. Dit komt doordat zijn wortels minder goed werken, vanwege de lagere temperatuur en water kan uiteraard bevriezen de winter, waardoor het voor een boom ook moeilijker is om vocht te verkrijgen. De reden om bladeren te laten vallen is dus een manier om zichzelf tegen uitdroging te beschermen.

Herfstkleuren

Een boom heeft vaak van die mooie groene bladeren, omdat er in de bladeren bladgroenkorrels zitten. Deze korrels zorgen ervoor dat het groene chlorofyl wordt aangemaakt. Tezamen zorgt dit dus voor de groene kleur. Chlorofyl is ook een product dat ervoor zorgt dat de boom suikers en zetmeel, oftewel voedingsstoffen krijgt. Dit omdat chlorofyl met dank aan zonlicht en met water deze voedingsstoffen kan produceren. Met deze actie komt er zuurstof vrij.

In de herfst gaat het net andersom. De dagen worden namelijk korter en omdat er dan minder zonlicht aanwezig is, wordt er minder chlorofyl aangemaakt. Daarentegen onttrekt de boom deze uit de bladeren naar zichzelf. De groene kleur zal daardoor dus verdwijnen en ontstaan er dus andere kleuren in het blad, de zogenaamde herfstkleuren. 

Deze andere kleuren die ontstaan zijn kleuren, of eigenlijk pigmenten, die de boom ook al van zichzelf heeft. Alleen waren deze nooit zichtbaar door het chlorofyl. Deze andere pigmenten die dan zichtbaar worden zijn de kleuren anthocyaan, xantofyl en caroteen. Respectievelijk ook wel rood, geel en oranje. Dit zijn de kleuren die het blad zijn herfstkleuren geeft.
De rode kleuren, anthocyaan-pigmenten, worden gemaakt door de overtollige suikers die in het blad aanwezig zijn. Bij mooie, zonnige herfstdagen heeft deze kleur zijn gunstigste werking. Licht is hierbij dan ook zeer belangrijk. 

Hormonen van de boom

Het vallen van de bladeren gebeurt ook niet zomaar. Hiervoor zijn twee plantenhormonen zeer belangrijk zijn bij de regeling hiervan, namelijk abscisinezuur en auxine. Abscisinezuur is een hormoon van de boom die zorgt dat er tussen het bladsteel en het takje een soort kurklaag ontstaat. Auxine is eigenlijk het hormoon dat de andere hormoon abscisinezuur dwarsligt. Deze zorgt er namelijk voor dat er geen abscisinezuur gevormd kan worden. Maar bij kortere dagen en lagere temperaturen maakt de boom minder auxine aan, waardoor er door de abscisinezuur een kurklaagje gevormd kan worden. 
Dit zogenoemde kurklaagje is een blokkade tussen het blad en de steel, waardoor de transport van het voedsel niet meer mogelijk is. Hierdoor komt het blad uiteindelijk los en behoudt de tak en zijn boom het vocht en/of voedsel tegen het uitdrogen.

De natuur zelf

Een laatste onderdeel waar de boom zelf geen invloed op heeft is dat het blad loslaat met behulp van de zwaartekracht. Daarbij met wat regen en wind kan ervoor zorgen dat de bomen er snel kaal bij staan.