De levenscyclus van planten en bomen in de vier seizoenen

De lente kent een heel ander weerbeeld dan de zomer. Planten reageren hierop. Planten hebben een ander uiterlijk in de lente dan in de herfst. Iedere plant heeft zijn eigen groeikenmerken die bij zijn levenscyclus passen. Een nieuwe fase in het leven wordt bepaald door het aantal zonuren en andere weersveranderingen. Bij hogere temperaturen en meer regen dan gewoon zal de plant sneller groeien dan wanneer het weerbeeld koud en droog is. De planten zelf kunnen natuurlijk niet bepalen wanneer het herfst is volgens onze kalender. Het kan zo zijn dat het in de winter uitzonderlijk warm is, de planten kunnen dan eerder hun knoppen laten zien dan normaal.

• De lente
• De zomer
• De herfst
• De winter

De lente

Tijdens de lente zie je vooral de voorjaarsbloeiers. In het begin van de lente de krokussen en de narcissen en aan het einde de tulpen. De voorjaarsbloeiers komen uit de bollen en knollen die in de herfst en winter geplant zijn. In de bollen en knollen zit reservevoedsel dat gebruikt kan worden tijdens de dagen dat er minimaal zonlicht is in het voorjaar, zodat de bloem alsnog kan groeien. In het voorjaar is er nog weinig hoge begroeiing van onkruid en andere planten waardoor de voorjaarsbloeiers weinig concurrentie hebben van andere planten. Naarmate de lente vordert, neemt het aantal zonuren toe. Dit zijn groeivoorwaarden voor verschillende kruidachtige planten. Doordat in de bloemen van de voorjaarsbloeiers en kruidachtige planten nectar zit, zullen ook weer de eerste insecten tevoorschijn komen.

De zomer

In de zomer vindt het proces van fotosynthese plaats. Doordat de zon op de bladeren schijnt, maken de bladeren suikers aan, die gebruikt worden voor de groei van de plant. Door genoeg zonlicht krijgt de plant genoeg bouwstoffen om bloemen te maken en verdere vertakkingen te ontwikkelen. De stoffen die nodig zijn om de winter te overleven, worden tijdens de zomer opgeslagen in de bol of knol. Om in de zomer verder te overleven, hebben planten water nodig om te groeien. Als er niet genoeg regen valt in de zomer, sluiten planten hun huidmondjes om zo water te besparen. Je ziet dat ze dan slap gaan hangen. Bij blijvende droogte sterven de planten.

De bloemetjes en de bijtjes

In de zomer spreken mensen van de bloemetjes en de bijtjes. Het insectenleven komt weer vol op gang. De mieren lopen weer tussen de tegels en de bijtjes vliegen door de geraniums. Doordat de insecten over de bloemen lopen, en het stuifmeel van de bloem aan de pootjes blijft plakken, wordt het zo op andere bloemetjes overgebracht. Niet alleen insecten verspreiden het zaad, ook door de wind wordt het zaad verspreid naar andere planten. Denk maar aan de paardenbloem, deze bloem vormt zich tot een pluizenbol. Vervolgens wordt het zaad verspreid door middel van de wind. Ook vogels zorgen voor verspreiding van zaad. Vogels eten bijvoorbeeld de bessen van struiken. In deze bessen zitten zaadjes die dan op een andere plek weer worden uitgepoept.

De herfst

In de herfst is er steeds minder zonlicht waardoor de loofbomen zijn blaadjes laten vallen. Dit doen ze omdat er te weinig fotosynthese plaatsvindt. Door de blaadjes te laten vallen hoeft de boom geen voeding te geven aan de bladeren. Ook is het een voorbereiding op de winter. In de winter kunnen de bladeren vriezen en kan de boom dood gaan door bevriezing. Naaldbomen laten hun bladeren niet vallen, ze hebben namelijk geen bladeren maar naalden. De dunne naalden zorgen ervoor dat er minder water kan verdampen en de boom beschermd is tegen de vrieskou. Ook hebben naaldbomen een wassen laag die extra bescherming geeft tegen lage temperaturen.

Vruchten

In de zomer hebben de bijten de bloemen bestoven en in de herfst komen er vruchten tevoorschijn. Denk maar aan de tomatenplant of de kastanje. Planten vormen deze vruchten om hun zaad te verspreiden. Een zaadje verspreidt zich niet zomaar. Iedere plant heeft zijn eigen manier om zijn zaden te verspreiden.

Verspreiding door dieren
De bessen van de vuurdoorn worden opgegeten door vogels. In deze bessen zitten zaadjes die dan ook in het lichaam van de vogels terechtkomen. De vogels poepen deze zaadjes vervolgens weer uit op een andere plek. Het zaadje kan zich daar gaan nestelen. Ook eekhoorns of veldmuizen hebben hun aandeel in het verspreiden. Beukennootjes en eikels worden voor de wintervoorraad onder de grond gelegd. Een eekhoorn kan wel eens zijn voorraad vergeten of dood gaan. Deze vruchten kunnen zich dan ontwikkelen tot nieuwe planten.

Verspreiding door wind of water
Een voorbeeld dat iedereen kent is de paardenbloem. De gele bloem verandert na verloop van tijd in een grote pluizenbol die vervolgens uit elkaar geblazen wordt. Ook zijn er planten die gebruikmaken van water. De gele lis groeit aan de waterkant. De zaadjes laten zich vallen in het water en komen op een andere plek weer aan land.

Zaadverspreiding door de plant
Doordat de huisjes van zaden na verloop van tijd uitdrogen komt er een spanning op te staan. De zaden van bijvoorbeeld de doperwt of peultjes laten zichzelf uit het huisje schieten en komen zo op een andere plek terecht. De kastanje, eikel of walnoot worden niet alleen door dieren verspreid. Doordat ze rond zijn kunnen ze ver rollen en op een ander plekje tot plant uitgroeien.

De winter

In de winter houden planten een soort winterrust. Doordat er geen fotosynthese plaatsvindt kan de boom niet groeien. Aan het einde van de winter zie je vrijwel alleen kale bomen. Maar als je goed kijkt dan zie je al kleine knopjes vormen. Deze knopjes zijn een beschermlaag voor de aankomende bladeren.