Faunapassages, versterking van de Groene Ruggengraat

Faunapassages bestaan nog niet zo heel lang, ze zijn er om versnipperde stukken natuur weer aan elkaar te verbinden. Iets wat grote gevolgen heeft op natuurgebieden die met elkaar verbonden worden, dit in positieve zin. Flora en fauna kan zich weer op natuurlijke wijze versprijden en voortplanten en het risico op dodelijke ongelukken op wegen wordt een stuk kleiner. Faunapassages, de aangelegde snelwegen van de natuur zijn de groene ruggengraat voor een gezonde natuur.

Wat is een faunapassage?

Een faunapassage is kort gezegt een 'natuurlijke dierenroute', echter is deze route niet zo natuurlijk als je zou denken. Een faunapassage is aangelegd door de mens met als doel om verschillende natuurgebieden met elkaar te verbinden. Deze passages komen overal in Nederland voor en dienen als hulp bij bijvoorbeeld paddentrek of ter voorkoming van inteelt en verkeersongelukken door overstekend wild. Natuurgebieden kunnen van elkaar gescheiden zijn d.m.v. wegen of bijvoorbeeld dorpen en steden.

Wat voor faunapassages zijn er?

Een faunapassage kan een amfibiëntunnel zijn wat een tunnel is onder de weg, men zorgt dat er een soort muur in trechtervorm het bos in loopt aan beide wegkanten, padden hebben dan geen andere keuze als richting de tunnel gaan en veilig onder de weg door te gaan in plaats van de weg over te steken en de kans te lopen om plat gereden te worden, iets wal veel voorkomt tijdens de paddentrek daar padden massaal verhuizen. Soms ziet een hele weg 'groen' van de padden.
Wildpassages werken op dezelfde manier, ook hier is een tunnel, alleen groter en geeft dieren zoals dassen en vossen (en ook padden) de kans om veilig in een ander natuurgebied te komen. Het principe werkt hetzelfde als bij de amfibiënpassage
Verder zijn er ook passages in ontwikkeling die werkelijk op grote schaal bewerkstelligd worden. Denk dan aan het aanleggen van sloten en smalle lappen natuur, of zelfs de aanleg van een brug die over een weg loopt. Een perfect voorbeeld van een faunabrug is de natuurbrug bij de Crailose Zanderij.

Natuurbrug Crailose Zanderij

In 2006 werd deze bijzondere brug gebouwd met behulp van zand uit het natuurgebied genaamd Zanderij Cruysbergen gelegen op de grens van Bussum en de Hilversumse Meent. De brug loopt over een hoofdweg, bedrijventerrein en treinspoor die van Bussum naar Hilversum loopt dwars door verschillende natuurgebieden door. Het resultaat van deze weg: Veel dood gereden dieren en veel inteelt op de afgelegen natuurgebieden. Deze natuurbrug, met zijn 800m lengte is de grootste natuurbrug ter wereld en is begaanbaar voor mensen tussen zonsopkomst en zonsondergan, dit d.m.v. wandelen, paardrijden of fietsen. Honden zijn hier niet toegestaan om de rust te behouden. De natuurbrug wordt gebruikt door twintig verschillende soorten dieren, namelijk:

• Ree
• Vos
• Konijn
• Haas
• Das
• Boommarter
• Bunzing
• Hermelijn
• Wezel
• Eekhoorn
• Bruine rat
• Egel
• Mol
• Gewone Bosspitsmuis
• Huisspitsmuis
• Rosse Woelmuis
• Aardmuis
• Veldmuis
• Bosmuis
• Huismuis

Verder maken ook een hoop amfibiën en reptielen gebruik van de brug zoals:

• Bruine kikker
• Bastaardkikker
• Poelkikker
• Heikikker
• Gewone pad
• Kleine watersalamander
• Ringslang
• Levendbarende hagedis

Deze brug is dus van waardevol belang in faunapassage, niet alleen kleine dieren, maar ook grotere dieren kunnen deze passage gebruiken, iets wat niet altijd mogelijk is bij verschillende soorten passages. De diversiteit van diersoorten wordt mede veroorzaakt door het ontwerp van de brug. Het bestaat grotendeels uit bos en struweel aan de noordzijde van de natuurbrug en een variatie van heide, heischraal grasland en open zand op de zuidelijke helft. Hier en daar zijn poelen te vinden en van begin tot eind een leemgreppel wat helpt bij het migreren van bijv. amfibiën. Verder zijn er geluids en lichtwallen aangelegd om overlast voor de dieren te beperken.

Project Ankeveense Plassen

Van 19 februari 2010 t/m 1 april 2010 waren er stukken ter inzake van het realiseren van diverse faunapassages onder de N236 door. Het doel is om de Ankeveense Plassen te verbinden met het Naardermeer om de biodiversiteit te vergroten en natuurversnippering te verkleinen.

Project Zanderij Cruysbergen

Cruysbergen heeft in 2006 een grote metamorfose ondergaan, deel hiervan was het afsluiten van voedselrijke waterwegen en het aanleggen van voedselarme (onbemeste) waterwegen. Nu is het doel om Cruysbergen te verbinden met de Vechtplassen en het Naardermeer om de Groene Ruggengraat te vergroten. Plan is om stukken land over te kopen van bedrijven en particulieren en waterwegen aan te leggen naar de betreffende gebieden.

Risico's fauna

Inteelt is een groot risico bij de versnippering van natuurgebieden. Dit voornamelijk onder dieren die zich snel voortplanten, zoals konijnen. Juist omdat konijnen zich zo snel voortplanten hebben ze de mogelijkheid om zich snel in verschillende families uit te breiden, echter, als deze families van andere gebieden en konijnen gescheiden zijn zijn uiteindelijk alle konijnen familie van elkaar waardoor er een steeds kleinere DNA poel is met alle gevolgen van dien. De risico's zijn:

• Slecht immuunsysteem
• Kleinere nesten
• Kleinere/zwakkere konijnen
• Erfelijke afwijkingen
• Uitsterven in het betreffende gebied

Voor een klein gebied is het al moeilijk om het ecosysteem in balans te houden, maar dit wordt nog bemoeilijkt door de inteelt, als konijnen uitsterven als gevolg van inteelt, of door de jachtdieren zoals vossen, die succesvoller zullen zijn in hun jacht doordat er zo veel zwakke dieren geboren worden, zal de vos ook uitsterven in dit gebied. Verder is er ook het risico dat meer dieren door deze schommelingen zullen proberen te migreren naar andere gebieden met als gevolg: Dodelijke ongelukken en niet altijd alleen voor de dieren.

Risico's flora

Door de versnippering van natuurgebieden is migratie van dieren verminderd mogelijk. Sommige planten zijn afhankelijk van bepaalde begrazingen, bijvoorbeeld ter voorkoming van het dichtgroeien van heidegebied. Veel planten hebben open ruimte nodig. Dichtgroeiing betekent het plaatselijk uitsterven van planten. Verder, door gebrek aan migratie, is er ook een verminderde uitwisseling van zaden die door bijvoorbeeld de vacht of ontlasting van dieren verplaatst worden. Ook de waterkwaliteit kan drastisch verminderen door bijvoorbeeld akkerbouw (bemesting) of doordat natuurlijke waterwegen afgesloten worden.

Conclusie

Om Nederland groen te houden en haar bijzondere natuurgebieden te behouden, waaronder natuurgebieden die niet alleen zeldzaam zijn in Nederland, maar ook over de hele wereld, zoals de recentelijk in zijn oude staat terug gebrachte Zanderij Cruysbergen, zijn faunapassages van essentieel belang. Zonder deze passages zouden diersoorten (plaatselijk) uitsterven en bijzondere natuurgebieden zouden verdwijnen. Een goed beleid is van belang om het Hollandse landschap terug te brengen naar haar oude staat en een samenwerking van Goois Natuur Reservaat, Natuurmonument, Provincies, dorpen en steden is daarbij van absoluut belang.