De kleine vuurvlinder is een vurig gekleurde dagvlinder

De naam 'vuurvlinder' zegt het al: vlinder met de kleur van vuur. Een vurig gekleurde dagvlinder. Er zit namelijk veel oranje, de kleur van vuur, op de vleugels van de vuurvlinder. In Nederland kunnen we vijf soorten vuurvlinders aantreffen waarvan de kleine vuurvlinder de meest voorkomende soort is. De vuurvlinders horen bij de familie van de blauwtjes! De kleine vuurvlinder is een vrij kleine vlinder en kan in drie generaties vliegen.

• Familie
• Het uiterlijk van de kleine vuurvlinder
• Habitat
• Nageslacht

Familie

De kleine vuurvlinder (Lycaena phlaeas) hoort bij de familie Lycaenidae, waar de blauwtjes, kleine pages en vuurvlinders onder horen. De andere vuurvlinders in Nederland zijn:

• rode vuurvlinder-Lycaena hippothoe
• blauwe vuurvlinder-Lycaena helle
• grote vuurvlinder-Lycaena dispar
• bruine vuurvlinder-Lycaene tityrus
• kleine vuurvlinder-Lycaene phlaeas

De meeste kans in Nederland, wanneer er een vuurvlinder voorbij vliegt, of op een bloemhoofdje zit, is dus dat het een kleine vuurvlinder is.

Het uiterlijk van de kleine vuurvlinder

Met een vleugelspanwijdte van rond de 25 millimeter, is de kleine vuurvlinder een kleine vlinder. De bovenzijde van de voorvleugels zijn oranje met donkere vlekken en met brede, donkere randen langs de vleugels. Wanneer de zon erop schijnt lijken de voorvleugels intens te schitteren. Met glanzend oranje en gele kleuren. De achtervleugels zijn antraciet tot bruin qua kleur met een rode schijn. Onderaan de achtervleugel zitten oranje achterrandvlekken met een zwarte vlek.

Verschil mannetje versus vrouwtje

Er is geen enkel zichtbaar verschil tussen een mannetje of vrouwtje kleine vuurvlinder. De onderkant van de vleugels is zacht grijsbruin met kleine zwarte vlekjes en niet alle kleine vuurvlinders, maar sommige hebben er prachtige blauwe vlekjes tussen zitten. De oranje achterrandvlekken van de bovenkant van de achtervleugels, zijn aan de onderkant bijna niet te zien. Bij het vrouwtje zijn de zwarte vlekken op de onderkant van de voorvleugel groot en ongeordend, wat bij de mannetjes minder is (een heel klein zichtbaar verschil). In zeer kleine aantallen worden exemplaren waargenomen met een lichtgele of witte tekening in plaats van het oranje.

Habitat

De kleine vuurvlinder is een standvlinder die overwintert in Nederland. De kleine vuurvlinder is in het hele land te zien maar niet in grote getale. Het blijft een verrassing om een kleine vuurvlinder te zien. De voorkeur van de kleine vuurvlinder is een open en meestal droog gebied. Schrale gebieden, heidevelden, braakliggende grond, duinen en schrale gronden in moerasgebieden. Gebieden waar de waardplant voor de eieren staan.

Waardplant

De schapenzuring en de veldzuring en wanneer er geen zuring staat worden de eitjes afgezet op varkensgras. Gebieden dus waar veel zomerbloemen staan. Kleine vuurvlinders zijn dan ook hoofdzakelijk te zien op mooie bloemrijke graslanden, duinen en bermen. Daar staan voldoende nectarplanten waaruit de vlinders drinken.

Nageslacht

De kleine vuurvlinder overwintert als half volgroeide rups. De rups spint een soort kussentje (coconnetje) op een stengel of blad van een waardplant dat bij zachtere temperaturen even verlaten wordt om voedsel te nuttigen. De verpopping naar vlinder vindt in het voorjaar plaats onder of tussen bladeren of in een strooisellaag. Eind april tot midden juni zien we dan de eerste kleine vuurvlinders vliegen. De eerste generatie.

Zonnig weer

De eerste eitjes van de eerste generatie worden afgezet bij zonnig weer op de onderkant van het blad van de waardplant. Zo gauw er echter een wolk voor de zon schuift stopt het vrouwtje kleine vuurvlinder met eieren leggen en gaat pas verder wanneer de zon weer schijnt. Wanneer de rups uit het eitje kruipt maakt het een groef in de onderzijde van het blad om te eten en de bovenzijde van het blad blijft intact. Alleen een dun laagje wordt weggevreten. De eetsporen aan de onderkant zijn zichtbaar als doorschijnende delen op de bovenkant van het blad, daar waar het licht doorheen valt. De rups van de kleine vuurvlinder lijkt wel een naaktslak.

Drie generaties

Kort en dik. De rups is groen met een mooie rozerode buitenrand en een rugstreep in het midden, is behaard en heeft een lengte van 15 tot 18 millimeter. Eind juni-eind september kunnen we de tweede generatie kleine vuurvlinders, zien vliegen. Een derde generatie is sterk weersafhankelijk maar een derde generatie kunnen we bij goed weer zien vliegen begin september tot eind oktober.