Plastic opruimen in het werelderfgoed Waddenzee - richtlijn

Het strand is een heerlijk weids landschap met vooral zand en zee, maar daar spoelt van alles aan. Dat afval wordt tijdens strandopruimactiviteiten van juttersverenigingen, gemeenten en organisaties met oog voor schoon strand opgepikt en afgevoerd. Particuliere wandelaars dragen daar hun steentje aan bij door tijdens wandelingen het plastic uit de vloedlijn mee te nemen en bovenal zelf geen afval achter te laten op het strand. Dat opruimen van afval gebeurt met de beste bedoelingen, maar mag het altijd? Is het goed voor het gebied om het voor een opruimsessie te betreden? Is het verstoren van de vogels of zeehonden niet erger dan het feit dat er plastic flessen liggen in hun gebied? Over het hoe en waarom en het wel of niet opruimen van het strand is een richtlijn opgesteld.

Regels voor het milieujutten

• Zwerfafval op het strand
• Strandschoonmaken en Beach Cleanup Tour
• Doe eens Wad
• Plastic soup en de bultrug
• Plan voor richtlijn zwerfafval opruimen
• Richtlijn opruimen plastic in Werelderfgoed Waddenzee

Zwerfafval op het strand

Van juttersvereniging tot kustgemeente, van Stichting Nederland Schoon tot Stichting de Noordzee, Waddenvereniging en Rijke Waddenzee, van strandwandelaar tot Plastic Soup Surfer: allemaal maken ze zich druk om het zwerfafval dat vanuit de zee op het strand spoelt. Het ziet er niet fijn uit en is daarom niet goed voor het toerisme. De badgast wil zijn handdoek niet uitspreiden op een vuilnisbelt maar op een blinkend schoon strand. Plastic en ander afval is niet goed voor het milieu en niet goed voor de dieren die in en om het strand leven. De lokale overheden en natuur- en milieuorganisaties maken zich niet voor niets druk om het zwerfafval.

Strandschoonmaken en Beach Cleanup Tour

Particulieren zoals de Plastic Soup Surfer proberen iets aan het afvalprobleem te doen door het plastic afval op de agenda te zetten. Scholen organiseren opruimdagen en lessen over afval en festivals zoals MadNes doen er iets aan door hun evenement zo duurzaam mogelijk te organiseren en alles op te ruimen tijdens en na het feest. Ook zijn er bedrijven die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en die de mensen bij het hart proberen te grijpen met milieubewuste campagnes. Zo sponsort Boskalis de Beach Cleanup Tour en maakt Rivella de stranden van de Waddeneilanden schoon als het publiek de frisdrank koopt. Voor elke verkochte fles doneert de frisdrankfabriek geld om een vierkante meter strand op te laten ruimen. Alle acties helpen mee om het strand schoon te maken en schoon te houden, maar met zoveel acties is het ook belangrijk dat de schoonmakers zich aan enkele richtlijnen houden. Het middel (afval opruimen) moet niet erger dan de kwaal worden (afval op het strand) doordat er gebieden betreden en dieren verstoord worden.

Doe eens Wad

Nienke Dijkstra van Doe eens Wad organiseert vanuit Lauwersoog unieke zeiltochten op de Waddenzee voor kleine groepen. De opvarenden ontdekten tijdens een van hun tochten naar het Rif tussen Ameland en Schiermonnikoog allerhande afval: van stofzuigerslangen tot schoenen, van Maggi-flessen tot plastic. Veel plastic. Elke dag spoelt er opnieuw spul aan op de wadplaten waar Doe eens Wad naartoe vaart. Doe eens Wad begon met opruimen en verenigde het aangename met het nuttige. Opruimen werd leuk en de opvarenden hadden een goed gevoel over hun acties: “Wij deden Wad!”

Plastic soup en de bultrug

Doe eens Wad wil meer aandacht voor het afvalprobleem, waar iedereen heel gemakkelijk iets aan kan doen. Een belangrijk deel zit in bewustwording. Toen er op Razende Bol een bultrug aanspoelde die doodging, stond Nederland op z’n kop, tot en met vragen in de Tweede Kamer en een stille tocht in Den Helder aan toe. Dat was één ongelukkige bultrug. Feit is dat er duizenden walvissen in de oceaan sterven vanwege de plastic soup. Nienke Dijkstra van Doe eens Wad richt zich op het maken van schitterende wadtochten en opruimen van plastic en andere troep die de opvarenden tijdens hun vaart tegenkomen. Doe eens Wad schreef in opdracht van het Programma naar een Rijke Waddenzee een richtlijn over wat te doen en wat te laten met rondslingerend afval.

Plan voor richtlijn zwerfafval opruimen

De basis van de richtlijn werd gelegd tijdens bijeenkomst eind 2015 over plastic. Het probleem werd benoemd: verschillende partijen die op die bijeenkomst aanwezig waren vertelden over de hoeveelheden plastic die ze tegenkwamen op het strand. De richtlijn werd gevoed door de gesprekken van kenners van de natuur: beheerders, natuurdeskundigen, wadvaarders en afvaljutters.

Richtlijn opruimen plastic in Werelderfgoed Waddenzee

De richtlijn is belangrijk voor iedereen die bij wil dragen aan een schoon strand en mee wil helpen met opruimen. Hij staat integraal op de website van Rijke Waddenzee.

De richtlijn in het kort

• Het werelderfgoed Waddenzee is een kwetsbaar gebied. Zwerfafval opruimen is belangrijk maar hou in de gaten dat het een positieve bijdrage levert. Sommige gebieden zijn verboden te betreden en ook al ligt daar afval, onbevoegden mogen er niet komen. Betreden en opruimen betekent een verstoring en dat moet vermeden worden.
• Blijf op afstand van vogels en zeehonden.
• Gebruik geen machines maar ruim met de hand op.
• Neem zoveel mogelijk plastic mee, en beroer de bodem daarbij zo weinig mogelijk. Neem wel plastic draad mee, maar laat bijvoorbeeld het zeewier waarin het verstrengeld is liggen.
• Neem stukjes glas altijd mee. Ze vallen uiteindelijk uiteen tot zand maar dat duurt erg lang. Ondertussen kan het glas mens en dier verwonden.
• Neem sigarettenfilters mee. Ze verteren niet en bevatten giftige stoffen.
• Neem geverfd hout en hout met spijkers mee en laat het onbehandelde hout maar voor de jutters liggen.
• Laat zeewier, plantenresten en dode dieren gewoon liggen: het hoort op het strand thuis en helpt bij duinvorming.
• Blijf van vaten met eventueel chemisch afval, jerrycans en verfblikken en onbestemde vaten, af en bel de gemeente.

Extra tips

1. Het meeste afval is op de grens van strand en water te vinden.
2. Groot afval is belangrijk om op te ruimen maar de kleine stukjes zijn minstens zo belangrijk.
3. Wie vaker opruimt op het strand krijgt een getraind oog voor schatten en rommel.

Lees verder

• Plastic Jagers - op jacht naar plastic in zee
• Plastic soep in de oceaan en zeemeerminnentranen op strand
• Plastic Soup Surfer - Merijn Tinga
• Plastic Soup Surfer: Noordzee-oversteek voor statiegeld
• Massastranding van zwaardschedes op het strand