Het milieu: waterverontreiniging en waterzuivering

Het milieu staat de dag van vandaag onder serieuze druk. Water is de bron van alles, zonder water is er geen leven mogelijk. Waterverontreiniging is één van de belangrijkste problemen van deze tijd. Een goede kennis van de watercyclus, alsook van de oorzaken en gevolgen van waterverontreiniging zijn dus uitermate belangrijk om dit probleem aan te pakken. Water wordt zowel op natuurlijke als menselijke wijze gezuiverd, maar voorkomen is altijd beter dan genezen uiteraard.

Het begrip ‘water’

Algemeen

De aarde is de enige planeet gekend waar water zo rijkelijk aanwezig is. Zo aanwezig, dat men het kan zien vanuit de ruimte. Ze heeft haar bijnaam ‘de blauwe planeet’ dus niet gestolen. Meer dan 70% van de aarde is bedekt met water. Het komt in de natuur voor in drie verschillende hoofdfasen: als vaste stof (ijs), als vloeistof (water) en als gas (waterdamp). Als men het begrip ‘water’ puur wetenschappelijk bekijkt, stelt men vast dat water een chemische verbinding is tussen twee waterstofatomen en één zuurstofatoom. Water is de triviale naam voor de vloeibare fase van de verbinding diwaterstofoxide en heeft als chemische formule H2O. Het is natuurlijk zoveel meer dan enkel een chemische binding tussen twee elementen. Water en het leven zijn onafscheidelijk met elkaar verbonden. Het is een belangrijk deel van het milieu en onmisbaar voor vele levende organismen, zo ook voor de mens. Men gebruikt water voor allerlei verschillende doeleinden. Agrarische, industriële en recreatieve doeleinden zijn slechts enkele voorbeelden hiervan, maar ook voor drinkwatervoorziening is water heel belangrijk. Hoewel de mens niet kan overleven zonder water, zijn het toch voornamelijk menselijke activiteiten die ten grondslag liggen aan de oorzaak van de wereldwijde waterverontreiniging. De toenemende waterverontreiniging gecombineerd met het stijgende bevolkingsaantal en de groeiende industriële waterconsumptie, zorgt ervoor dat er een tekort dreigt aan beschikbaar drinkwater en watervoorziening. Ook de fauna en flora op onze wereldbol lijden enorm onder deze vervuiling. Om dit te bestrijden zal men wereldwijd nog meer moeite moeten doen om dit een halt toe te roepen, want door de uitdijende vervuiling komt één van de belangrijkste levensbronnen van onze planeet in het gedrang…

Oppervlakte- en grondwater

Waterverontreiniging of watervervuiling is natuurlijk een zeer ruim begrip dat moeilijk te definiëren valt. In de Van Dale woordenboekenreeks wordt het omschreven als volgt:

waterverontreiniging (de, v.): “Alle menselijk of natuurlijke activiteiten die de kwaliteit van water in negatieve zin aantasten.”

Deze omschrijving is een begin, maar is nog altijd heel ruim op te vatten. Veel vragen blijven hiermee onbeantwoord. Hoe wordt het water aangetast? Welk water wordt voornamelijk aangetast? Wat verstaat men onder ‘de kwaliteit in negatieve zin aantasten’? Een meer gedetailleerdere omschrijving die rekening houdt met deze vragen zal leiden tot een beter inzicht in de materie. Onder waterverontreiniging verstaat men dus elke natuurlijke of kunstmatige verandering in fysische, chemische of (micro)biologische hoedanigheid waardoor het oppervlakte- of grondwater voor één of ander doel minder geschikt wordt.

Om de oorzaken en bronnen van vervuiling te bespreken, is het belangrijk eerst een onderscheid tussen twee verschillende types water te maken, namelijk: grondwater en oppervlaktewater. Grondwater is al het water dat zich ondergronds bevindt, zowel het water in de bovenliggende onverzadigde zone (het bodemvocht), als in de daaronder liggende, diepere verzadigde zone. Dit water is voornamelijk afkomstig uit infiltratie van neerslag, men noemt dit meteorisch water. Andere bronnen van grondwater zijn het ontstaan van water bij het uitkristalliseren van magma bij vulkanisme (juveniel water) en het vrijkomen van water bij metamorfe reacties diep in de aardkorst (geregenereerd water). In tegenstelling tot het grondwater dat bij bronnen opwelt, is oppervlaktewater al het water dat zich in vloeibare vorm aan de oppervlakte bevindt. Het ijs op de polen en in gletsjers en de waterdamp van de atmosfeer behoren dus niet tot het oppervlaktewater. Oppervlaktewater loopt meer kans op verontreiniging dan grondwater door de blootstelling aan de atmosfeer en vooral door de rechtstreekse blootstelling aan de mens.

Waterverontreiniging

Oorzaken

Omdat de ondergrond een filterende werking uitoefent op het infiltrerende water, is de verontreiniging van grondwater bijna enkel mogelijk door in ware oplossing opgeloste stoffen die de bodem binnendringen. Ook de aard van het geologisch materiaal waar het grondwater doorheen stroomt, kan soms voor verhoogde concentraties van bepaalde stoffen zorgen, zoals magnesium, calcium, arseen, boor, seleen en chloorverbindingen. Hoewel het grootste deel van de vervuiling afkomstig is van menselijke activiteiten, zijn er toch ook natuurlijke oorzaken.

De natuurlijke verontreiniging bestaat voornamelijk uit zouten en metalen, inclusief zware metalen en radioactiviteit. Kunstmatig liggen vooral de landbouwnijverheid en de industriële sector aan de basis. Bij het bewerken van het land gebruiken de landbouwers dikwijls meststoffen die rijk zijn aan nitraten en fosfaten, alsook bestrijdingsmiddelen die toxische stoffen bevatten. Deze stoffen lossen op in water en dringen zo de bodem binnen. In de industriële sector zijn het dan weer vooral lekken van leidingen en lozingen die ervoor zorgen dat schadelijke stoffen het grondwater kunnen bereiken. Een andere grote vervuiler zijn de vele vuilnisbelten waar milieugevaarlijke stoffen door percolatie zware schade aan het grondwater toebrengen. Al deze verontreinigingen zijn zeer nefast voor de drinkwatervoorziening, maar ook voor het milieu in het algemeen! Men vergeet maar al te vaak dat niet enkel de mens het slachtoffer is van zijn eigen vervuiling. Zoals eerder vermeld loopt oppervlaktewater meer kans op verontreiniging door het rechtstreekse contact met de mens. Hierdoor kan het water op veel meer verschillende manieren vervuild worden dan het grondwater, zowel op natuurlijke als menselijke wijze. Er zijn een aantal belangrijke verontreinigingen te onderscheiden, namelijk:

• chemische verontreiniging
• fysische verontreiniging
• (micro)biologische verontreiniging

Natuurlijke verontreiniging
Bij natuurlijke verontreiniging van het oppervlaktewater spelen vooral de chemische en biologische aspecten een belangrijke rol. Een biologische verontreiniging met virussen, bacteriën en andere ziekteverwekkende organismen, zoals parasieten en ééncellige of parasitaire wormen, zorgen ervoor dat het water niet meer geschikt is voor consumptie en recreatie voor de mens en maken het moeilijk voor het planten- en dierenbestand van de waterloop om te overleven. Een organisch chemische verontreiniging met oxideerbaar materiaal (bijvoorbeeld plantenresten en algen) zorgt er dan weer voor dat het zuurstofgehalte, ondanks de reaëratie, zal dalen zodat het overleven voor vele organismen in de waterbiotoop onmogelijk wordt. In extreme gevallen vindt er vissterfte, rotting en stank plaats die het water dikwijls een zwarte kleur geven. Het dalen van het zuurstofniveau valt te verklaren aan de hand van de micro-organismen die in de waterbiotoop aanwezig zijn. Voornamelijk zuurstofvragende bacteriën verbruiken grote hoeveelheden zuurstof uit het water bij het verteren van oxideerbaar materiaal. Ook dierlijke uitwerpselen kunnen zware gevolgen hebben voor het water indien er hoge concentraties van fosfaat en nitraat in het water terechtkomen. Deze zorgen voor een sterke algenbloei en dus minder zonlicht het water kan bereiken, waardoor het zuurstofniveau daalt. Daarbovenop breken de micro-organismen de algen ook af en verbruiken hierbij weer zuurstof waardoor een versnelde daling van het zuurstofgehalte desastreuze gevolgen kan hebben. Soms zorgt de zon ervoor dat het water wordt opgewarmd. Dit heeft een vermindering van de oplosbaarheid van zuurstof en een versnelling van de biochemische oxidatie van organisch materiaal tot gevolg. Een verdergaande daling met de gekende gevolgen is dan ook een feit.

Een andere soort natuurlijke verontreiniging is de anorganisch chemische verontreiniging. Opgeloste zouten, zoals sulfaten, fosfaten, calcium, chloorverbindingen, magnesium, natrium en kalium, vallen hieronder. Aangezien drink- en industrieel water een minimum aan opgeloste zouten nodig hebben om corrosie te voorkomen, spreekt men pas van verontreiniging bij een totaal zoutgehalte van boven de 200 à 300 g/m³. Deze kan afkomstig zijn van natuurlijk verontreinigd grondwater dat in het oppervlaktewater terechtkomt. Ook het voorkomen van deze oplosbare zouten in gesteente kan een oorzaak zijn.

Een mooi voorbeeld van natuurlijke verontreiniging is de aanwezigheid van ijzertrihydroxide in een waterstroom. Als er in de ondergrond ijzerhoudende mineralen zitten (bijvoorbeeld glauconiet), dan zullen er ijzerionen in het water oplossen. Vermits grondwater weinig zuurstof bevat, komt vooral de gereduceerde maar goed oplosbare vorm Fe2+ in oplossing. Bij contact met de atmosfeer zal dit oxideren:

4 Fe2+ + O2 + 10 H2O ↔ 4 Fe(OH) 3 + 8 H+

Het ijzerhydroxide Fe(OH) 3 slaat neer en zorgt voor de typische roestkleur in het water. Op het water komt vaak een olieachtige laag van ijzerbacteriën voor en in extreme gevallen kan het water gevuld zijn met roestbruine vlokken.

Menselijke verontreiniging
Natuurlijk heeft de mens een veel grotere impact op het water dan de natuur, niet echt iets om trots op te zijn. Ook hier kan men de drie verschillende verontreinigingsfactoren onderscheiden. Een fysische verontreiniging gebeurt voornamelijk door lozing van warm water dat meestal als koelwater heeft gediend. Het water op zich is meestal niet vervuild, maar hoe hoger de temperatuur van water, hoe kleiner het vermogen tot oplosbaarheid van zuurstof. De waterbiotoop wordt hierdoor ernstig verstoord, dit wordt thermische belasting van het oppervlaktewater genoemd. Een tweede mogelijkheid is een mechanische verontreiniging met drijvende of troebelmakende stoffen. Enkele voorbeelden hiervan zijn olie, verontreinigd huishoudelijk en industrieel afvalwater, kleurgevende stoffen zoals verf, … Hierdoor wordt niet enkel het water zwaar verontreinigd maar ook het leven rondom de waterbiotoop. Hele ecosystemen worden hierdoor bedreigd!

De chemische verontreiniging is wellicht de bekendste van allemaal en zeer ruim. De landbouw speelt hierin een grote rol. Door het gebruik van kunstmest, dierlijke mest en bestrijdingsmiddelen vol toxische stoffen komen deze stoffen via infiltratie in het grondwater of via afspoeling door neerslag in het oppervlaktewater. De vermesting van het water zorgt voor een secundaire verontreiniging van het water (eutrofiëring!). Ook de lozing van huishoudelijk afvalwater en industriële lozingen zijn zeer schadelijk voor de waterkwaliteit. Industrieel afvalwater bevat vaak zware metalen zoals koper, chroom, zink en lood en soms ook synthetische producten zoals PCB’s. Polychloorbifenyl (PCB) is een klasse van organische stoffen met één tot tien chlooratomen die vastzitten aan bifenyl. Deze stoffen zijn goed oplosbaar in vet en zeer moeilijk afbreekbaar. Indien ze in het water terechtkomen stapelen ze zich op in het vetweefsel van vissen zodat de mens ze ook binnenkrijgt via voedsel en ze eveneens opgeslagen worden in het lichaamsvet. Ze zijn zeer schadelijk, kunnen kanker en geboorteafwijkingen veroorzaken en het afweersysteem en de hormonenproductie verstoren.

Ook onrechtstreeks is de mens verantwoordelijk voor diverse vormen van watervervuiling. Het verkeer met alle uitlaatgassen en de emissie van zinkdeeltjes uit banden zijn daar slechts voorbeelden van. De gevolgen van zware verontreinigingen zoals het lozen van olie in de oceaan, de grote hoeveelheden plastic die in de oceanen terechtkomen, strooizout en vele anderen zijn niet te overzien. Het probleem erkennen is niet genoeg, er zullen dringend wereldwijd inspanningen gedaan moeten worden om het tij te keren.

Gevolgen

De grootschalige vervuiling van het water op onze planeet heeft immense gevolgen, niet alleen voor de mens, maar spijtig genoeg vooral voor de natuur. Het is praktisch onmogelijk om alle nadelige gevolgen voor het milieu te overzien en in kaart te brengen, zo diep is de verontreiniging ingeburgerd in het dagelijkse leven. Massale sterfte van allerlei organismen en planten is schering en inslag, een schrijnend feit. De vervuiling die de waterfauna en -flora niet kan verwerken, daalt naar de bodem of hecht zich aan slibdeeltjes. Zo verplaatsen schadelijke stoffen zich vaak via langzame modderstromen waardoor ze de fauna en flora over een groot wateroppervlak aantasten.

Ook eutrofiëring is een typisch voorbeeld van de gevolgen van waterverontreiniging. Eutrofiëring is de natuurlijke verrijking van waterlopen en rivieren met voedingsstoffen en wordt doorgaans enorm versterkt door menselijke activiteiten, zoals de landbouw bijvoorbeeld. Buiten de eerder omschreven gevolgen, leidt het tevens tot dominantie van snelgroeiende plantensoorten die het water troebel maken, hierdoor daalt de biodiversiteit. Een mooi voorbeeld hiervan is verbraseming. Door de toename van brasems wegens een hoge concentratie aan fosfaten en nitraten, wordt het water troebel. Dit resulteert in een daling van het snoekbestand, waardoor er nog meer brasems komen. Dit heeft dan weer een verdwijning van de snoek en dierlijk plankton en een extreme aanwezigheid van algen en brasems als gevolg. De fauna en flora op onze aardbol lijden enorm onder de verontreiniging die van de mens afkomstig is.

Toch zijn er ook gigantische gevolgen voor de mens zelf. Hoewel deze zich meestal op lange termijn manifesteren, mogen ze toch niet onderschat worden. Toxische stoffen die via industrieel afvalwater in onze wateren belanden kunnen ziektes veroorzaken, het immuunsysteem aantasten en zelfs dodelijk zijn. Ook de zware metalen die soms in het water geloosd worden, kunnen bij consumptie tot diverse afwijkingen, kanker en allerlei zware ziektes leiden. Kwikvergiftiging en afwijkingen veroorzaakt door PCB’s tonen aan dat er uiterst voorzichtig moet worden omgegaan met dit soort verontreinigd water. Ook water verontreinigd met virussen, bacteriën en andere ziekteverwekkers kunnen grote schade aan de gezondheid aanrichten. Dit is vooral een groot probleem in de derde wereld. Ziektes zoals cholera en tyfus zijn één van de voornaamste doodsoorzaken bij kindersterfte daar. Bovendien is het gevaar op een epidemie zeer reëel. Het is schrijnend dat dit nog steeds kan gebeuren.

De watercyclus

Buiten de gevaren voor de gezondheid van de mens, hangen er nog consequenties vast aan de watervervuiling. Een voorbeeld hiervan is waterschaarste. Om een beter beeld te krijgen van de desastreuze gevolgen voor de mens, is het aangeraden eerst de waterkringloop zelf van dichterbij te bekijken. De waterkringloop is een natuurkundig proces waarbij water constant in beweging is. Er vindt voortdurend uitwisseling plaats tussen het grondwater, het oppervlaktewater, de ijskappen en de atmosfeer. De circulatie van water via de ondergrond, de oppervlakte, de atmosfeer, fauna en flora, noemt men de waterkringloop of hydrologische cyclus (watercyclus). De energie die nodig is voor deze cyclus wordt geleverd door de zon.

De watercyclus bestaat hoofdzakelijk uit zes verschillende onderdelen, namelijk:

1. verdamping
2. condensatie
3. neerslag
4. infiltratie
5. transpiratie
6. oppervlakteafvoer

Het grootste deel van het water in deze cyclus is zout of gebonden in ijs en daarom niet geschikt voor consumptie en industriële doeleinden. Slechts een miniem deel van het water is dus zoet water. Aangezien anno 2016 reeds een kwart van de bevolking niet beschikt over veilig drinkwater, is waterschaarste een actueel probleem dat enkel zal verergeren in de toekomst. De vervuiling zorgt ervoor dat er steeds minder water geschikt is voor consumptieve of industriële doeleinden. Door het watertekort zal men genoodzaakt zijn om steeds meer zeewater te gaan ontzilten, zodat men meer zoet water ter beschikking heeft. Het grote probleem hieromtrent is dat het ontzilten van zeewater enorm veel energie vereist. Zelfs de moderne ontziltingsmachines vragen ongeveer 6 kWh per kubieke meter water. In de toekomst zal de waterconsumptie enkel maar toenemen en de nodige ontziltingsmachines zullen zeer veel energie vereisen, waardoor men buiten het probleem van waterschaarste ook waarschijnlijk te maken krijgt met een tekort aan energie. De mens staat voor een groot dilemma en zal dus intensief moeten zoeken naar oplossingen.

Waterzuivering

Algemeen

Meer dan een vierde van de totale wereldbevolking beschikt niet over zuiver en veilig water, waardoor de gezondheid van enorm veel mensen blijvend in gevaar is. In deze groep zijn het vooral kinderen die daarbij de grootste risico’s lopen. Om de nadelen van onveilig water te beperken, is waterzuivering van het allergrootste belang; niet alleen voor de gezondheidsrisico’s, maar ook omdat er slechts beperkte reserves aan zoet water voor handen zijn. Waterzuivering is daarom een punt dat terecht hoog op de agenda zou moeten staan, waarbij men zich kan richten op technologische, hygiënische en economische aspecten. Toch krijgt het wereldwijde waterprobleem niet de aandacht die eigenlijk vereist is. Men moet zich dringend bewust worden van zijn aandeel in de vervuiling en stappen ondernemen om deze te bestrijden. In vergelijking met de jaren 80 zijn er reeds grote stappen voorwaarts gezet, mede dankzij de inspanningen van de overheden. Dit is helaas niet voldoende.

Bronnen van verontreiniging

Om de vervuiling aan te pakken moet men natuurlijk eerst weten waar de bron van vervuiling ligt vooraleer men maatregelen kan treffen. Dit is niet altijd even gemakkelijk. Aan de hand van de locatie van vervuiling maakt men een onderscheid tussen bronnen. Puntbronnen zijn bronnen van watervervuiling die via een lozingsinfrastructuur zoals een afvoerpijp of riolering het afvalwater lozen op een vastliggende locatie.

Puntbronnen
De belangrijkste puntbronnen zijn de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s), industriële lozingen, mijnen en olieputten. Het voordeel van deze bronnen is dat de plaats en omvang van hun emissies redelijk goed gekend zijn. Hierdoor hebben de instanties die zich bezig houden met waterverontreiniging een accuraat beeld van de lozingen en kan men doeltreffend ingrijpen, althans in theorie.

Diffuse bronnen
Diffuse bronnen daarentegen hebben geen vastliggende lozingspunten. Het is dus veel moeilijker om de omvang van verontreiniging in beeld te brengen. Bovendien zijn ze zeer lastig te bestrijden, aangezien er meestal geen directe verantwoordelijk kan worden aangewezen. Enkele voorbeelden van diffuse bronnen zijn: het verkeer (uitlaatgassen!), het uit- en afspoelen van landbouwgronden, het afspoelen van verontreinigd water op het wegdek en verontreiniging ten gevolge van afstroming van daken, dakgoten en regenpijpen.

Zuiveringsmethodes

Menselijke zuivering
Waterzuivering door de mens gebeurt meestal door een combinatie van verschillende zuiveringsmethoden. Rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn de meest voorkomende plaatsen waar water wordt gezuiverd. Deze zijn vooral bedoeld om huishoudelijk afvalwater te zuiveren zodat dit daarna weer in de wateromloop gebracht kan worden. De mechanische zuivering zorgt ervoor dat het grof afval uit het water wordt gehaald met behulp van roosters. Hierna vindt de biologische reiniging plaats en deze verwijdert zeer kleine afvaldeeltjes uit het water via zuiveringsslib. De overgebleven afvaldeeltjes die in het water blijven na de mechanische zuivering zullen aëroob worden afgebroken. Het vervuilde water wordt in een grote tank gemengd met een actieve slibmassa die bacteriën en andere organismen bevat om het water te zuiveren. In het beluchtingsbekken zorgen ronddraaiende borstels of schroeven ervoor dat enorme hoeveelheden zuurstof in het water opgelost geraken. Dit hebben de bacteriën nodig om het oxideerbaar afval af te breken tot koolstofdioxide, water en distikstof. Daarna wordt het water in grote nabezinktanks geleid waar het slib door de rustige stroming naar de bodem kan bezinken. Grote schrapers halen het slib uit het water en hierna kan het water terug in de waterloop geloosd worden. Het gezuiverde water is van een redelijke kwaliteit zodat het geen schade aanricht in de waterloop, maar drinkbaar is het nog steeds niet. Buiten de RWZI’s bestaan er ook kleinschalige waterzuiveringsinstallaties (KWZI’s). Deze hebben hetzelfde processchema als RWZI’s, maar verschillen in de uitvoering van de biologische zuivering. Een rietveld, plantenzuivering of een biorotor nemen de taak van de reiniging op zich in plaats van de grote beluchtings- en nabezinktanks. Andere manieren om water te zuiveren is via snelle of trage zandfilters. Ook membraanfiltratie wordt soms toegepast. Hierbij worden bacteriën, virussen en zouten onder hoge druk uit het water verwijderd.

Natuurlijke zuivering
Ook zonder inspanningen van de mens wordt het water op kleine schaal gezuiverd. Het zelfreinigend vermogen van de natuur volstaat dan wel niet om de vergaande vervuiling van de mens tegen te gaan, maar toch levert het een bijdrage aan de zuivering van water. Een waterloop in natuurlijk evenwicht is in staat zichzelf te zuiveren. Het afval dat in het water terechtkomt, wordt door reducenten, zoals bacteriën, schimmels en protozoa, omgezet in water, mineralen en CO2. De bacteriën die hieraan meewerken zijn zowel aëroob als anaëroob. De bepalende factoren die hierin een rol spelen zijn: de hoeveelheid opgeloste zuurstof van de waterloop, de aard van de afvalstof en de hoeveelheid van de afvalstof.

De kracht van de stroom zorgt ervoor dat de drijvende afvalstoffen uiteenvallen en bij het afnemen van de stroomsnelheid bezinken de troebelmakende stoffen. Geloosde afvalwarmte wordt aan de atmosfeer afgestaan door uitstraling en verdamping. Een biochemische oxidatie - meestal door micro-organismen - van afbreekbaar materiaal zorgt er dan weer voor dat dit materiaal wordt afgebroken tot koolstofdioxide, water, mineralen en eventueel anionen zoals sulfaten, nitraten, fosfaten en andere. De radioactiviteit van bepaalde stoffen wordt verminderd door absorptie aan het bodemslib en door natuurlijk verval. Het gehalte aan ziekteverwekkende organismen neemt zowel passief af door afsterving onder ongunstige levensomstandigheden (te weinig oxideerbaar materiaal, te lage temperatuur, …) als actief doordat zij tot voedsel dienen voor andere organismen.

Anorganische zouten, zware metalen en niet-afbreekbare organische stoffen (bijvoorbeeld plastic) blijven echter ongewijzigd in het water aanwezig. Er gebeurt wel een afvlakking van de gehalten van deze stoffen, maar het zelfreinigend vermogen van de natuur is niet in staat deze gevaarlijke materie af te breken. Het belangrijkste aspect van zelfreiniging is tijd. Het kan dagen, weken, maanden en zelfs jaren duren om bepaalde stoffen af te breken. Bij stromend water ligt dit moeilijker dan bij stilstaand water, de vervuiling wordt snel verspreid over een groot wateroppervlak en heeft nooit echt tijd om te bezinken.

Enkele interessante afbraakprocessen zijn die van carbonhydraten, eiwitten, vetten en nucleïnezuren. Deze processen verlopen in verschillende stappen.

• Carbonhydraten - Deze worden gehydrateerd tot glucose en andere monosachariden. Daarna worden deze eenvoudige suikers omgezet tot water en koolstofdioxide. Eindproducten: CO2 + H2O
• Eiwitten - Deze worden afgebroken tot aminozuren. Daarna wordt het koolstofgedeelte afgebroken tot water en koolstofdioxide. Het stikstofgedeelte wordt gehydroliseerd tot ammonium dat door nitrificatie geoxideerd wordt tot nitraat. Eindproducten: CO2 + H2O + NH4
• Vetten - Deze worden afgebroken tot glycerol en vetzuren. Daarna worden ze voor een groot deel op dezelfde manier als glucose en andere monosachariden afgebroken. Eindproducten: CO2 + H2O
• Nucleïnezuren - Deze worden afgebroken tot (desoxi)ribose, organische basen en anorganische fosfaten. Het afbraakproces van (desoxi)ribose verloopt ongeveer op dezelfde manier als dat van glucose en andere monosachariden. Eindproducten: CO2 + H2O + PO43- + NH4

Besluit

Wereldwijd is er een groot probleem met de waterkwaliteit. Ondanks inspanningen van de overheid is er nog steeds veel waterverontreiniging. Er kan nog meer worden gedaan om de kwaliteit van ons water te verbeteren. Hierbij is het belangrijk dat de omvang en plaatsen van waterverontreiniging goed in beeld worden gebracht zodat men efficiënte maatregelen kan treffen. Zoals eerder besproken is dit niet altijd even gemakkelijk. Gerichte zuiveringsinstallaties, strengere controles op lozingen gecombineerd met zware boetes voor overtredingen kunnen mogelijkheden zijn om de mens bewuster te maken van zijn ecologische voetafdruk. Spaarzamer met water omspringen is ook ten zeerste aangeraden aangezien de voorraad aan beschikbaar drinkwater steeds kleiner wordt. Spaardouchekoppen, spaarknoppen op wc’s, gebruik van ééngreepskranen en vele andere dingen kunnen ons daarbij helpen. Men is op de goede weg, maar er staat nog een hoop werk te wachten!