Plastic soep in de oceaan en zeemeerminnentranen op strand

In de Noordelijke Stille Oceaan drijft een gebied bijna zo groot als West-Europa met plastic. Het wordt de plastic soep genoemd. Overal op alle stranden spoelen regelmatig plastic korrels aan. Die hebben de prachtige benaming 'zeemeerminnentranen' meegekregen. De naam is mooi, de uitwerking desastreus. Dieren zien het plastic aan voor voedsel en eten het zelf en voeren het hun jongen. Ze sterven dan met een volle maag van ondervoeding.

Plastic soep

In het noorden van de Grote Oceaan drijft een enorme hoeveel troep, waaronder veel plastic. Het wordt de plastic soep of kunststofarchipel genoemd. Het is een drijvende vuilnisbelt, waar zeebiologen zich zorgen om maken. Het plastic komt in het noorden van de Grote Oceaan terecht door de ringvormige zeestroom in de oceaan die de troep bijeendrijft. De exacte maat van het gebied is moeilijk te schatten, maar er worden maten van 34 keer Nederland genoemd.

Kunststofarchipel en North Pacific Gyre

In de jaren ’80 werd onderzoek gedaan naar afval in zee en toen ontdekte men dat het plasticafval zich concentreert in gebieden waar zeestromingen elkaar kruisen. Men vermoedde toen dat dit ook bij de North Pacific Gyre, de ringvormige zeestroom in de Grote Oceaan, het geval zou zijn. Het was zeekapitein, oceanograaf en oprichter van de Algalita Marine Research Foundation, Charles Moore uit Californië, die het afval met eigen ogen in zee zag drijven toen hij met zijn schip langs de gyre voer.

Gyres

De oceanen kennen vijf gyres, locaties waar de oceaanstromingen cirkelvormig bewegen. Dat komt door de windstilte in die vijf gebieden. Je hebt de North Altantic Gyre, de Sout Atlantic Gyre, de North- en South Pacific Gyre en de Gyre in de Indische Oceaan. Afval concentreert zich op deze plekken.

Voedselketen

Het plastic valt door het zoute zeewater en inwerking van ultraviolet licht uiteen in kleine snippertjes. Kwallen, vissen en vogels zien dit aan voor eten en zo komt het plastic in de voedselketen terecht. Plasticdeeltjes komen in magen van vogels en dieren als de zeeschildpad. De hormoonhuishouding wordt verstoord of de dieren worden vergiftigd.

Verhongeren

Ook krijgen de dieren zoveel maagvulling, bijvoorbeeld door zeemeerminnentranen, dat ze daarna niet meer om echt voedsel zoeken en daardoor met een maag vol plastic verhongeren.

Zeemeerminnentranen

Het plastic blijft niet beperkt tot de Grote Oceaan. Ook in de Noordzee zit plastic. Op de stranden van de Waddeneilanden spoelt regelmatig plastic aan in de vorm van korrels. De kleine korreltjes die verschillende kleuren kunnen hebben, worden Mermaid Tears ofwel zeemeerminnentranen genoemd. Je vindt ze langs de vloedlijn. Men weet nog niet waar ze vandaan komen.

Granulaat

Het vermoeden bestaat dat de korrels gebruikt worden bij het reinigen van motoren. Het kan ook zijn dat het granulaat gemorst wordt tijdens het transport. De korrels dienen als grondstof in de plastic-industrie.

Schadelijk

Het zeeleven heeft last van het plastic. Niet alleen is het plastic vervuilend, ook de organismen die zich in de plastic soep thuis voelen vormen een deel van het probleem. De plastic snippers in de oceaan worden gekoloniseerd door de schaatser, Halobates sericeus. Het insect legt massaal eitjes op de stukjes kunststof. De eitjes, en ook de insecten zelf, zijn geliefd voedsel voor onder meer krabben. Samen met de lekkere hapjes krijgen de krabben plastic afval in hun maag. Ongeveer een tiende deel van de op grotere diepte zwemmende lantaarnvissen heeft zelfs plastic deeltjes in het lichaam.

De kuststofarchipel in de Grote Oceaan

• tussen 1970 en 2010 is de inhoud van de plastic soep in de oceaan verhonderdvoudigd
• bevindt zich onder meer in het noorden van de Grote Oceaan
• trekt afval aan van zowel de kust van Noord-Amerika als van Japan
• de grootte wordt geschat op 700.000 km2 tot meer dan 15 miljoen km2
• omvat 0.41% tot 8.1% van het oppervlak van de Grote Oceaan
• omvat mogelijk meer dan 100 miljoen ton aan afval
• 80% is afkomstig van land
• 20% is afkomstig van schepen

Indische Oceaan

De plastic soep beperkt zich niet meer tot de Grote Oceaan, ontdekte onder meer de Beagle tijdens haar Charles Darwin herdenkingsreis in 2009. Ook de Indische Oceaan heeft haar kunststofarchipel.

Plastic Soup Surfer

De Plastic Soup Surfer en de Plastic Jagers vragen met hun acties aandacht voor het plastic probleem.

Lees verder

• Microbeads – Microplastics in verzorgingsproducten
• The Natural Step - verduurzaming van de wereld
• Duurzame Waddeneilanden
• Plastic Soup Surfer - Merijn Tinga