De bastaardsatijnrups veroorzaakt jeuk en irritatie

Naast de eikenprocessierups veroorzaakt ook de bastaardsatijnrups jeuk en irritatie aan ogen en huid. De bastaardsatijnrups is te vinden in veel kustgebieden dus in de duinen en op stranden. Hoe kun je de bastaardsatijnrups het beste vermijden?

Plaag bastaardsatijnrups

In de jaren zeventig vormde de bastaardsatijnrups in Noord/Brabant een enorme plaag. De dieren vraten toen de bladeren van eiken. En hele eikenlanen werden toen vanuit vliegtuigen met pesticiden bespoten. Eind jaren tachtig waren er daardoor veel minder van de rupsen te vinden. In 2010 zijn de dieren opeens weer aan een opmars begonnen en zijn ze vooral te vinden in duindoornstruiken in de duinen van de kustgebieden van Nederland.

Wat is een bastaardsatijnrups?

De bastaardsatijnrups is de larve van een nachtvlinder. In augustus leggen deze insecten onder bladeren eitjes en die komen in de tweede helft van augustus uit. De jonge rupsen die dan uit het ei komen, maken in het najaar nesten aan de toppen van takken. In het voorjaar verlaten de rupsen hun nesten waarin ze de hele winter gezeten hebben. Ondertussen groeien de dieren door en krijgen steeds meer brandharen, die juist zoveel overlast veroorzaken. De mens heeft de meeste last van de haren van dieren in eind mei en begin juni. De rups zit dan namelijk van top tot teen onder die brandharen. Overigens gaan de rupsen op een bepaald moment wel weg van hun nest en verspreiden zich dan over allerlei anderen planten, bomen en het strand. Wie dus lekker wil liggen gaan zonnen, heeft ook kans in contact te komen met de haren van de dieren. De rupsen maken in juni cocons en in juli verschijnen de vlinders. In dat stadium vormen ze een minder grote last voor mensen dan in het stadium dat ze onder de brandharen zitten.

Hoe ziet een bastaardsatijnrups eruit?

De bastaardsatijnrups is donkerbruin tot zwart. Hij heeft overal bosjes met lange geelbruine haren. Bovendien heeft hij over zijn lijf ook de kortere, zwarte brandharen met weerhaakjes. De bastaardsatijnrups is vooral te herkennen aan de 2 rode wratten achter op z´n rug.

De brandharen van de bastaardsatijnrups

De bastaardsatijnrups veroorzaakt last voor de mens door vele brandharen. Een volwassen rups kan er wel een miljoen hebben en het verraderlijk is dat ze niet met het blote oog te zien zijn. De brandharen hebben weerhaakjes en de haren zijn gevormd als een pijl. Dit betekent dus dat ze zomaar de huid binnendringen, maar ook in ogen en luchtwegen verdwijnen.

Klachten bastaardsatijnrups

De klachten die worden veroorzaakt door de bastaardsatijnrups kunnen zijn:

• Erge jeuk
• Bultjes
• Blaasjes
• Roodheid en ontstoken huid
• Rode, ontstoken en dikke of kriebelende ogen
• Verkoudheidsverschijnselen als kriebel in de keel, hoesten, moeilijk slikken en moeilijk kunnen ademen.
• Ook overgeven, duizeligheid, koorts en het gevoel echt ziek te zijn komen voor.

Wat kun je doen aan irritatie door de brandharen van de bastaardsatijnrups?

Wie toch in contact is gekomen met de bastaardsatijnrups kan het beste met plakband de haartjes van de huid trekken. Vervolgens de huid goed spoelen met water. Zijn de ogen in aanraking gekomen met de haren van de bastaardsatijnrups dan ook die goed en langdurig uitspoelen met gewoon water. De klachten verdwijnen meestal en zeker na 2 weken, tenzij iemand echt allergisch is. In dat geval moet direct een (huis)arts worden ingeroepen. Mensen die veel last hebben van de jeuk kunnen een crème gebruiken die kalmerend is zoals die er zijn op basis van menthol, calendula, aloë vera of lotio alba.

Kleren wassen die in aanraking zijn gekomen met brandharen van de bastaardsatijnrups

Wie in aanraking is gekomen met de brandharen van de bastaardsatijnrups heeft de haren ook vaak in zijn of haar kleren zitten. Daar zijn ze niet gemakkelijk uit te halen en veroorzaken dus constant klachten. De enige remedie die kan helpen is om de kleding op hoge temperatuur te wassen (60ºC). Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot 2 weken vanzelf. Bij hevige jeuk kunnen middelen tegen de jeuk, zoals een crème op basis van menthol, calendula, aloë vera of lotio alba verlichting geven.

Nesten van de bastaardsatijnrups

Bastaardsatijnrupsen zitten vooral in duindoornstruiken in de duinen. Ze worden vaak verward met spinselmotten of eikenprocessierupsen. De spinselmotten maken losse spinsels vooral in wilde kardinaalsmutsen. De nesten van eikenprocesserupsen zitten op de stam en zijn duidelijk herkenbaar door hun webachtige structuur. De nesten van de bastaardsatijnrupsen daarentegen zijn bruin en meer leerachtig. Ook hebben ze de vorm va een vuist. De nesten zitten in de twijgen van de struiken.

Verschil eikenprocessierups en de bastaardsatijnrups

De eikenprocessierups komt meer voor in stedelijke gebieden en nestelt zich dus alleen in eiken. Als de nesten van de eikenprocessierups kapot waaien stuiven de haren over straten en door tuinen waar veel meer mensen lopen dan in de duinen of op het strand.

Het mijden van de bastaardsatijnrups

Om niet in contact te komen met de haren van de bastaardsatijnrups is het nodig om elk contact te vermijden. Mensen die duinwandelingen willen maken kunnen zich daarom het best zoveel mogelijk bedekken. Ook is het goed om afstand te houden van duindoornstruiken. Veel gemeenten aan de kust hebben overigens ook waarschuwingsboren staan waarop staat dat de bastaardsatijnrups aanwezig is en dat het oppassen geblazen is. Ook op het strand waaien de haren vaak, dus met zonnen is het oppassen geblazen of er in de buurt rupsen met nesten zijn.